Σαν σήμερα: 20 Απριλίου 1946 – Επίσημο τέλος των δραστηριοτήτων της Κοινωνίας των Εθνών

Σαν σήμερα: 20 Απριλίου 1946 – Επίσημο τέλος των δραστηριοτήτων της Κοινωνίας των Εθνών

2' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της 18ης Απριλίου 1946 της Κοινωνίας των Εθνών, ο Βρετανός λόρδος Ρόμπερτ Σέσιλ, ένας από τους αρχιτέκτονές της, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «κάθε καλοπροαίρετος πολίτης κάθε κράτους πρέπει να είναι έτοιμος να υποβληθεί σε οποιαδήποτε θυσία για να διατηρήσει την ειρήνη. […] Το μεγάλο έργο της ειρήνης στηρίζεται όχι μόνο στα στενά συμφέροντα των εθνών μας, αλλά ακόμη περισσότερο σε εκείνες τις μεγάλες αρχές του σωστού και του λάθους από τις οποίες εξαρτώνται τα έθνη, όπως και τα άτομα». 

Τα σύμφωνα και οι συνθήκες συνεργασίας μεταξύ των εθνών δεν θεωρούνταν κάτι ρηξικέλευθο, η δε ιδέα ενός διεθνούς φορέα για τη διασφάλιση της ειρήνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δίκαιης μεταχείρισης των λαών χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, με τις πρώτες Συμβάσεις της Γενεύης και της Χάγης. Εντούτοις, μόνο μετά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η υποστήριξη της ιδέας για ένα «Συμβούλιο Κρατών» ήταν ευρύτατη. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Γουίλσον, ο οποίος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών, στην ομιλία του στο Κογκρέσο τον Ιανουάριο του 1918, είχε κάνει σαφή έκκληση για μια γενική ένωση εθνών, στόχος της οποίας θα ήταν η παροχή αμοιβαίων εγγυήσεων πολιτικής ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας σε μεγάλα και μικρά κράτη. 

Ο υπό διαμόρφωση οργανισμός θα επεδίωκε να διαμορφώσει ένα σαφές θεσμικό πλαίσιο στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, με την ελπίδα ότι αυτό θα οδηγούσε στην εξάλειψη των μυστικών συμμαχιών, συνθηκών και εξοπλισμών – αυτών, δηλαδή, που είχαν θεωρηθεί από τους ηγέτες της Αντάντ ως οι κύριες αιτίες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Βασικούς πυλώνες της Κοινωνίας των Εθνών αποτελούσαν η ανοιχτή διπλωματία, η συνεργασία και ο αφοπλισμός των κρατών. Η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο, στις 10 Ιανουαρίου 1920. Εκείνη την εποχή στον οργανισμό συμμετείχαν περίπου σαράντα χώρες, ωστόσο ο αριθμός παρουσίασε διακυμάνσεις τις επόμενες δύο δεκαετίες. Μη διαθέτοντας στρατιωτική δύναμη, η Κοινωνία των Εθνών αποδείχθηκε ανίσχυρη απέναντι στον Ισπανικό Εμφύλιο πόλεμο, την επέμβαση της Ιαπωνίας στη Μαντζουρία ή εκείνη της Ιταλίας στην Αιθιοπία. Κατά τη δεκαετία του 1930, οι αντιδράσεις της ήταν αργές και αποδείχθηκε ανίσχυρη να αποτρέψει το ξέσπασμα ενός νέου πολέμου. 

Υπό αυτά τα δεδομένα, στη Διάσκεψη της Γιάλτας, τον Φεβρουάριο του 1945, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σοβιετική Ένωση συμφώνησαν υπέρ μιας νέας δομής, που θα αποδεικνυόταν πιο επιτυχημένη. Λίγο διάστημα αργότερα, στις 26 Ιουνίου, υπογράφτηκε ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, και μέσα στους επόμενους μήνες πραγματοποιήθηκαν όλες οι απαραίτητες διεργασίες για την αλλαγή σκυτάλης. Στις 18 Απριλίου 1946, ο γενικός γραμματέας της Κοινωνίας των Εθνών, ο Ιρλανδός Σον Λέστερ και εκπρόσωποι 34 κρατών-μελών ψήφισαν ομόφωνα τον τερματισμό των δραστηριοτήτων της στις 20 Απριλίου. 

Αν και οι στόχοι που τέθηκαν στο Σύμφωνο της Κοινωνίας των Εθνών δεν πραγματοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό, πολλοί από αυτούς —δεσμεύσεις για ειρήνη, αυτοδιάθεση των λαών και ανθρώπινα δικαιώματα— βρήκαν νέο σκοπό στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Παρομοίως, πολλά από τα κύρια όργανα της Κοινωνίας των Εθνών χρησίμευσαν ως πρότυπα για την οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών. 

Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή