Βασίλης Σαρόγλου

EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη

Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;

Προπάντων αίσθημα. Είμαστε ερωτευμένοι με τον τόπο μας,

παθιασμένοι με την ιστορία μας, και αισθανόμαστε, λόγω της γλώσσας,

«έθνος ανάδελφον».

Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;

Κυρίως από τα σχόλια και τις ερωτήσεις των συναδέλφων και φίλων

στο εξωτερικό. Εκφράζουν ενδιαφέρον, ανησυχία, θλίψη και

συμπάθεια.

Ποιος φταίει;

Οσον αφορά τις δικές μας ευθύνες, το πρόβλημα είναι δομικό,

αγγίζει όλους τους χώρους. Ο Ελληνας ξόδευε περισσότερο απ’ όσο

μπορούσε, είτε για να χαρεί είτε για να δειχτεί. Η συνείδηση

κοινωνικής ευθύνης ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Ο Βέλγος αποταμιεύει

πρώτα και μετά ξοδεύει. Μάλιστα, ντρέπεται να δείξει ότι ξοδεύει

και έχει συνειδησιακά αποδεχτεί ότι σημαντικό μέρος των εισοδημάτων

του συνεισφέρει, μέσω της φορολογίας, στη σταθερότητα ενός

κοινωνικού κράτους.

Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;

Οι νέες γενιές χρειάζεται να σπάσουν τα στεγανά και να γεννήσουν

ελπίδες. Οι μυριάδες προσπάθειες για δημιουργικότητα,

αποτελεσματικότητα, συλλογική πρόοδο, κοινωνική δικαιοσύνη,

συνυπευθυνότητα πρέπει να χτυπήσουν ανελέητα τη γραφειοκρατία, το

νεποτισμό, την αναξιοκρατία, τον ατομικισμό, την ημιμάθεια και την

κομπορρημοσύνη.

Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.

Τη θάλασσα λουσμένη στο φως, που μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι

μεταφέρει τη δόξα και την ιστορία μας σε όλη την οικουμένη.

Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.

Σκληρή δουλειά, αγάπη για τη ζωή και πολύ χιούμορ. Με αυτά, μέσα

σε κοινωνικές δομές ενός συγκροτημένου κράτους, μπορούμε να κάνουμε

θαύματα – να γίνουμε «ανταγωνιστικοί».

Ο,τι με απογοητεύει.

Αναρωτιέμαι εάν η βία είναι στο αίμα μας. Επιθετικός τρόπος

οδήγησης, αυταρχισμός του γραφειοκράτη υπαλλήλου, δημόσιες

αλληλοκατηγόριες ακόμη και μεταξύ επισκόπων για το τίποτα,

«ετσιθελισμός» του δημοσιογράφου που έχει την εκπομπή για να λέει

τη γνώμη του και όχι για να μαθαίνουμε αυτή των καλεσμένων του,

είναι φαινόμενα με τον ίδιο παρονομαστή. Με την ίδια συμβολική βία,

διανοούμενοι μας βαυκάλιζαν επί χρόνια ότι εμείς οι

«Ελληνορθόδοξοι» αγαπάμε το πρόσωπο και την κοινότητα, ενώ «αυτοί»,

οι Ευρωπαίοι Δυτικοί, χάνονται στον απάνθρωπο ατομικισμό τους.

Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο

κόσμο;

Δεν υπάρχει μία ταυτότητα, αλλά πολλές, ενίοτε και αντιφατικές.

Είμαστε ένα κράμα πολιτιστικών επιδράσεων μέσα από τα διάφορα

κύματα της ιστορίας και των λαών με τους οποίους γειτονέψαμε ή

συζήσαμε. Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 μέχρι τα αυτογκόλ

Ελλήνων πολιτικών στη διεθνή σκηνή, νομίζω ότι ο σύγχρονος κόσμος

τα έχει σχετικώς χαμένα μαζί μας.

Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος

σε μια ρητορική ελληνικότητα;

Δεν έχω επαρκή ενημέρωση για να έχω εμπεριστατωμένη άποψη. Το

μόνο που μπορώ να πω είναι ότι, στο βαθμό που κάθε λαός παράγει

συνεχώς πολιτισμό με την ευρεία έννοια του όρου, και ο σημερινός

Ελληνας παράγει πολιτισμό, ο οποίος μάλιστα εξάγεται. Εάν επηρεάζει

τον τρόπο σκέψης και έκφρασης των αισθημάτων άλλων λαών, δεν το

γνωρίζω.

Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.

Αισθάνομαι Ελληνας, Βέλγος, αλλά και πολίτης του κόσμου. Τίποτε

από αυτά δεν διαπραγματεύομαι.

Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.

Ταπεινή, αλλά και μη καταφρονεμένη. Αρκεί να αντιληφθούμε ότι

είμαστε σήμερα ένα μικρό και ολιγάριθμο κράτος, που δεν έχει ούτε

περισσότερα ούτε λιγότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις από τα

υπόλοιπα 192 της υφηλίου. Οι περγαμηνές του παρελθόντος είναι μια

πρώτη carte visite, τίποτα παραπάνω. Είναι ήδη κάτι.

*Ο Βασίλης Σαρόγλου είναι καθηγητής Ψυχολογίας, με ειδίκευση

στην Κοινωνική Ψυχολογία της Θρησκείας, στο Πανεπιστήμιο της Λουβέν

(Βέλγιο). Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Θρησκευτικών

Επιστημών (AISR) και πρόεδρος της Διεθνούς Ενώσεως Ψυχολογίας της

Θρησκείας (IAPR).