Η Ελλάδα όχι μόνο δεν προσελκύει νέους επενδυτές, αλλά διώχνει και αυτούς που έχει. Το ισχυρό «επενδυτο-απωθητικό» είναι αποτέλεσμα ενός εκρηκτικού συνδυασμού: αβεβαιότητα και οικονομική πολιτική που είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών μεταξύ πολιτικού κόστους και προαπαιτούμενων της τρόικας. Και κάθε φορά που μια μεταρρύθμιση κοστίζει πολιτικά, εξαγοράζεται με αύξηση της φορολογίας.
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: οι εκροές άμεσων επενδύσεων συνεχίζονται (πάνω από 1 δισ. τους τελευταίους 18 μήνες), από μετοχές και ομόλογα έχουν φύγει πάνω από 10 δισ. το τελευταίο δωδεκάμηνο, οι καταθέσεις έχουν μειωθεί κατά 3 δισ. στο πρώτο τρίμηνο του έτους (παρά τα capital control), ενώ μόνο οι ξένοι εκτός Ευρωζώνης έχουν αποσύρει καταθέσεις ύψους 6 δισ. ευρώ από τον περασμένο Ιούλιο. Οι συνολικές εκροές το 2015 (με τον μισό χρόνο με capital controls) ήταν 26 δισ.
Η προχθεσινή δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου της Bosch Ελλάδος τα λέει όλα: «Δεν μπορώ να εισηγηθώ για την πραγματοποίηση μιας επένδυσης στην Ελλάδα, διότι το περιβάλλον δεν είναι σταθερό. Χρειάζονται ακόμα 2 με 3 χρόνια».
«Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα προσελκύει βραχυπρόθεσμα κεφάλαια που ποντάρουν στο ρίσκο για γρήγορα κέρδη. Οι μακροπρόθεσμοι επενδυτές θέλουν να δουν πραγματικές διαρθρωτικές αλλαγές σε πολλά επίπεδα και να δουν την Ελλάδα να αφήνει πίσω τις κακές συνήθειες, όπως να αυξάνει την ήδη υψηλή φορολογία», δήλωσε στην «Κ» ο επικεφαλής για επενδύσεις συναλλάγματος στην Ευρώπη της Bank of America – Merrill Lynch, Αθανάσιος Βαμβακίδης.
Η πολιτική αβεβαιότητα και ο προβληματισμός για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων αποτελούν τους μεγαλύτερους κινδύνους για την Ελλάδα, επισημαίνουν και οι οίκοι αξιολόγησης, στις τελευταίες εκθέσεις τους.
Επενδυτικοί οίκοι και μεγάλοι διαχειριστές κεφαλαίων σημειώνουν ότι, με βάση τον οικονομικό κύκλο, η ελληνική οικονομία αναμένεται να σημειώσει θετικό ρυθμό ανάπτυξης από το 2017 (με πρώτη θετική ένδειξη το β΄ εξάμηνο 2016). Αυτό πιστεύει και η UBS, η οποία θεωρεί ότι φέτος τελικά θα κλείσει το έτος με ύφεση (-0,3%), καθώς τα στοιχεία που έρχονται από την πραγματική οικονομία δεν είναι ενθαρρυντικά.
Εξαγωγές
Μία οικονομία υπηρεσιών, όπως η ελληνική, παρουσίασε πτώση στις εξαγωγές υπηρεσιών το πρώτο τρίμηνο κατά 36%. Η βουτιά αυτή προήλθε κυρίως από τις μεταφορές που περιλαμβάνουν ναυτιλία, εφοδιαστικές αλυσίδες, τρένα, κ.λπ. Οι υπηρεσίες αυτές υποχώρησαν κατά 45%, καθώς επηρεάστηκαν αρνητικά από τη συγκυρία (πτώση ναύλων, μείωση εξωτερικής ζήτησης, κ.λπ.), αλλά και εξαιτίας του προβλήματος που δημιουργήθηκε λόγω της διαχείρισης του μεταναστευτικού (Ειδομένη, κ.λπ.), όπου η Ελλάδα αποκόπηκε από το διεθνές εμπόριο.
Οι λοιπές υπηρεσίες υποχώρησαν 29%. Ετσι, ο τουρισμός που παρέμεινε σχεδόν σταθερός, δεν μπόρεσε να αντισταθμίσει τις απώλειες. Ο κλάδος των υπηρεσιών είναι αρκετά σημαντικός, καθώς οι εταιρείες του κλάδου είναι οι πιο εύκολες να μεταφέρουν δραστηριότητες στο εξωτερικό (π.χ. Βουλγαρία). Επομένως, οι δραστηριότητές τους με το εξωτερικό δεν καταγράφονται ως ελληνικές εξαγωγές.
Αγορά ακινήτων
Ας πάρουμε έναν άλλο κλάδο της ελληνικής οικονομίας, αυτόν των ακινήτων. Οι Εταιρείες Επενδύσεων Ακινήτων (ΑΕΕΑΠ) είναι την τελευταία δεκαετία ο πρώτος προορισμός ξένων επενδύσεων στη χώρα (Fairfax, fidelity, Wellington, York Capital κ.ά.). Μόλις σε διάστημα 10 ημερών η κυβέρνηση πέρασε νομοθετικές ρυθμίσεις, αλλάζοντας το φορολογικό καθεστώς. Επταπλασιάζεται η φορολόγηση επί του ενεργητικού των εταιρειών αυτών (από 0,105% σε 0,75%) και σχεδόν διπλασιάζεται ο φόρος επί των ακινήτων τους (από 0,25% σε 0,55%). Ποιος μπορεί να είναι ο κίνδυνος; Εξάλειψη φορολογικού πλεονεκτήματος που είχαν οι ΑΕΕΑΠ, καθιστώντας μάλιστα τις ελληνικές εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητα μη ανταγωνιστικές έναντι των αντίστοιχων που έχουν την έδρα τους σε αγορές όπως η Τουρκία ή η Βουλγαρία. Αλλος κίνδυνος; Αναστολή προγραμματισμένων επενδύσεων που θα ξεπερνούσαν το 1 δισ. ευρώ και κάθε πολλαπλασιαστικού οφέλους που θα προέκυπτε από θέσεις εργασίας, είσπραξη ΦΠΑ κ.ο.κ. από μία αγορά που έχει ήδη πληγεί από την κρίση.