Με πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση (ν. 4509/2017) μειώνονται τα πρόστιμα που αφορούν σε φορολογικές υποθέσεις που γεννήθηκαν πριν από την 1/1/2014, δηλαδή πριν από την ισχύ του νέου Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ-Ν. 4174/2013). Η ρύθμιση αποσκοπεί στην αναλογικότερη επιβολή των διοικητικών κυρώσεων και στη βελτίωση της εισπραξιμότητάς τους. Προβλέπει να εφαρμόζονται, αντί των πρόσθετων φόρων του παλαιοτέρου «ποινολογίου», οι κυρώσεις του νέου ΚΦΔ και για τα φορολογικά έτη προ του 2014, εφόσον οι κυρώσεις αυτές συνεπάγονται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογουμένου. Αυτό υπαγορεύεται από την αρχή της αναδρομικής εφαρμογής της ηπιότερης κύρωσης, σύμφωνα με τη γενική αρχή του ενωσιακού δικαίου και κατά πάγια νομολογία του ΔΕΕ αλλά και των ελληνικών δικαστηρίων.
Συγκεκριμένα, σε πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού φόρου που εκδίδονται από 1/1/2018 και αφορούν σε υποθέσεις που γεννήθηκαν (ή χρήσεις που ξεκίνησαν) έως την 31/12/2013, επιβάλλεται, αντί του πρόσθετου φόρου του άρθρου 1 του ν. 2523/1997, πρόστιμο που ισούται με το άθροισμα των προστίμων του νέου ΚΦΔ αναφορικά με την υποβολή ανακριβών δηλώσεων ή την μη υποβολή δηλώσεων πλέον του τόκου (υπολογιζόμενου από 1/1/2014) του άρθρου 53 του ΚΦΔ., εφόσον αυτό συνεπάγεται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογουμένου.
Υπενθυμίζουμε ότι το «ποινολόγιο», για την υποβολή ανακριβών δηλώσεων ή την μη υποβολή τους, προέβλεπε πρόστιμα τα οποία μπορούσαν να φτάσουν έως το 120% του κυρίου φόρου (ανάλογα με τον χρόνο που έχει παρέλθει από τότε που έπρεπε να καταβληθεί αρχικά ο φόρος). Οι κυρώσεις του νέου ΚΦΔ προβλέπουν πρόστιμα από 10% έως 50% του κυρίου φόρου, ανάλογα με το ποσό της διαφοράς του φόρου που προκύπτει από τον φορολογικό έλεγχο, ενώ το ετήσιο επιτόκιο επί του ποσού του οφειλόμενου φόρου ανέρχεται σε 8,76%. Είναι συνεπώς προφανές, ότι σε πολλές περιπτώσεις η εφαρμογή των προστίμων του νέου ΚΦΔ είναι ευνοϊκότερη για τον φορολογούμενο. Τα ευνοϊκότερα πρόστιμα αφορούν μόνο στη μη επιβολή πρόσθετων φόρων του «ποινολογίου» και όχι στα πρόστιμα για παραβάσεις του ΚΒΣ, του ΚΦΑΣ, κ.λπ.
Η εφαρμογή των ευνοϊκότερων προστίμων αφορά και σε εκκρεμείς υποθέσεις, ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) ή των Διοικητικών Δικαστηρίων, για όσες «τρέχει» η προθεσμία άσκησης ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής καθώς και για εκείνες για τις οποίες έχουν εκδοθεί οι σχετικές πράξεις προσδιορισμού φόρου ή αποφάσεις, αλλά δεν έχουν κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο.
Εξαιρετικά, οι ρυθμίσεις εφαρμόζονται και στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν επιθυμεί τη συνέχιση της δίκης ή την εξέταση της ενδικοφανούς προσφυγής του. Στην περίπτωση αυτή, ο φορολογούμενος πρέπει να υποβάλει αίτηση και ανέκκλητη δήλωση ανεπιφύλακτης αποδοχής της πράξης προσδιορισμού του φόρου ή της απόφασης της ΔΕΔ ή του δικαστηρίου.
Αντίστοιχα, για εκπρόθεσμες χρεωστικές δηλώσεις που υποβάλλονται από τους φορολογουμένους από 1/1/2018 και οι οποίες αφορούν σε χρήσεις ή υποθέσεις μέχρι 31.12.2013 επιβάλλεται, αντί του πρόσθετου φόρου, πρόστιμο που ισούται με το άθροισμα του διαδικαστικού προστίμου του άρθρου 54 του ΚΦΔ, πλέον του τόκου (8,76% ετησίως υπολογιζόμενου από 1/1/2014) του άρθρου 53 του ΚΦΔ., εφόσον αυτό συνεπάγεται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογουμένου. Τα διαδικαστικά πρόστιμα ανέρχονται ανά δήλωση σε α) 100 ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος δεν είναι υπόχρεος τήρησης λογιστικών βιβλίων, β) 250 ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικών βιβλίων και δ) 500 ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικών βιβλίων και στοιχείων.
Προφανώς, ποσά πρόσθετων φόρων που έχουν καταβληθεί για πράξεις προσδιορισμού φόρου και εκπροθέσμως υποβληθείσες δηλώσεις έως την 31/12/2017, δεν επιστρέφονται, ούτε συμψηφίζονται, λόγω εφαρμογής των νέων ευνοϊκότερων διατάξεων.
* Ο κ. Γιώργος Σαμοθράκης και η κ. Τζένη Πάνου είναι υπεύθυνοι του φορολογικού τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr).