«Κανόνα βιωσιμότητας» βαφτίζει η κυβέρνηση τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, στο σχέδιο 8 σημείων που κατέθεσε την Τετάρτη ο υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος στον πρόεδρο της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ) Γ. Βερνίκο. Μάλιστα, η κυβέρνηση εμφανίζεται πλέον διατεθειμένη να «αγοράσει» τον χρόνο που της δίνουν οι θεσμοί, μεταθέτοντας την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου στο δεύτερο 10ήμερο του Ιανουαρίου. Στο ενδιάμεσο, θα πραγματοποιηθεί διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους, στο πλαίσιο της ΟΚΕ, από την οποία βέβαια έχει αποχωρήσει η ΓΣΕΕ, ενώ θα επιδιωχθεί αντίστοιχη διαδικασία και με εμπειρογνώμονες από τα κόμματα. Παράλληλα θα διεξάγεται και η διαπραγμάτευση με τους επικεφαλής των θεσμών, προκειμένου το τελικό σχέδιο να κατατεθεί στη Βουλή έως τις 15 Ιανουαρίου 2016. Ο κ. Κατρούγκαλος που ήδη βρίσκεται στο Βερολίνο, στο πλαίσιο διεθνών επαφών για το εργασιακό και το ασφαλιστικό, παραδίδοντας στον κ. Βερνίκο το κυβερνητικό πλαίσιο της μεταρρύθμισης, ζήτησε η πρώτη γνωμοδότηση της επιτροπής να υποβληθεί έως τις 15 Δεκεμβρίου, ενώ θα ακολουθήσει έως το τέλος του χρόνου και η εξειδίκευση των προτεινόμενων παρεμβάσεων.
Και αυτό, καθώς ο κ. Κατρούγκαλος δεν άνοιξε τα χαρτιά του για τα «δύσκολα» θέματα των περικοπών τόσο στους ήδη συνταξιούχους όσο και στους μελλοντικούς. Στο κείμενο παραδέχεται ότι στις επικουρικές η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος θα υποκατασταθεί από έναν «κανόνα βιωσιμότητας». Ανεξάρτητα βέβαια με το πώς θα ονομάζεται, θα οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα: σε μηδενικά ελλείμματα, ήτοι σε περικοπές συντάξεων, αφού υπάρχει ρητή δέσμευση ότι το Δημόσιο δεν θα χρηματοδοτεί το ΕΤΕΑ, ενώ κλειστή θα είναι και η στρόφιγγα του ΑΚΑΓΕ. Βάσει του επικρατέστερου σεναρίου, θα διασωθούν οι χαμηλές επικουρικές συντάξεις των 150-160 ευρώ, ενώ για τις υπόλοιπες θα εφαρμοστούν κλιμακωτές μειώσεις από 2% έως και 30% στις επικουρικές άνω των 400 ευρώ. Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας, τα ποσοστά αναπλήρωσης που θα καθορίσουν και το τελικό ποσό της σύνταξης θα προσδιοριστούν στη βάση αναλογιστικής μελέτης με τη βοήθεια και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO). Παραμένει βέβαια ισχυρή η πρόθεσή του να λειτουργεί ως μηχανισμός αναδιανομής υπέρ των φτωχότερων, ήτοι να είναι υψηλότερο για τους χαμηλόμισθους και να μειώνεται σημαντικά για τους υψηλόμισθους. Ο ενιαίος υπολογισμός των συντάξεων θα βασιστεί σε τρεις παραμέτρους: τον μισθό κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου ή το εισόδημα στην περίπτωση των αυτοαπασχολούμενων και των αγροτών, το ποσοστό αναπλήρωσης που θα διαφοροποιείται ανά μισθολογική ή εισοδηματική κατηγορία και τα έτη ασφάλισης.
Ενιαίος θα είναι και ο υπολογισμός των εισφορών, βάσει του μισθού ή του εισοδήματος. Καθώς βέβαια στην κατάρτιση των νέων ασφαλιστικών κατηγοριών για τους αυτοαπασχολούμενους του ΟΓΑ, του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι προωθούμενες φορολογικές αλλαγές, το σχέδιο νόμου θα προβλέπει τη διασύνδεση των εισφορών με το πραγματικό εισόδημα, όμως οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν εντός του 2016 και θα εφαρμοστούν πιθανότατα το 2017.
Σε βάθος χρόνου, πιθανότατα τριετίας, θα παραπεμφθεί και η επιδιωκόμενη διοικητική ενοποίηση των φορέων κύριας ασφάλισης. Στο σχέδιο Κατρούγκαλου που κατατέθηκε στην ΟΚΕ προβλέπεται η οργανωτική ενοποίηση όλων των Ταμείων σε έναν φορέα κύριας ασφάλισης, με ταυτόχρονη λειτουργική ενοποίηση των κανόνων παροχών συντάξεων και είσπραξης εισφορών. ΟΓΑ και ΝΑΤ θα παραμείνουν μεν ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα, δεν θα ασκούν όμως συνταξιοδοτικές αρμοδιότητες. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στο σχέδιο νόμου θα υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα, βάσει του οποίου εντός του α΄ εξαμήνου του 2016 θα καταρτιστεί το οργανόγραμμα του νέου φορέα με την ουσιαστική ενοποίηση να ξεκινάει το 2017.
Ο υπουργός Εργασίας, στην πρότασή του προς την ΟΚΕ δεν αναφέρεται στην αύξηση των εργοδοτικών εισφορών, με την οποία αντιδρούν στο σύνολό τους οι εργοδοτικοί φορείς που συμμετέχουν στην επιτροπή. Αρκείται στην επισήμανση ότι η «αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή δεν θα προκύψει από νέες οριζόντιες μειώσεις, αλλά από τον εξορθολογισμό του συστήματος», τονίζοντας πως οι συντάξεις, και ιδίως οι κύριες, θα πρέπει να προστατευτούν από νέες μειώσεις.
Επίσης, επαναλαμβάνει ότι η σύνταξη θα αποτελεί το άθροισμα δύο τμημάτων: της εθνικής και της αναλογικής/ανταποδοτικής σύνταξης, υπό την εγγύηση του κράτους. Η εθνική σύνταξη θα χρηματοδοτείται απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό και θα δίνεται σε όσους έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Το αναλογικό μέρος της σύνταξης θα υπολογίζεται βάσει των συντάξιμων αποδοχών και του ποσοστού αναπλήρωσης, σύμφωνα με το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων παροχών.
Τέλος, γενική αναφορά γίνεται στο σχέδιο «ανακεφαλαιοποίησης» του συστήματος μέσω της αξιοποίησης των διαθέσιμων των Ταμείων, ενός ενιαίου συστήματος κοινωνικών πόρων και της αξιοποίησης μέρους της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, ενώ στις επιδιώξεις της κυβέρνησης προστίθεται και η βελτίωση της εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών εισφορών.