Η βρετανική υπεροχή —η κυριαρχία των Βρετανών έναντι της πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής της Ινδίας— άρχισε να επιβάλλεται στην Ινδία περίπου το 1820. Σταδιακά, Βρετανοί αξιωματούχοι αντικαθιστούσαν την παλιά ινδική αριστοκρατία. Παράλληλα, δρομολογούνταν με αυξανόμενους ρυθμούς ο εκδυτικισμός της ινδουιστικής κοινωνίας, οι ιεραπόστολοι αμφισβητούσαν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των ινδουιστών και πραγματοποιούνταν κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που επηρέαζαν όχι μόνο το πολιτικό οικοδόμημα, αλλά βαθύτερα την κοινωνία. Ο Τζέιμς Μπράουν-Ράμσεϊ, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως γενικού κυβερνήτη της Ινδίας μεταξύ 1848 και 1856, κατέβαλε προσπάθειες για τη χειραφέτηση των γυναικών. Τέτοιου είδους κινήσεις εκ μέρους των Βρετανών φανέρωναν στα μάτια πολλών Ινδών ότι απώτερος στόχος ήταν η διάλυση του συστήματος των καστών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι τυχαίο ότι εκδηλώθηκε εξέγερση εναντίον των Βρετανών. Πιο συγκεκριμένα, στα τέλη Μαρτίου του 1857, ένας σεπόι (επαγγελματίας Ινδός στρατιώτης του πεζικού), ο Mangal Pandey επιτέθηκε σε Βρετανούς αξιωματικούς της στρατιωτικής φρουράς στο Μπάρακμπορ. Συνελήφθη και στη συνέχεια εκτελέστηκε από τους Βρετανούς στις αρχές Απριλίου. Αργότερα, μέσα στον ίδιο μήνα, σε άλλους σεπόι που αρνήθηκαν τη χρήση των νεοεισαχθέντων φυσιγγιών Enfield, λόγω της φήμης περί μόλυνσης, επιβλήθηκαν μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης. Η τιμωρία αυτή θεωρήθηκε πολύ βαριά και εξόργισε τους συντρόφους τους, οι οποίοι στις 10 Μαΐου, πυροβόλησαν τους Βρετανούς αξιωματικούς τους και στη συνέχεια βάδισαν προς το Δελχί, όπου δεν υπήρχαν ευρωπαϊκά στρατεύματα. Εκεί, η τοπική φρουρά των σεπόι ενώθηκε με τους υπόλοιπους και μέχρι το βράδυ ο ηλικιωμένος αυτοκράτορας Μπαχαντούρ Σαχ Β’ είχε αποκατασταθεί ονομαστικά στην εξουσία. Η κατάληψη της πόλης είχε ολοκληρωθεί με επιτυχία στις 11 Μαΐου, θέτοντας έτσι τις βάσεις για την εξάπλωση της εξέγερσης σε ολόκληρη τη βόρεια Ινδία.
Η βρετανική αντίδραση υπήρξε άμεση, καθώς η εξέγερση αποτελούσε σημαντική απειλή για τη βρετανική εξουσία. Προτεραιότητα είχαν οι περιοχές του Δελχί, του Κανπούρ και του Λάκνοου, όπου έλαβαν χώρα μάχες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Στη συνέχεια, τον χειμώνα του 1857–58, οι επιχειρήσεις επικεντρώθηκαν στο Λάκνοου. Τελευταίο στάδιο της βρετανικής αντίδρασης ήταν οι εκστρατείες του Χιου Ρόουζ στις αρχές του 1858. Την 1η Νοεμβρίου του ίδιου έτους, χορηγήθηκε αμνηστία σε όσους εξεγερμένους δεν είχαν συμμετάσχει σε δολοφονίες, ενώ η ειρήνη κηρύχθηκε επίσημα στις 8 Ιουλίου 1859, ύστερα από δύο χρόνια μεγάλης αγριότητας που χαρακτήρισε και τις δύο πλευρές.
Αποτέλεσμα της εξέγερσης ήταν η γενική εκκαθάριση της διοίκησης, με την Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών να καταργείται υπέρ της άμεσης διακυβέρνησης από τη βρετανική κυβέρνηση, η αναδιοργάνωση των οικονομικών της ινδικής διοίκησης σε νέα βάση και η εκτενής αναδιοργάνωση του ινδικού στρατού. Ταυτόχρονα όμως, εγκαινιάστηκε η πολιτική διαβούλευση με τους Ινδούς, ενώ τα κοινωνικά μέτρα που είχαν αρχίσει να επηρεάζουν βαθιά την ινδουιστική κοινωνία καταργήθηκαν. Από την άλλη πλευρά, η αποτυχία της εξέγερσης απέδειξε στους Ινδούς ότι οι κοινωνικές δομές του παρελθόντος, στις οποίο βασιζόταν παραδοσιακά η ινδική κοινωνία, δεν είχε πια τη δύναμη να επιβιώσουν. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η αναμόρφωσή της και η σταδιακή ανάδυση μιας ισχυρής μεσαίας τάξης με αυξημένη αίσθηση ινδικού εθνικισμού.
Οι Βρετανών θα αποχωρούσαν από τη χώρα περίπου 100 χρόνια μετά την εξέγερση, το 1947.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
