Μετά την απομάκρυνση του Όττο φον Μπίσμαρκ από την καγκελαρία της Γερμανικής Αυτοκρατορίας το 1890, άρχισε να αποσυντίθεται το δίκτυο συμμαχιών το οποίο εκείνος είχε διαμορφώσει στη Γηραιά Ήπειρο. Επρόκειτο για ένα πολυπολικό σύστημα, στο οποίο πλήθος από ισχυρά κράτη και συμφέροντα εξουδετερώνονταν αμοιβαία δημιουργώντας μια εύθραυστη ισορροπία. Στην κορύφωση του μπισμαρκικού συστήματος, το 1887, η Γερμανία ήταν συνδεδεμένη με διάφορες συμφωνίες με όλες τις ηπειρωτικές δυνάμεις της Ευρώπης.
Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Πρώσος καγκελάριος το 1877, στόχος του συστήματος ήταν η περιθωριοποίηση της Γαλλίας και η ανάδειξη της Γερμανίας ως κυρίαρχης δύναμης στην Ευρώπη. Με τον σχηματισμό της Τριπλής Συμμαχίας με την Αυστρο-Ουγγαρία και την Ιταλία (1882) και την υπογραφή της διμερούς Συνθήκης Αντασφάλισης με τη Ρωσία (1887) ο Μπίσμαρκ εξασφάλισε ότι η Γαλλία θα παρέμενε παραγκωνισμένη στην Ευρώπη, ούσα ανήμπορη να σχηματίσει έναν αντιγερμανικό συνασπισμό. Επιπλέον, το Βερολίνο συνδέθηκε έμμεσα με το Λονδίνο διαμέσου της Τριπλής Συμμαχίας έπειτα από τη συνομολόγηση του Μεσογειακού Συμφώνου το 1887 μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας και της Αυστρο-Ουγγαρίας.
Η Ιταλία αποτελούσε τον πιο αδύναμο κρίκο της αλυσίδας που συνέδεε τις δυνάμεις της Τριπλής Συμμαχίας. Είχε υπογράψει την ίδρυση της Συμμαχίας το 1882 και ανανέωσε την ιδιότητά της ως μέλος της το 1891, το 1902 και το 1912. Εντούτοις, η κοινή γνώμη φαινόταν διχασμένη ως προς τις σχέσεις της Ιταλίας με την Αυστρο-Ουγγαρία. Από τη μία πλευρά, οι φιλελεύθεροι και οι εθνικιστές Ιταλοί τάσσονταν υπέρ μιας αντιπαράθεσης με την Αυστρία διεκδικώντας την περιοχή του νότιου Τιρόλο και τις ανατολικές ακτές της Αδριατικής. Από την άλλη, ομάδες καθολικών και συντηρητικών επιδοκίμαζαν την πολιτική προσέγγισης με τη Βιέννη. Ως εκ τούτου, η Ιταλία ασκούσε μια πολιτική περίπλοκη και αντιφατική.
Το 1898, η Γαλλία έθεσε σε κίνηση μια διαδικασία προσέγγισης με την Ιταλία, στην οποία πρωταγωνίστησαν οι Théophile Delcassé και Emilio Visconti Venosta, υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Ιταλίας αντίστοιχα, και ο Γάλλος πρέσβης στη Ρώμη Camille Barrère. Οι δύο πλευρές υπέγραψαν το 1900 και το 1902 μυστικές συμφωνίες, οι οποίες ακύρωσαν σε μεγάλο βαθμό τις υποχρεώσεις της Ιταλίας προς τις άλλες δύο δυνάμεις της Τριπλής Συμμαχίας. Σύμφωνα με τη συμφωνία του 1902, η Ιταλία δεσμευόταν ότι θα τηρούσε ουδέτερη στάση σε περίπτωση ξεσπάσματος ενός γαλλο-γερμανικού πολέμου. Αυτό η εξέλιξη, βέβαια, η οποία κρατήθηκε μυστική έως το 1915, όταν η Ιταλία εισήλθε στον πόλεμο, δημιουργούσε προβλήματα στον στρατηγικό σχεδιασμό της Γερμανίας, που βασιζόταν στη διάσπαση των γαλλικών δυνάμεων σε δύο μέτωπα.
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, το καλοκαίρι του 1914, το Βερολίνο και η Βιέννη περίμεναν ότι η Ιταλία θα λάμβανε ξεκάθαρη θέση στο πλευρό τους ως απόρροια των δεσμεύσεών της στην Τριπλή Συμμαχία. Η Ιταλία, όμως, κήρυξε την ουδετερότητά της στις 31 Ιουλίου. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, ο πρωθυπουργός Antonio Salandra χαρακτήρισε την πολιτική της Ιταλίας ως «sacro egoismο» (ιερό εγωισμό), θέτοντας ως στόχο να γίνει η χώρα του μια πραγματικά ισχυρή και μεγάλη δύναμη. Το επόμενο διάστημα, τόσο οι Κεντρικές Δυνάμεις όσο και η Αντάντ διεκδίκησαν τη συμμετοχή της Ιταλίας στους συνασπισμούς τους, προσφέροντας η κάθε μία πλευρά το δικό της δέλεαρ. Από αυτόν τον ανταγωνισμό βγήκε τελικά κερδισμένη η συμμαχία των Βρετανών, Γάλλων και Ρώσων.
Η Ιταλία προσχώρησε στο Σύμφωνο του Λονδίνου στις 26 Απριλίου 1915 και σχεδόν έναν μήνα αργότερα, στις 23 Μαΐου, κήρυξε τον πόλεμο στην Αυστρο-Ουγγαρία, όχι όμως και στη Γερμανία. Επιβεβαιώθηκαν έτσι οι φόβοι αρκετών Αυστριακών επιτελών, οι οποίοι είχαν προτείνει τη διενέργεια προληπτικού χτυπήματος έναντι της Ιταλίας, γνωρίζοντας τις επεκτατικές της βλέψεις σε αυστριακά εδάφη. Κατά τον αρχηγό του αυστριακού επιτελείου Conrad von Hötzendorf, η Ιταλία ήταν «ένα φίδι, το κεφάλι του οποίου δεν είχε συνθλιβεί εγκαίρως».
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
