Δύο οικονομικές κοσμοθεωρίες συγκρούστηκαν χθες το απόγευμα στο τελευταίο μέρος του «Εκτακτου Οικονομικού Συνεδρίου για την Ελλάδα», που έλαβε χώρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Ο Γιάνης Βαρουφάκης, προσθήκη της τελευταίας στιγμής στο πρόγραμμα, έδωσε τη γνωστή πλέον ερμηνεία του για τα αδιέξοδα των μνημονίων αλλά και της τρέχουσας διαπραγμάτευσης. Ο Τόμας Σάρτζεντ, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και κάτοχος του Νομπέλ Οικονομικών, έκλεισε στη συνέχεια το συνέδριο με κάποια αιχμηρά σχόλια για τον υπουργό Οικονομικών.
Επίτιμος προσκεκλημένος του συνεδρίου, το οποίο διοργάνωσαν φιλελεύθερες δεξαμενές σκέψεις και οργανισμοί από την Ελλάδα, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ, ο καθηγητής Τ. Σάρτζεντ δεν εμφανίζεται συχνά στην πρώτη γραμμή του δημόσιου διαλόγου για την οικονομική πολιτική. Στην κεντρική του ομιλία, μίλησε για το πώς το νεότευκτο ομοσπονδιακό κράτος των ΗΠΑ το 1790 υιοθέτησε και αναδιάρθρωσε τα δυσβάσταχτα χρέη των –ανεξάρτητων και κυρίαρχων μέχρι το 1789– πολιτειών. Οι παραπομπές στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους ήταν σαφείς, αλλά δεν είπε κάτι άμεσα για το σήμερα.
Στη δική του παρέμβαση ο κ. Βαρουφάκης επιχείρησε να επαναλάβει τα βασικά του επιχειρήματα σε μία γλώσσα που, όπως είπε, μπορεί να είναι «κοινή» μεταξύ μιας ριζοσπαστικής αριστερής κυβέρνησης και ενός ακροατηρίου υποστηρικτών της ελεύθερης αγοράς. Ενας θιασώτης του οικονομικού φιλελευθερισμού, κατά τον κ. Βαρουφάκη, «θα επέκρινε έντονα» την προσπάθεια να μην αναγνωριστεί η ελληνική χρεοκοπία «μέσω του δανεισμού πόρων των φορολογούμενων».
Μιλώντας για τα χρόνια πριν από την κρίση, αναφέρθηκε σε μία «ψευδαίσθηση σύγκλισης», που στην ελληνική περίπτωση οδήγησε σε μαζικές εισροές κεφαλαίων απευθείας προς το ελληνικό Δημόσιο. Το κράτος, όπως είπε, στη συνέχεια διένειμε αυτούς τους πόρους σε κατασκευαστικές εταιρείες και έτσι δημιουργήθηκε η φούσκα που έφερε την καταστροφή (το διαρκώς διογκούμενο κόστος μισθών και συντάξεων δεν βρήκε χώρο στο αφήγημά του).
Για το τώρα, τόνισε ότι οι στόχοι για αθροιστική ανάπτυξη 27% και αθροιστικό πλεόνασμα 20% του ΑΕΠ ώς το 2019 είναι «αντιφατικοί» και ότι πρέπει να υπάρξει αναδιάρθρωση του χρέους. Σημείωσε μάλιστα ότι τα στελέχη των θεσμών, σε ιδιωτικές συζητήσεις, το αποδέχονται αυτό («είναι μορφωμένοι άνθρωποι») – αλλά είναι όμηροι της πολιτικά εκπορευόμενης άρνησης της πραγματικότητας στις πιστώτριες χώρες. Τέλος, αναφέρθηκε στην κατάσταση της αγοράς εργασίας στη χώρα μας ως «χειρότερη από τη δουλεία», καθώς οι δούλοι «είχαν τουλάχιστον εξασφαλισμένη τροφή και στέγη».
Ο κ. Σάρτζεντ, στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην «πολύ ενδιαφέρουσα» ομιλία του κ. Βαρουφάκη, τον οποίο επαίνεσε για τη χρήση της μεθόδου των ορθολογικών προσδοκιών (χάρη στη θεωρία αυτή κυρίως κέρδισε ο Αμερικανός καθηγητής το Νομπέλ). Ωστόσο, όπως σημείωσε, ο Ελληνας υπουργός «δεν ολοκλήρωσε κάποιες προτάσεις του». Για παράδειγμα, δεν εξήγησε ποια ήταν η «ψευδαίσθηση της σύγκλισης», σημειώνοντας ότι είτε αφορούσε τη δυνατότητα σύγκλισης χωρίς γερμανικού τύπου δημοσιονομική πειθαρχία, ή την πεποίθηση ότι η Γερμανία θα διασφάλιζε τη βιωσιμότητα των χρεών του Νότου.
Ο Αμερικανός οικονομολόγος εισέπραξε χειροκροτήματα όταν σημείωσε ότι ο κ. Βαρουφάκης μίλησε για τη Μεγάλη Υφεση του ελληνικού κράτους, «όχι της ελληνικής οικονομίας». Τέλος, διερωτήθηκε ποιο είναι το σχέδιο Β του ΣΥΡΙΖΑ αν οι πιστωτές αρνηθούν την άποψη ότι το ελληνικό χρέος χρειάζεται αναδιάρθρωση: «Εχουν σκεφτεί εις βάθος ποιες θα είναι οι συνέπειες μιας στάσης πληρωμών;».