Την Παρασκευή 10 Ιουνίου 1921, αγωνιώδεις κραυγές τάραζαν τη γαλήνη στα ευρύχωρα, ηλιόλουστα δωμάτια και στον όμορφο κήπο του ανακτόρου του Μον Ρεπό, στην Κέρκυρα. Η πριγκίπισσα Αλίκη, σύζυγος του πρίγκιπα Ανδρέα, υπέμενε τους πόνους της γέννας, ξαπλωμένη σε ένα τραπέζι στην κουζίνα της έπαυλης, όπου και γέννησε τελικά το πέμπτο της παιδί και μοναδικό αγόρι – το ζευγάρι είχε ήδη τέσσερα κορίτσια, τη Μαργαρίτα, τη Θεοδώρα, την Καικιλία και τη Σοφία. Το όμορφο, ροδομάγουλο μωρό ονομάστηκε πρίγκιπας Φίλιππος της Ελλάδας και της Δανίας. Έμελλε να έχει μια σκληρή παιδική και εφηβική ηλικία, που άφησε ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή και στον χαρακτήρα του, ανδρώθηκε ουσιαστικά άπατρις και έγινε τελικά μέλος της ισχυρότερης βασιλικής οικογένειας του πλανήτη, ως σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο πρίγκιπας Ανδρέας ήταν το έβδομο παιδί του βασιλιά Γεωργίου Α΄ (ανήλθε στον θρόνο το 1863, δεύτερος κατά σειρά βασιλιάς της νεότερης Ελλάδας μετά τον Όθωνα) και της βασίλισσας Όλγας (απόγονος της αυτοκρατορικής οικογένειας της Ρωσίας). Η σύζυγός του, πριγκίπισσα Αλίκη του Μπάτενμπεργκ, ήταν εγγονή της βασίλισσας Βικτωρίας της Βρετανίας, γεννήθηκε στο κάστρο του Ουίνδσορ και μεγάλωσε μεταξύ Γερμανίας, Αγγλίας και Μάλτας. Ήταν κωφή, έμαθε όμως να επικοινωνεί διαβάζοντας τα χείλη των συνομιλητών της και μιλούσε άπταιστα αγγλικά και γερμανικά.
Πανέτοιμος για τον ρόλο του στη θεατρική παράσταση «Μακμπέθ» στο σχολείο Γκόρντονστουν. © Hulton Royals,Keystone/ Getty Images/ Ideal Image
Φυγή από την Ελλάδα
Ο Ανδρέας αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων και ακολούθησε στρατιωτική καριέρα ως αξιωματικός του ελληνικού στρατού. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στην εκστρατεία στη Μικρά Ασία. Επέστρεψε στην Ελλάδα πριν από τη λήξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας και μετά την επανάσταση του Πλαστήρα συνελήφθη και δικάστηκε από έκτακτο στρατοδικείο ως ένας εκ των υπαιτίων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Καταδικάστηκε σε θάνατο, γλίτωσε ωστόσο τον τουφεκισμό έπειτα από παρέμβαση του βασιλιά της Αγγλίας και η ποινή του μετατράπηκε σε εξορία. Μεταφέρθηκε στο Φάληρο, από όπου αναχώρησε με το βρετανικό αντιτορπιλικό «Καλυψώ» για την Ιταλία. Το πλοίο σταμάτησε στην Κέρκυρα, όπου διαβιούσε η οικογένειά του –το ανάκτορο τους είχε παραχωρηθεί από τον βασιλιά Γεώργιο–, για να την παραλάβει. Ο θρύλος λέει ότι ο ενάμισι έτους πρίγκιπας Φίλιππος φυγαδεύτηκε μέσα σε ένα καφάσι φρούτων.
Η οικογένεια εγκαταστάθηκε τελικά στη Γαλλία, ως φιλοξενούμενη πλούσιων συγγενών. Το 1930, η μητέρα του διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια και μπήκε σε άσυλο. Οι αδελφές του παντρεύτηκαν η μία μετά την άλλη Γερμανούς ευγενείς με βασιλικές ρίζες και μετακόμισαν στη Γερμανία, ενώ και ο πατέρας του εγκατέλειψε το Παρίσι και εγκαταστάθηκε στο Μόντε Κάρλο. Παρότι δεν υπήρξαν ποτέ μια δεμένη, ευτυχισμένη οικογένεια, ήταν η μόνη οικογένεια που είχε γνωρίσει ο 10χρονος Φίλιππος, ο οποίος πια απέμεινε ουσιαστικά μόνος. Σταδιακά αποξενώθηκε και από τους δύο γονείς του. Πέρασε λίγα χρόνια σε ένα γερμανικό σχολείο, ιδιοκτησίας ενός από τους γαμπρούς του, και στη συνέχεια στο Γκόρντονστουν της Σκωτίας. Μετά την αποφοίτησή του, κατετάγη στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό και αποφοίτησε από το Βασιλικό Ναυτικό Κολέγιο Μπριτάνια ως ο καλύτερος δόκιμος της σειράς του. Έλαβε μέρος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμμετείχε στη Μάχη της Κρήτης και στη Ναυμαχία του Ταινάρου –έχει τιμηθεί με τον Ελληνικό Πολεμικό Σταυρό– και ήταν παρών κατά την υπογραφή της παράδοσης της Ιαπωνίας στον κόλπο του Τόκιο.
