Εκατοντάδες μέτρα, εκ των οποίων αρκετά αποτελούν «καυτές πατάτες», και πολύ λίγο χρόνο θα έχει μπροστά της η νέα κυβέρνηση (όποια κι αν είναι, εφόσον σχηματισθεί) και ο νέος υπουργός Οικονομικών.
Εως το τέλος του έτους –δηλαδή μέσα σε 95 ημέρες– η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να ολοκληρώσει 7 δράσεις του μνημονίου ή το 56,4% του προγράμματος, με τους δανειστές να προγραμματίζουν την επιστροφή τους στην Αθήνα στα μέσα Οκτωβρίου για να προχωρήσουν οι διαδικασίες του πρώτου και κρισιμότερου ελέγχου του μνημονίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο όγκος των δράσεων που πρέπει να υλοποιηθούν φέτος (127) και ιδίως τον Οκτώβριο (51) είναι τέτοιος που δημιουργεί σε στελέχη των δανειστών την ανησυχία ότι ο πρώτος έλεγχος ενδεχομένως να διαρκέσει περισσότερο από το αναμενόμενο και να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2016. Πολλές παρεμβάσεις είναι δύσκολες, αλλά τα μεγαλύτερα «αγκάθια» που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση, και μάλιστα άμεσα, είναι επτά:
1. Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών. Αυτές τις ημέρες διεξάγεται η εργασία αποτίμησης της κατάστασης των χαρτοφυλακίων των ελληνικών τραπεζών, ώστε να διαπιστωθούν οι νέες ανάγκες τους σε κεφάλαια. Στόχος είναι το θέμα να κλείσει εντός του έτους, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρχει σημαντικός κίνδυνος να συμμετάσχουν και οι καταθέτες στη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης.
2. Ασφαλιστικό. Στο μνημόνιο περιγράφονται με σαφήνεια οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν, αλλά αναφέρεται επίσης ότι η κυβέρνηση μπορεί να προτείνει ισοδύναμα μέτρα σε περίπτωση που δεν θέλει να εφαρμόσει κάποια δράση. Ετσι, η νέα κυβέρνηση θα έχει στη διάθεσή της έναν μήνα (τον Οκτώβριο πρέπει να ψηφιστεί το νέο ασφαλιστικό) για να διαπραγματευτεί πιθανές αλλαγές στο συμφωνημένο πλαίσιο.
3. Εργασιακές αλλαγές. Τον Οκτώβριο θα πρέπει να ξεκινήσει η διαβούλευση για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, τις ομαδικές απολύσεις κ.λπ. Στο πλαίσιο του διαλόγου η νέα κυβέρνηση θα έχει περιορισμένο χώρο ελιγμών.
4. Εφαρμογή εργαλειοθηκών ΟΟΣΑ. Ο Οκτώβριος θα είναι ο μήνας που θα πρέπει να εφαρμοστούν όσα μέτρα περιλαμβάνονταν στις εργαλειοθήκες Ι και ΙΙ του ΟΟΣΑ. Το δυσκολότερο θέμα είναι ίσως το ζήτημα των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων.
5. Νέο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων. Θα πρέπει να βρεθεί το μοντέλο λειτουργίας του νέου Ταμείου, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων, ώστε να αποδώσουν σε βάθος ετών 50 δισ ευρώ.
6. Νέος προϋπολογισμός. Οι όποιες αλλαγές στο μείγμα της δημοσιονομικής πολιτικής –που ενδεχομένως να προκύψουν από τηβελτίωση των συνθηκών της οικονομίας– θα πρέπει να συμφωνηθούν εντός του Οκτωβρίου. Τόσο γιατί έως το τέλος του μήνα θα πρέπει να ψηφιστεί το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, όσο και γιατί εντός Νοεμβρίου θα πρέπει να κατατεθεί το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού του 2016 στη Βουλή.
7. Ρύθμιση χρέους. Εφόσον κλείσει ο πρώτος έλεγχος, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει με την Ευρωζώνη και στη νέα ρύθμιση του ελληνικού χρέους.
Ενα άλλο κρίσιμο θέμα είναι το εάν θα πάρει μέρος το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στο νέο πρόγραμμα. Από τη στιγμή που η Ελλάδα θα υλοποιήσει τις συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις και η Ευρωζώνη θα λάβει τα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους, τότε το Ταμείο θα συμμετάσχει στο νέο πρόγραμμα.
Προτεραιότητα στα προαπαιτούμενα
Μία από τις πρώτες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι ο καθορισμός των προαπαιτούμενων μέτρων (milestones) που θα «ξεκλειδώσουν» την εκταμίευση των υποδόσεων των 3 δισ. ευρώ. Υποδόσεις οι οποίες εγκρίθηκαν τον Αύγουστο αλλά ακόμα και σήμερα δεν έχουν συνδεθεί με την υλοποίηση συγκεκριμένων μέτρων, ώστε να εκταμιευθούν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τελευταίο Eurogroup που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο στις 12 Σεπτεμβρίου ζητήθηκε από το Euroworking Group (EWG, το όργανο που προετοιμάζει τα Eurogroup) να διαμορφώσει τη λίστα των μέτρων που η υλοποίησή τους θα επιτρέψει την εκταμίευση των υποδόσεων των 3 δισ. ευρώ. Η λίστα αυτή θα βασιστεί κυρίως στις δράσεις που θα πρέπει η Ελλάδα να υλοποιήσει έως τον Νοέμβριο, σύμφωνα με όσα προβλέπει το μνημόνιο.
Πάντως, τα 3 δισ. ευρώ είναι απαραίτητο να διατεθούν έως τα τέλη Νοεμβρίου, για να ανταποκριθεί η χώρα στις υποχρεώσεις της προς το ΔΝΤ και γενικά για την εξυπηρέτηση του χρέους της, αφού τα ταμειακά διαθέσιμα θα βρίσκονται στο «κόκκινο» τον Δεκέμβριο.