Η μία δοκιμασία ολοκληρώθηκε, ωστόσο καραδοκούν και άλλες για την Αθήνα. Ο κ. Αλέξης Τσίπρας έλαβε καλά νέα στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, όταν η δοκιμασία αντοχής στην οποία υποβλήθηκαν οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες έδειξε ότι πρέπει να αυξήσουν το κεφάλαιό τους κατά 14,4 δισ. ευρώ, ποσό που είναι μικρότερο από το αναμενόμενο.
Ομως ο κ. Τσίπρας πρέπει να εφαρμόσει περισσότερα σκληρά μέτρα προτού καταφέρει να κάνει την οικονομία να αναπτυχθεί ξανά. Μέχρι τότε θα είναι αντιμέτωπος με πολιτικούς κινδύνους που θα μπορούσαν να σπρώξουν την Ελλάδα και πάλι σε κρίση.
Τα κεφάλαια που θα πρέπει να βρουν οι ελληνικές τράπεζες είναι λιγότερα από τα 25 δισ. που είχαν δεσμευθεί γι’ αυτόν τον σκοπό στο πλαίσιο του προγράμματος διάσωσης. Επιπροσθέτως, οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστεί να καλύψουν περίπου το μισό από το ποσό λαμβάνοντας κρατική βοήθεια. Τα υπόλοιπα πιθανώς μπορούν να τα εξασφαλίσουν μετατρέποντας ομόλογα σε μετοχές, εκδίδοντας νέες μετοχές και πουλώντας περιουσιακά στοιχεία. Πράγμα που σημαίνει ότι το συνολικό δημόσιο χρέος της Ελλάδας μπορεί να είναι κατά 15 δισ. ευρώ με 20 δισ. ευρώ χαμηλότερο σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις. Αναμένεται ότι θα κορυφωθεί στο πολύ υψηλό επίπεδο του 190% του ΑΕΠ αντί για το 200%. Οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες έχουν όλες καλές πιθανότητες να συγκεντρώσουν το ελάχιστο κεφάλαιο που χρειάζονται ώστε να αποφύγουν την ουσιαστική εθνικοποίησή τους.
Για να αποφύγουν αυτή τη μοίρα θα πρέπει να βρουν όλα τα κεφάλαια ύψους 4,4 δισ. ευρώ που χρειάζονται με βάση το βασικό σενάριο της δοκιμασίας αντοχής. Αν υποθέσουμε ότι οι τράπεζες θα βρουν μόνες τους αυτό το ποσό, το ελληνικό κράτος θα καταβάλει, με σχετικά γενναιόδωρους όρους, τα κεφάλαια που απαιτούνται υπό το δυσμενές σενάριο. Θα χρησιμοποιήσει χρήματα που θα δανειστεί από τους εταίρους του στην Ευρωζώνη ώστε να αγοράσει μετοχές και μετατρέψιμα ομόλογα (CoCos). Τα τελευταία δεν θα έχουν δικαιώματα ψήφου και θα μετατρέπονται σε κοινές μετοχές αν η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών υποχωρήσει κάτω από ένα προκαθορισμένο όριο.
Το βασικό στοιχείο που θα μπορούσε πλέον να εκτροχιάσει τη διαδικασία αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου θα ήταν να εμφανισθούν σημάδια ότι η Αθήνα έχει «κολλήσει» σε άλλα ζητήματα του προγράμματος διάσωσης. Τότε, στην περίπτωση που οι ελληνικές τράπεζες χρειαστεί να βασιστούν εξ ολοκλήρου σε κρατική βοήθεια, δεν είναι μόνο το ελληνικό χρέος που θα αυξηθεί. Ολόκληρη η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης θα μπορούσε να διαρκέσει και πέρα από το τέλος του έτους – κάτι που θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα οι ανασφάλιστοι καταθέτες να δουν μέρος των αποταμιεύσεών τους να μετατρέπονται με τη βία σε τραπεζικές μετοχές, σύμφωνα με τους νέους κανόνες που θα τεθούν τότε σε ισχύ. Ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να βιαστεί ώστε να αποφύγει μια τέτοια εξέλιξη που θα έπληττε την εμπιστοσύνη. Και υπάρχουν και άλλοι λόγοι που δεν επιτρέπουν τον εφησυχασμό. Τα μετρητά του τελευταίου προγράμματος διάσωσης θα αρχίσουν να εισρέουν μόνο αν η Ελλάδα περάσει και άλλα σημεία-ορόσημα. Τα πρώτα 2 δισ. βοήθειας θα χρησιμοποιηθούν εν μέρει ώστε η Αθήνα να καλύψει οφειλές της προς τον ιδιωτικό τομέα. Αυτή η εισροή μετρητών θα αντισταθμίσει την αύξηση φόρων και τις περικοπές δαπανών που πρέπει να εφαρμόσει η κυβέρνηση. Η μεγαλύτερη επιβράβευση, ωστόσο, θα είναι η αναδιάρθρωση του χρέους. Η Ευρωζώνη έχει συμφωνήσει να εξετάσει το ύψος του ελληνικού χρέους, πιθανώς μέσω της επιμήκυνσης της περιόδου αποπληρωμής των χρημάτων που οφείλει. Ομως οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσουν μόνο όταν ολοκληρώσει η Ελλάδα την πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος και για να συμβεί αυτό ο κ. Τσίπρας θα χρειαστεί να εφαρμόσει μια δεύτερη παρτίδα πολλών μεταρρυθμιστικών μέτρων και μειώσεων δαπανών για τα επόμενα τρία χρόνια.
Η καλύτερη κίνηση του κ. Τσίπρα θα ήταν να κινηθεί τώρα όσο γρηγορότερα μπορεί. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιβραβεύσουν οι πιστωτές τις ενέργειές του αναδιαρθρώνοντας το ελληνικό χρέος προτού ο Ελληνας πρωθυπουργός έρθει αντιμέτωπος με νέες, δικές του, δοκιμασίες.