Με τη βασίλισσα Ελισάβετ συμπλήρωσαν 73 χρόνια έγγαμου βίου. © AP Photo
Ο γάμος με την Ελισάβετ
Το 1939, ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ΄, η σύζυγός του βασίλισσα Ελισάβετ και οι δύο κόρες τους, πριγκίπισσες Ελισάβετ και Μαργαρίτα, επισκέφθηκαν το Βασιλικό Ναυτικό Κολέγιο Μπριτάνια, όπου φοιτούσε τότε ο Φίλιππος. Με παραίνεση του θείου του, λόρδου Λούις Μαουντμπάτεν –μικρότερος αδελφός της μητέρας του Αλίκης, ο οποίος είχε αναλάβει την κηδεμονία του–, ο Φίλιππος ανέλαβε να συνοδεύσει τις κόρες του βασιλιά κατά τη διάρκεια της επίσκεψης. Η 13χρονη τότε Ελισάβετ τον ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα και οι δυο τους ξεκίνησαν να αλληλογραφούν.
Τον Μάρτιο του 1947, ο Φίλιππος εγκατέλειψε τους ελληνικούς και δανικούς βασιλικούς τίτλους του, υιοθέτησε το επώνυμο Μαουντμπάτεν και απέκτησε τη βρετανική υπηκοότητα. Ο γάμος του με την Ελισάβετ τελέστηκε στο Αβαείο του Ουέστμινστερ στις 20 Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου. Την ημέρα του γάμου, ο βασιλιάς Γεώργιος του απένειμε τον τίτλο του Δούκα του Εδιμβούργου.
Ο γάμος αυτός παραλίγο να μη γίνει και τα σχέδια του θείου του, λόρδου Μαουντμπάτεν, να ναυαγήσουν, όταν λίγους μήνες μετά τη γνωριμία των δύο νέων η μητέρα του Φίλιππου, Αλίκη, τον ενημέρωσε ότι ο γιος της είχε δεχτεί την πρόσκλησή της να επιστρέψει στην Ελλάδα –όπου η ίδια είχε πια εγκατασταθεί μετά τη νοσηλεία της– και να μείνει μόνιμα εκεί. Λέγεται ότι ο Φίλιππος είχε τότε ταξιδέψει στην Αθήνα για να τη δει. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Φίλιππος λάμβανε διαταγή τοποθέτησης σε ναυτικό πόστο, η οποία τον απέτρεψε από την επιστροφή στην Ελλάδα και κράτησε ανοιχτό τον δρόμο για την καρδιά της Λίλιμπετ, όπως αποκαλούσε πάντα την Ελισάβετ.
Έκτοτε οι επισκέψεις του στη γενέτειρά του μετριούνται στα δάχτυλα. Βρέθηκε στην Αθήνα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν κάνοντας χρήση ολιγοήμερης άδειας επισκέφθηκε τον ξάδερφό του βασιλιά Γεώργιο Β΄ και έμεινε στο Τατόι. Είναι ενδιαφέρον το ότι, επειδή ο βασιλιάς Γεώργιος δεν είχε παιδιά και μέχρι να αποκτήσει παιδί ο αδερφός του, Παύλος, που τον διαδέχθηκε μετά τον θάνατό του, για ένα μικρό διάστημα ο Φίλιππος υπήρξε διάδοχος του ελληνικού θρόνου.
Ντυμένος τσολιαδάκι σε ηλικία 9 ετών. © Hulton Deutsch via Getty Images/ Ideal Image
Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1950, Φίλιππος και Ελισάβετ ταξίδεψαν στην Ελλάδα ως προσκεκλημένοι του ξαδέρφου του βασιλιά Παύλου και της βασίλισσας Φρειδερίκης. Από τη Μάλτα, όπου υπηρετούσε ο Φίλιππος, έφτασαν στο Φάληρο, όπου τους υποδέχθηκε το βασιλικό ζεύγος και πλήθος κόσμου. Επιβιβάστηκαν σε ανοιχτό αυτοκίνητο και οδηγήθηκαν στο Τατόι. Στη διάρκεια της μιας εβδομάδας που έμειναν στην Αθήνα, επισκέφθηκαν το Κοινοβούλιο, το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου, όπου η Ελισάβετ κατέθεσε στεφάνι, αλλά και την Ακρόπολη. Το 1964, ως βασιλικός σύζυγος πια, ο Φίλιππος με τα παιδιά του, πρίγκιπα Κάρολο και πριγκίπισσα Άννα, παρευρέθηκε στον γάμο του βασιλιά Κωνσταντίνου και της Άννας Μαρίας, ενώ εικάζεται ότι πραγματοποίησε επίσκεψη-αστραπή στην Αθήνα μετά την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών, για να μεταφέρει τη μητέρα του στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Η Αλίκη ζούσε στην Ελλάδα ήδη από την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και προσέφερε σημαντικό φιλανθρωπικό έργο τόσο στη διάρκεια της Κατοχής όσο και στις δεκαετίες που ακολούθησαν. Η τελευταία του επίσκεψη ήταν το 1981, όταν παρέστη στην κηδεία της βασίλισσας Φρειδερίκης.
Με ναυτική διάθεση στη Μελβούρνη το 1945. © Keystone/ Getty Images/ Ideal Image
Σε ερωτήσεις που κατά καιρούς τού έχουν απευθύνει δημοσιογράφοι έχει δηλώσει ότι είναι Δανός και μία φορά επέλεξε την αινιγματική απάντηση «είμαι Έλληνας, αλλά…», χωρίς να διευκρινίσει τα συναισθήματά του για τη γενέτειρά του, την οποία εικάζεται ότι έχει συνδέσει με τον ξεριζωμό και τη διάλυση της οικογένειάς του. ■