Με κινούμενη άμμο μοιάζουν οι νέες προβλέψεις για τα δημοσιονομικά και μακροοικονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, δεδομένου ότι η κατάσταση της οικονομίας έχει επιδεινωθεί δραματικά το τελευταίο δίμηνο, ενώ είναι ακόμα άγνωστο ποια ακριβώς μέτρα θα εφαρμοστούν τους επόμενους μήνες και το 2016. Ωστόσο, στελέχη του οικονομικού επιτελείου αναφέρουν ότι οι πιστωτές, αν και δεν είχαν ανοίξει τα χαρτιά τους μέχρι την Παρασκευή για τα θέματα αυτά, δείχνουν μια σαφή μεταστροφή του ενδιαφέροντός τους προς τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, παρά τη δημοσιονομική προσαρμογή.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Οικονομικών έχει καταρτίσει ένα βασικό σενάριο με εκτιμήσεις για το μέγεθος της ύφεσης και το ύψος του πρωτογενούς ελλείμματος φέτος και το 2016. Ομως, οι προβλέψεις αλλάζουν ώρα με την ώρα, καθώς εισέρχονται διαρκώς νέα στοιχεία για τα μέτρα που θα ληφθούν, και αλλάζουν οι επιπτώσεις στην οικονομία και στον προϋπολογισμό.
Πάντως, σε γενικές γραμμές, το βασικό σενάριο του υπουργείου δείχνει τον πλήρη εκτροχιασμό από τους στόχους που είχαν τεθεί ακόμα και πριν από λίγους μήνες. Ειδικότερα:
• Υφεση: Πλέον εκτιμάται ότι η Ελλάδα θα βιώσει φέτος ύφεση αντί ανάπτυξης. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόβλεψη για το ονομαστικό ΑΕΠ (που λαμβάνει υπόψη και τον αναμενόμενο αποπληθωρισμό) είναι ότι θα συρρικνωθεί κατά 3,3%. Η τελευταία προηγούμενη πρόβλεψη έδειχνε ανάπτυξη 0,5%, ενώ η αρχική εκτίμηση ήταν για ανάπτυξη 2,9%. Η παρατεταμένη διαπραγμάτευση, η πολιτική αβεβαιότητα, η τραπεζική αργία και η επιβολή των capital controls είναι οι τέσσερις βασικότεροι λόγοι για τους οποίους η οικονομία γύρισε σε έντονα αρνητικό έδαφος. Σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη για την ανάπτυξη, η Ελλάδα θα «χάσει» φέτος 11,1 δισ. ευρώ από το προσδοκώμενο ΑΕΠ της.
Βέβαια, η πρόβλεψη για ύφεση 3,3% δεν έχει «κλειδώσει» ακόμα, καθώς κάθε μέρα αλλάζει η σύσταση των μέτρων προς εφαρμογή, και κατ’ επέκταση αλλάζουν και οι επιπτώσεις αυτών στην οικονομία. Σε ό,τι αφορά την πρόβλεψη για το 2016, η κατάσταση είναι ακόμα πιο θολή, αφού είναι βέβαιο ότι το επόμενο έτος θα υπάρξουν και νέα μέτρα που θα έχουν επίπτωση στην οικονομία, αλλά ακόμα είναι άγνωστα. Ωστόσο, η πρώτη εκτίμηση του υπουργείου Οικονομικών δείχνει ύφεση και το 2016 της τάξης του 1-1,5%, χωρίς να ληφθεί υπόψη η εξέλιξη του πληθωρισμού.
• Πρωτογενές ισοζύγιο προϋπολογισμού: Κανένας πλέον δεν κάνει λόγο για πρωτογενή πλεονάσματα φέτος. Χωρίς να έχουν περιληφθεί πλήρως τα μέτρα που ψηφίστηκαν τον Ιούλιο, στο υπουργείο Οικονομικών προβλέπουν ότι ο προϋπολογισμός φέτος θα παρουσιάσει πρωτογενές έλλειμμα της τάξης του 0,7-0,8% του ΑΕΠ ή 1,2-1,4 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι ο στόχος για το 2015 ήταν να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ ή περίπου 1,8 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί επιπλέον χρηματοδότηση για φέτος της τάξης των 3-3,2 δισ. ευρώ. Κεφάλαια τα οποία η Ελλάδα είτε θα πρέπει να τα δανειστεί, είτε να προχωρήσει σε αποκρατικοποιήσεις αντίστοιχου ύψους (κάτι που θεωρείται αδύνατο), είτε να λάβει νέα μέτρα.
Για το 2016 –και με δεδομένο ότι ακόμα δεν είναι πλήρως γνωστά τα νέα μέτρα που θα εφαρμοστούν το επόμενο έτος– αναμένεται ότι το πρωτογενές ισοζύγιο του προϋπολογισμού θα είναι κοντά στο μηδέν, αντί του στόχου για 2% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα ή περίπου 3,5 δισ. ευρώ. Ποσό το οποίο επίσης θα πρέπει με κάποιον από τους προαναφερθέντες τρόπους να εξευρεθεί.
Πάντως, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη, οι δανειστές δείχνουν διάθεση να μην πιέσουν για νέα μέτρα φέτος, ώστε να καλυφθεί η απόκλιση του πρωτογενούς ισοζυγίου από τους στόχους. Αντιθέτως, φαίνεται να υπάρχει διάθεση για προσαρμογή των στόχων στα νέα δεδομένα τόσο για φέτος όσο και για το 2016, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι η Αθήνα θα προχωρήσει στις αποκρατικοποιήσεις και στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε ασφαλιστικό, εργασιακά, εργαλειοθήκες ΟΟΣΑ κ.λπ.
Μάλιστα, οι ίδιοι παράγοντες αναφέρουν ότι ήδη τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών έχουν στρέψει την προσοχή τους και την πίεσή τους στις διαρθρωτικές παρεμβάσεις, παρά στις δημοσιονομικές. Δεν απέκλειαν, δε, το ενδεχόμενο, την τελευταία στιγμή των συζητήσεων, οι εκπρόσωποι των δανειστών να «ρίξουν» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την ανάγκη λήψης νέων μέτρων λιτότητας φέτος και το επόμενο έτος, με απώτερο στόχο να αναγκαστεί η κυβέρνηση να προχωρήσει σε βαθύτερες διαρθρωτικές αλλαγές, ώστε να αποφύγει τα περισσότερα δημοσιονομικά μέτρα.