“Αν μου ζητούσαν να εντοπίσω το σύμβολο, την ψυχή των Αγράφων, θα έλεγα μεμιάς ότι είναι οι γυναίκες τους. Νεαρές ή γηραιές, κάνουν τα πάντα, τις συναντάς στα πιο αναμενόμενα αλλά και στα πιο αναπάντεχα μέρη: φροντίζουν το χωράφι, κόβουν ξύλα στο δάσος, ταΐζουν με μπιμπερό τα νεογέννητα αρνάκια, βόσκουν το οικογενειακό κοπάδι, φροντίζουν το οικιακό μποστάνι και αποθηκεύουν τις σοδειές, ετοιμάζουν λουκάνικα, μεταφέρουν τις ζωοτροφές με το αγροτικό, φροντίζουν τους ηλικιωμένους, τα παιδιά και το σπίτι, μαγειρεύουν στην ταβέρνα. Οι άντρες είναι κι αυτοί παρόντες, μα για κάποιο λόγο αφανείς. Οι γυναίκες είναι οι κυράδες του τόπου.
Αυτές οι ανθεκτικές, στωικές, δυναμικές και σκληραγωγημένες βουνίσιες γυναίκες είναι μέρος της άγριας φύσης που τις περιβάλλει, ζωντανές και αγέρωχες βουνοκορφές οι ίδιες. Και, τι εκπληκτικό, μαζί τρυφερές, συγκινητικά γενναιόδωρες και καλοσυνάτες. Μας υποδέχτηκαν στα σπίτια και στις κουζίνες τους, μας έμαθαν μυστικά και τεχνικές, εκμυστηρεύτηκαν αναμνήσεις και μαζί τους μοιραστήκαμε αλησμόνητες εμπειρίες.
Γυναίκες ήταν και η αφορμή αυτού του ρεπορτάζ: Δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι τη Λίμνη Πλαστήρα. Γνωρίζω χρόνια τον τόπο, καθώς εδώ, το Νεοχώρι συγκεκριμένα, είναι ο τόπος καταγωγής δύο αγαπημένων μου κοριτσιών, φίλων από τότε που ήμασταν παιδάκια. Η Θεανώ και η Ντίνα Καρατζά μιλούσαν πάντα με καμάρι για τον τόπο τους. Καμαρώνουν για τα Άγραφα, για τη λίμνη, για τα σκοτεινά δάση και για το κρύο ακόμα και μέσα στο κατακαλόκαιρο, για τις πίτες, για τα λουκάνικα, για το αμόλυντο πράσινο, για όλα.
Κάθε ταξίδι εδώ μαζί τους ήταν κι ένα ξάφνιασμα, ανά πάσα εποχή – το μεγαλύτερο όμως ήρθε ένα καλοκαίρι πριν από πολλά χρόνια, όταν η γιαγιά των κοριτσιών, η Κωστίνα, μας ετοίμασε για πρόγευμα σταρένιο παξιμάδι, φέτα από τα πρόβατά της, τσάι μαζεμένο από τις πλαγιές και ξερά σύκα. Για το μεσημέρι έψησε έναν λεπτό, τραγανιστό και μυρωδάτο καλοκαιρινό πλαστό με βλίτα, κολοκυθολούλουδα, δυόσμο και χορτάρια του βουνού. Δεν θυμάμαι πιο συγκινητική και μαζί συναρπαστική γευστική εμπειρία, την ολόκαρδη φροντίδα της γιαγιάς να καλοφάμε και μαζί την ασύλληπτη νοστιμιά όσων μας πρόσφερε. Ήταν αρκετά για να αρχίσω να αντιλαμβάνομαι το φαγητό τελείως διαφορετικά, μια στροφή αποφασιστική και μοιραία.
Το ρεπορτάζ αυτό είναι ένα χρέος.”
Από την εισαγωγή της Βιβής Κωνσταντινίδου για το μεγάλο αφιέρωμα στη μοναδική κουζίνα των Αγράφων.
Γαστρονόμος Φεβρουαρίου. Στις 09/02 με την Καθημερινή της Κυριακής.