Η κοινωνία αγωνιά και η οικονομία ασφυκτιά! Τα «κόκκινα» δάνεια (ιδιωτικά και εμπορικά) δεν αποτελούν απλώς τη θηλιά, αλλά τη θρυαλλίδα επάνω στην οποία κάθεται εδώ και χρόνια η ελληνική οικονομία.
Οσον αφορά τα δάνεια των φυσικών προσώπων, ο νόμος Κατσέλη ή ν. 3869/2010 με τις τρεις αναθεωρήσεις του, τον ν. 3996/2011 τον ν. 4161/2013 και τον ν. 4336/2015, αποτέλεσε και αποτελεί ακόμη και σήμερα σημαντικό ανάχωμα στην πιθανότητα εκπλειστηρίασης της πρώτης κατοικίας των Ελλήνων πολιτών και παράλληλα έναν έντιμο συμβιβασμό με τις πιστώτριες τράπεζες για την αποπληρωμή μέρους της οφειλής τους. Το πρόβλημα, ωστόσο, με την εφαρμογή του εν λόγω νόμου ξεκινάει από τον μεγάλο χρόνο αναμονής έως την τελική δικάσιμο, κατά την οποία θα προσδιοριστεί η υπαγωγή ή μη του αιτούντος στο πλαίσιο του νόμου, το ύψος της ονομαστικής απομείωσης του χρέους του, καθώς και ο συνολικός χρόνος αποπληρωμής του. Παρά το γεγονός ότι πολλές δικάσιμοι έχουν έλθει ήδη χρονικά σε αμεσότερο χρόνο, το πρόβλημα δεν δείχνει να λύνεται. Η λύση και για τους δανειολήπτες αλλά και για τις τράπεζες, τους οιουσδήποτε χρηματοπιστωτικούς φορείς αλλά και το Δημόσιο μετά την τροποποίηση του 2015 πρέπει να έλθει εντός των επόμενων μηνών και διέρχεται μέσα από την υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης, εν μέσω της υπάρχουσας διαδικασίας ρύθμισης οφειλών. Εφόσον η διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν επιτύχει, τότε και μόνο τότε η υπόθεση να αχθεί ενώπιον της τακτικής Δικαιοσύνης.
Επιπροσθέτως, τι θα γίνει με τα επιχειρηματικά δάνεια; Με δεδομένο ότι ο νόμος Κατσέλη καλύπτει μόνο τα φυσικά πρόσωπα και ότι η διαδικασία του άρθρου 99 του ν. 3588/2007 (ισχύων Πτωχευτικός Κώδικας) καλύπτει εν τοις πράγμασι αρκετές αλλά όχι και όλες τις περιπτώσεις χρεών εμπόρων, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών. Επίσης, οι έμποροι μπορούν να υπαχθούν στο ρυθμιστικό πλαίσιο του νόμου Κατσέλη, μόνο υπό την προϋπόθεση της παύσης της εμπορικής ιδιότητάς τους και της περιέλευσής τους σε κατάσταση αδυναμίας πληρωμών μετά τη διακοπή της ιδιότητάς τους ως εμπόρων. Οπότε, εν πολλοίς, υφίσταται ένα κρίσιμο κενό στη θεσμοθέτηση ενός «ενδιάμεσου» πιστωτικού δικαίου που θα αφορά τις περιπτώσεις των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, λόγω κυρίως της επταετούς ελληνικής οικονομικής κρίσης. Αυτός ο νέος νόμος που πιθανολογείται ότι θα έλθει προς ψήφιση στη Βουλή έως το τέλος του έτους πρέπει να αποτελεί εξειδίκευση της απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών που προβλέπεται ρητά στο άρθρο 388 του Αστικού Κώδικα για εμπορικά χρέη και να προβλέπει ρητώς τη διαμεσολάβηση ως διαδικασία κατά τρόπο υποχρεωτικό, πριν από την κατάθεση αίτησης ρύθμισης χρεών στο αρμόδιο δικαστήριο, έτσι ώστε να λυθεί το πρόβλημα των εμπορικών χρεών σήμερα, με μικρότερο κόστος για τα εν δυνάμει διάδικα μέρη και χωρίς να διογκούται το ζέον ζήτημα της αργής απονομής Δικαιοσύνης και της εν τοις πράγμασι αρνησιδικίας.
Συνεπώς, η διαμεσολάβηση, νομικώς θεσμοθετημένη ήδη με τον ν. 3898/2010, μπορεί να δώσει λύση και στη ρύθμιση των ιδιωτικών και των εμπορικών χρεών, σε ενεστώτα χρόνο, με ανταγωνιστικό κόστος και χωρίς την περαιτέρω επιβάρυνση της ήδη ασθμαίνουσας ελληνικής Δικαιοσύνης, η οποία πρέπει να ασχοληθεί με μικρότερο όγκο υποθέσεων, για να αποφαίνεται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα. Με τον θεσμό της διαμεσολάβησης ως έναν εκ των δημοφιλέστερων διεθνώς ειδών του ADR, θα επιτευχθεί η εξομάλυνση της αγοράς των «κόκκινων» δανείων, χωρίς να διαιωνίζονται οι τυχόν υπάρχουσες διαφορές μεταξύ των μερών, μακριά από άγονες δικαστικές διαμάχες και με σοβαρή προοπτική επανεκκίνησης του επιχειρείν και της πολυπόθητης ανάπτυξης.
* Ο κ. Χρήστος Φασλής είναι δικηγόρος – διαμεσολαβητής CEDR.