Στις 19 Απριλίου 1941, στα πρωτοσέλιδα των ελληνικών εφημερίδων δεν κυριαρχούν μόνο τα νέα από το μέτωπο -η γερμανική επίθεση, που είχε ξεκινήσει στις 6 Απριλίου, βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη-, αλλά και μία άλλη είδηση: ο αιφνίδιος θάνατος του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κορυζή.
«Ανεπίληπτος και υπέροχος πολίτης –ο πρώτος πολίτης του Κράτους– ο Πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κοριζής, εξέλιπε χθες τας απογευματινάς ώρας όλως αιφνιδίως. Όσοι τον εγνώρισαν, είτε ως ανώτατον τραπεζιτικόν υπάλληλον, είτε ως υπουργόν, είτε ως Πρόεδρον του Υπουργικού Συμβουλίου κατά την θυελλώδη αυτήν περίοδον, είτε ως οικογενειάρχην, είτε ως φίλον και γνώριμον, θα θρηνήσουν τον πρόωρον αυτόν θάνατον, με τα ειλικρινέστερα δάκρυα», γράφει η «Καθημερινή» στις 19 Απριλίου.
Την προηγούμενη ημέρα του θανάτου του Κορυζή, στις 17 Απριλίου, η Γιουγκοσλαβία είχε συνθηκολογήσει με τη Γερμανία στο Βελιγράδι, ενώ ο βασιλιάς και το μεγαλύτερο μέρος της κυβέρνησής της είχε καταφύγει στην Ελλάδα και από εκεί στη Μέση Ανατολή. Παρότι στα δημοσιεύματα των ημερών εκείνων δεν γίνεται καμία νύξη περί αυτοκτονίας, στη συνέχεια έγινε γνωστό ότι ο Αλέξανδρος Κορυζής, υπό το βάρος των ραγδαίων και δυσμενών εξελίξεων, αυτοπυροβολήθηκε στο σπίτι του. «Ούτω εντός τριμήνου δεύτερος Ελλην Πρωθυπουργός πίπτει εις την εκτέλεσιν του καθήκοντος, αναλώσας όλας αυτού τας δυνάμεις εις την υπηρεσίαν της Πατρίδος», σημειώνει χαρακτηριστικά η «Καθημερινή», αναφερόμενη και στον επίσης αιφνίδιο θάνατο του Ιωάννη Μεταξά, στις 29 Ιανουαρίου 1941.
Ο Κορυζής έμεινε γνωστός για το λεγόμενο δεύτερο «Όχι» στη διακοίνωση του Γερμανού πρέσβη πρίγκιπα Έρμπαχ, ο οποίος του ανακοίνωνε τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, προβάλλοντας ως δικαιολογία την παρουσία βρετανικών στρατευμάτων στη χώρα. Στον επικήδειό του, ο Κων. Κοτζιάς, ο οποίος έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά Γεώργιο, αποχαιρέτισε τον νεκρό λέγοντας μεταξύ άλλων: «Υπήκουσεν εις τον Βασιλέα. Επωμίσθη το δυσβάστακτον φορτίον των μεγάλων και ιστορικών ευθυνών. Και μέσα εις την ψυχήν του, προ της επικειμένης νέας καταιγίδος, εχάραξεν ευθύς αμέσως την ηρωϊκήν απόφασιν: το Όχι της εθνικής τιμής.
»Και τώρα δυνάμεθα να του είπωμεν τα ίδια ακριβώς λόγια, τα οποία αυτός απέτεινε προς τον νεκρόν προκάτοχόν του: “Και αν εγνώριζες, ότι ολίγον μετά την ιστορικήν ημέραν θα έπιπτες επί των επάλξεων, και πάλιν θα έλεγες το Όχι. Διότι θα εγνώριζες, ότι οι Έλληνες και έπειτα από σε, θα πράξωμεν ό,τι πρέπει, ό,τι το καθήκον μας απαιτεί, ό,τι η φωνή της Πατρίδος διά του στόματος του Βασιλέως προστάζει… Με του Υψίστου την θέλησιν και την εξ ουρανού ευλογίαν Του, θα βαδίσωμεν, υπό τας οδηγίας του Βασιλέως μας, ηνωμένοι, ακλόνητοι, πλήρεις πίστεως, πλήρεις θάρρους τον δρόμον της τιμής”. Τα ίδια απαραλλάκτως λόγια σού αξίζουν, Αλέξανδρε Κορυζή».
Η σορός του Κορυζή, πέρα από τους συγγενείς του και τα διάφορα τιμητικά αγήματα, συνοδεύτηκε και από κάτι ακόμη: «Συνώδευσεν, όμως, την εκφοράν της σορού και μια αεροπορική επιδρομή, δηλαδή μία από τας εχθρικάς εκείνας εκδηλώσεις, αι οποίαι καθιστούν σαφέστερον το ύψιστον καθήκον, το οποίον έχομεν όλοι κατά τας παρούσας στιγμάς: να αφήσωμεν κατά μέρος τα αισθήματα και να στρέψωμεν ολόκληρον την προσοχήν μας εις τον πόλεμον. Διότι ο πόλεμος δεν φείδεται των αισθημάτων μας. Ο πόλεμος εξακολουθεί και δι’ αυτό άλλο δεν πρέπει να έχωμεν κατά νουν παρά μόνον τον πόλεμον και την νίκην», γράφει η «Καθημερινή».
Εννέα μέρες μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου Κορυζή, οι Γερμανοί εισήλθαν στην Αθήνα και η Ελλάδα βρέθηκε υπό τριπλή Κατοχή, μέχρι το 1944.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Θανάσης Συροπλάκης
