Γιος του πρώτου διαδόχου του θρόνου της Γαλλίας και της Μαρίας Ζόζεφα της Σαξονίας, ο Λουδοβίκος ανακηρύχτηκε νέος διάδοχος μετά από τον θάνατο του πατέρα του, το 1765. Στέφθηκε βασιλιάς της Γαλλίας και της Ναβάρας όταν πέθανε ο παππούς του, Λουδοβίκος ΙΕ΄, στις 10 Μαΐου 1774.
Το πρώτο μέρος της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ σημαδεύτηκε από ορισμένες προσπάθειες μεταρρύθμισης σε επίπεδο γαλλικής κυβέρνησης σύμφωνα με τις ιδέες του Διαφωτισμού. Σε αυτές περιλαμβάνονταν προσπάθειες για αύξηση της ανοχής προς τους μη καθολικούς, καθώς και για την κατάργηση της θανατικής ποινής για τους λιποτάκτες. Ωστόσο, οι έντονες αντιδράσεις από πλευράς γαλλικής αριστοκρατίας στις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις θα οδηγούσαν στη μη εφαρμογή τους. Ταυτοχρόνως, ο Λουδοβίκος εφάρμοσε την απορρύθμιση της αγοράς σιτηρών, την οποία υποστήριξε ο υπουργός του Τιργκό, οπαδός του οικονομικού φιλελευθερισμού. Ωστόσο, το μέτρο αυτό δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα, αφού είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών του ψωμιού. Σε περιόδους κακής συγκομιδής, όπως αυτή του 1775, η Γαλλία οδηγήθηκε σε σιτοδεία, ωθώντας τις λαϊκές μάζες σε εξέγερση. Το χρέος της χώρας, το οποίο διογκωνόταν, και η οικονομική κρίση που ακολούθησε συνέβαλαν στη ραγδαία μείωση της δημοτικότητας του απαρχαιωμένου, για τους Γάλλους του Διαφωτισμού, καθεστώτος.
Το 1789, με την κατάσταση να χειροτερεύει ολοένα και περισσότερο, θα λάμβανε χώρα η τελευταία Γενική Συνέλευση που συνεκλήθη από τον βασιλιά, και στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από τις τρεις τάξεις του γαλλικού κράτους: τον κλήρο (πρώτη τάξη), τους ευγενείς (δεύτερη τάξη) και τους απλούς πολίτες (τρίτη –και πολυπληθέστερη– τάξη). Η δυσαρέσκεια μεταξύ των μελών της τρίτης τάξης είχε ως αποτέλεσμα την ισχυρή αντίθεσή τους στη γαλλική αριστοκρατία και στην απόλυτη μοναρχία, που εκπροσωπούσαν ο Λουδοβίκος και η σύζυγός του, Μαρία Αντουανέττα. Η αυξανόμενη ένταση και τα γεγονότα που ακολούθησαν –με κορυφαίο την κατάληψη της Βαστίλη, σύμβολο της Γαλλικής Επανάστασης-, θα οδηγούσαν τον Λουδοβίκο σε αναγκαστική οριστική αναγνώριση της νομοθετικής εξουσίας της Εθνοσυνέλευσης – με μεγάλη καθυστέρηση και αναποφασιστικότητα από πλευράς του, ωστόσο. Όντας βασιλιάς και αποτελώντας σύμβολο της «τυραννίας» του απαρχαιωμένου καθεστώτος, είδε τη δημοτικότητά του να μειώνεται συνεχώς, παρά τις όποιες προσπάθειες για αλλαγές. Η αξιοπιστία του είχε πια υπονομευτεί βαθιά, και η προοπτική κατάργησης της μοναρχίας και εγκαθίδρυσης ενός δημοκρατικού καθεστώτος γινόταν ολοένα και πιο πιθανή.
Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ συνελήφθη κατά την εξέγερση της 10ης Αυγούστου 1792. Ένα μήνα αργότερα, η μοναρχία καταργήθηκε και η Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία ανακηρύχθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1792. Ο πρώην βασιλιάς έγινε ένας Γάλλος πολίτης, που έχασε την «ιερότητά» του, και πλέον προσφωνούταν ως Πολίτης Λουδοβίκος Καπέ – από τον πρόγονό του Χιου Καπέ. Ο Λουδοβίκος δικάστηκε από την Εθνική Συνέλευση, η οποία λειτούργησε ως δικαστήριο ειδικά για την περίσταση, κρίθηκε ένοχος εσχάτης προδοσίας, καταδικάστηκε σε θάνατο με αποκεφαλισμό και οδηγήθηκε στη λαιμητόμο στις 21 Ιανουαρίου 1793. Μήνες αργότερα, στις 16 Οκτωβρίου, θα εκτελούταν και η σύζυγός του, Μαρία Αντουανέττα, η οποία μέχρι τότε βρισκόταν φυλακισμένη.
Οι δύο αυτές εκτελέσεις σηματοδότησαν το τέλος της υπερχιλιετούς γαλλικής μοναρχίας και αποτέλεσαν την αφετηρία ενός νέου -αν και όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια σύντομου, σε εκείνη τουλάχιστον την περίοδο- κεφαλαίου στην ιστορία της Γαλλίας.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
