Μέχρι τέλους δείχνει αποφασισμένη να τραβήξει την αντιπαράθεση με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα η κυβέρνηση. Χθες, έδωσε συνέχεια ακόμη και από το βήμα της γενικής συνέλευσης της τράπεζας, αντιδρώντας στο νέο καμπανάκι που χτύπησε ο κεντρικός τραπεζίτης για τους κινδύνους από τις αγορές και την επαναφορά της πρότασής του να εξεταστεί η χρήση της προληπτικής πιστωτικής γραμμής, μετά το τέλος του μνημονίου.
Ο κ. Στουρνάρας υποστήριξε ότι η «προληπτική γραμμή» πρέπει να εξεταστεί συμπληρωματικά προς το «μαξιλάρι ασφαλείας», ιδιαίτερα αν οι συνθήκες στις αγορές είναι αντίξοες και ότι κάτι τέτοιο «δεν θα πρέπει να δραματοποιείται, καθώς οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί δημιουργήθηκαν για να χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει ανάγκη».
Η «προληπτική γραμμή», όμως, είναι «κόκκινο πανί» για την κυβέρνηση, γιατί συνεπάγεται μνημόνιο και όχι καθαρή έξοδο και η πρόταση Στουρνάρα αποτελεί σταθερά εστία αντιπαράθεσης των δύο κατά τους τελευταίους μήνες. Ετσι, χθες σε παρέμβασή του ο γενικός γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής Φραγκίσκος Κουτεντάκης, μιλώντας ως εκπρόσωπος του ελληνικού Δημοσίου και μέτοχος της τράπεζας, υποστήριξε ότι «η προσπάθεια ομαλής εξόδου δυσχεραίνεται σημαντικά όταν η κεντρική τράπεζα της χώρας αμφισβητεί την επάρκεια της συμφωνημένης διαδικασίας και επαναφέρει το αίτημα για προληπτικό πρόγραμμα στήριξης».
Ο ίδιος σημείωσε ότι θεσμοί και κυβέρνηση έχουν συμφωνήσει στη χρήση «μαξιλαριού ασφαλείας» και πρόσθεσε ότι η πρόταση του διοικητή «ανεξάρτητα από προθέσεις, δημιουργεί αντικειμενικά αμφιβολίες για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας» και αυξάνει την αβεβαιότητα. Για τους λόγους αυτούς, είπε, «εκφράζω τη διαφωνία με την πρόταση». Διευκρίνισε, πάντως, ότι μιλά με «πλήρη σεβασμό στην ανεξαρτησία της τράπεζας».
Ανάλογη παρέμβαση έκανε και ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ Γρηγόρης Στεργιούλης, μέλος του γενικού συμβουλίου της τράπεζας ως εκπρόσωπος του ΣΕΒ. Είπε ότι αν και συμμερίζεται τους προβληματισμούς και την καλοπροαίρετη τεχνική προσέγγιση του κ. Στουρνάρα για την εξέταση ενός νέου προληπτικού προγράμματος, υπάρχουν κύκλοι που θα θελήσουν να εκμεταλλευθούν το γεγονός, «με στόχο τη διαιώνιση του μνημονιακού καθεστώτος και τη συνέχιση της επιτροπείας και της εξάρτησης». Μίλησε, ακόμη, για κίνδυνο ακύρωσης της πορείας εξόδου από τα μνημόνια.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το βράδυ ο ΣΕΒ πήρε αποστάσεις από τη θέση του κ. Στεργιούλη, αποφεύγοντας ωστόσο να συνταχθεί με τη θέση Στουρνάρα. Υποστήριξε ότι το θέμα της καθαρής ή μη εξόδου απο το μνημόνιο δεν είναι θεμελιώδους σημασίας για τον ΣΕΒ και ότι αυτό που προέχει «είναι να μην ατονήσουν επ’ ουδενί η μεταρρυθμιστική προσπάθεια και η δημοσιονομική πειθαρχία».
Θέση υπέρ του κεντρικού τραπεζίτη πήραν, σύμφωνα με πληροφορίες, οι εκπρόσωποι των συλλόγων υπαλλήλων και συνταξιούχων της τράπεζας Ευάγγελος Γερανιωτάκης και Γιάννης Γοζαδίνος, τονίζοντας ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας.
Ο κ. Γοζαδίνος μάλιστα έκανε αναφορά σε πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες, ο υποδιοικητής της Τράπεζας Θόδωρος Μητράκος είχε έρθει σε επαφή με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη, με στόχο την απομάκρυνση του κ. Στουρνάρα από τη θέση του.
Η πρόσφατη αναταραχή
Νωρίτερα, στην ομιλία του, ο κ. Στουρνάρας επικαλέσθηκε την πρόσφατη αναταραχή στις αγορές για να επισημάνει ότι τέτοια φαινόμενα «επηρεάζουν περισσότερο τις χώρες με αδύναμη πιστοληπτική διαβάθμιση και λιγότερο ισχυρή οικονομία, οι οποίες είδαν τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων τους να αυξάνονται σημαντικά». Στο σημείο αυτό, ο κ. Στουρνάρας επανέλαβε την υπόδειξη του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, στο Eurogroup της περασμένης εβδομάδας, ότι «η έξοδος του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές πρέπει να γίνεται με προσεκτικά βήματα». Η παρέμβαση Ντράγκι είχε τότε προκαλέσει την αντίδραση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου.
Τα επιχειρήματά του υπέρ της προληπτικής γραμμής είναι ότι αυτή δεν συνεπάγεται άμεσα πρόσθετο δανεισμό, όπως το «μαξιλάρι ασφαλείας», αφού οι σχετικοί πόροι είναι διαθέσιμοι, αλλά δεν αντλούνται εκ των προτέρων. Επίσης, επιτρέπει τη διατήρηση του waiver, δηλαδή, της κατ’ εξαίρεσιν αποδοχής των ελληνικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως εξασφαλίσεις για τον δανεισμό των ελληνικών τραπεζών, ενώ θα επιτρέψει –σε συνδυασμό με την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους– και τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Χρειάζεται «ισχυροποίηση των ανεξάρτητων θεσμών»
Για κινδύνους και από μια πιθανή πόλωση του πολιτικού κλίματος προειδοποίησε, εξάλλου, ο κ. Στουρνάρας, απευθύνοντας μήνυμα υπέρ της συναίνεσης και της πολιτικής ομαλότητας.
Επιπλέον, ο κεντρικός τραπεζίτης επισήμανε και την ανάγκη για ισχυροποίηση «της ανεξάρτητης λειτουργίας των θεσμών και του κράτους δικαίου», κάτι που θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως έμμεση αιχμή στα πρόσφατα γεγονότα και στην υπόθεση Novartis.
Ο κ. Στουρνάρας σημείωσε τη θετική πρόοδο που έχει συντελεστεί σε σημαντικά οικονομικά μεγέθη (προέβλεψε ρυθμό ανάπτυξης 2,4% φέτος και 2,5% το 2019, έναντι πρόβλεψης της Κομισιόν για 2,5% και τα δύο χρόνια), αλλά τόνισε ότι παραμένουν κίνδυνοι που μπορεί να απειλήσουν την πορεία της οικονομίας, όπως η αντιστροφή των ευνοϊκών συνθηκών διεθνώς. Επισήμανε στο σημείο αυτό ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη 5 βαθμίδες κάτω από την επενδυτική και η απόδοση του 10ετούς τίτλου ξεπερνά το 4% έναντι 2% στην Πορτογαλία και στην Ιταλία. Μιλώντας, εξάλλου, για την ανάγκη ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης, μέσω μεγάλων τομών στον ιστό της οικονομίας, ο κ. Στουρνάρας τόνισε την ανάγκη «ευρείας συναίνεσης και συνεννόησης όλων των κοινωνικών ομάδων, αλλά και των πολιτικών δυνάμεων της χώρας με ευρωπαϊκό προσανατολισμό».
Για να αξιοποιηθούν, είπε, οι συνθήκες εξόδου από την κρίση, «απαιτείται ένα συνολικό σχέδιο για το μέλλον, μέσα σε κλίμα κοινωνικής συναίνεσης και πολιτικής ομαλότητας».
Ακόμη, ο κεντρικός τραπεζίτης μίλησε για φορολογική κόπωση των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας και ανάγκη αλλαγής του μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής, επισημαίνοντας ότι παρά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών και την επιβολή νέων φόρων το 2017, η αύξηση των φορολογικών εσόδων ήταν ελάχιστη.