Μπορείτε να θυμηθείτε πότε ήταν η τελευταία φορά που κάποια ταινία Έλληνα σκηνοθέτη άνοιξε κάποιο από τα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ; Μάλλον όχι, διότι αυτό συνέβη ακριβώς… ποτέ. Μέχρι τον προσεχή μήνα δηλαδή, και συγκεκριμένα στις 3 Σεπτεμβρίου, οπότε και τα «Μήλα» του πρωτοεμφανιζόμενου στις μεγάλου μήκους, Χρήστου Νίκου, θα εγκαινιάσουν το διαγωνιστικό τμήμα «Ορίζοντες» του Φεστιβάλ Βενετίας και μαζί ολόκληρη τη σπουδαία διοργάνωση, η οποία φιλοδοξεί να σηματοδοτήσει την επιστροφή του σινεμά στην κανονικότητα.
«Η ταινία ήταν αρχικά να παρουσιαστεί στις Κάννες, όμως μετά την ακύρωση του φεστιβάλ μεταφερθήκαμε κατευθείαν στη Βενετία. Γενικά το τελευταίο εξάμηνο, μαζί και η καραντίνα, έχει κυλήσει με αγωνία μεν, αλλά και με ευχάριστες ειδήσεις, από ανθρώπους στην Ευρώπη και στην Αμερική που βλέπουν το φιλμ και το κρίνουν πολύ θετικά. Έχουμε ήδη κλείσει και πολύ καλές συνεργασίες για εκπροσώπηση», μου λέει χαρούμενος ο νέος σκηνοθέτης.
Τι κάνει τα «Μήλα» δημοφιλή στους κινηματογραφικούς κύκλους του εξωτερικού και ανοίγει την όρεξη για διακρίσεις; Αρχικά η ιδέα: σε μια άχρονη και δίχως φανερά τοπόσημα πόλη, ένας άνδρας (Άρης Σερβετάλης) χάνει ξαφνικά τη μνήμη του, πέφτοντας θύμα μιας ευρύτερης επιδημίας αμνησίας. Τότε ένας γιατρός (Αργύρης Μπακιρτζής) του προτείνει ένα εναλλακτικό πρόγραμμα αποκατάστασης, αναθέτοντάς του μια σειρά «αποστολών» που θα τον βοηθήσουν να ξαναβρεί τη μνήμη του.
«Η αλήθεια είναι πως τα φεστιβάλ του εξωτερικού εκτιμούν περισσότερο τέτοια καθολικά θέματα. Εμένα η ιδέα μού ήρθε μετά την απώλεια του πατέρα μου. Εκείνος, όπως κι εγώ, έτρωγε πάρα πολλά μήλα (σ.σ. το ίδιο κάνει και ο πρωταγωνιστής της ταινίας), που βοηθούν στην ισχυρή μνήμη. Προσπαθούσα να καταλάβω αν η μνήμη μας είναι επιλεκτική ή όχι και ταυτόχρονα έβλεπα γύρω μου τους ανθρώπους να ξεχνούν εύκολα. Είναι φανερό πως η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια δεν εξασκεί καθόλου τη μνήμη μας· όλες οι πληροφορίες είναι αποθηκευμένες σε κάποιο γκάτζετ ή στο διαδίκτυο. Για να πάμε οπουδήποτε χρειαζόμαστε τους χάρτες της Google. Γι’ αυτό και η ιστορία είναι τοποθετημένη σε ένα πιο αναλογικό περιβάλλον, όπου πρέπει όντως να θυμηθείς πράγματα».
Ο Χρήστος Νίκου.
Σινεμά στην Ελλάδα
Πράγματι η ταινία του Χρήστου Νίκου καταφέρνει να δημιουργήσει έναν δικό της κόσμο, μέσα στον οποίο τοποθετεί τους ήρωές της. Ακόμα κι αν αυτός μοιάζει (αναπόφευκτα) πολύ με το κέντρο της Αθήνας… «Η αρχική σκέψη ήταν να γυρίσουμε στη Στοκχόλμη, όμως οικονομικά δεν το καταφέραμε. Γενικώς θέλαμε κάποια ουδέτερη κεντροευρωπαϊκή πόλη και τελικά προσπαθήσαμε να κάνουμε την Αθήνα να μοιάζει έτσι. Από εκεί και έπειτα, προσωπικά, μου αρέσει το σινεμά που δημιουργεί κόσμους και που αφηγείται ιστορίες. Παλιότερα έβλεπα πολύ arthouse κινηματογράφο, όμως πια λίγο τον έχω βαρεθεί. Νομίζω ότι βλέπω την ίδια ταινία ξανά και ξανά· ο κόσμος πηγαίνει σινεμά για να βλέπει ιστορίες», απαντά ο σκηνοθέτης, ο οποίος έχει δουλέψει-μαθητεύσει ως βοηθός δίπλα στον Γιώργο Λάνθιμο στον «Κυνόδοντα», καθώς και στον σπουδαίο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ.
Όταν τον ρωτάω πώς του φάνηκε η εμπειρία «γυρίζω την πρώτη μου ταινία στην Ελλάδα», απαντά γελώντας: «Πρόκειται όντως για εμπειρία με τα όλα της! Σε εμάς πήρε γύρω στα τέσσερα χρόνια. Δεν είναι εύκολο να πείσεις τους ανθρώπους να σε εμπιστευτούν, ιδιαίτερα όταν δεν έχουν και δείγμα προηγούμενης δουλειάς σου. Επιπλέον και το θέμα της συγκεκριμένης ταινίας δεν είναι ακριβώς “εύκολο”. Γενικώς αν το Κέντρο Κινηματογράφου δεν λειτουργήσει λίγο καλύτερα και πιο γρήγορα, τα πράγματα δεν θα βελτιωθούν. Το δικό μας πρότζεκτ έγινε αρχικά δεκτό, αλλά η τελική έγκριση ήρθε δύο χρόνια αργότερα».
Παρόμοιο είναι το ύφος του όταν του κάνω κουβέντα και για τα χρήματα. Το φιλμ μοιάζει άρτιο τεχνικά και αξιοπρεπές από άποψη μπάτζετ, ωστόσο κάτι μου λέει ότι η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική. «Τα χρήματα είναι προφανώς σημαντικά για να μην κάνεις συμβιβασμούς όλη την ώρα και για να μη χρειάζεται να τρέχεις τα πάντα μόνος σου. Εμείς κάναμε την ταινία με 200.000 ευρώ και, όταν το είπα στους Αμερικανούς, δεν το πίστευαν. Εκείνοι με τόσα γυρίζουν οριακά μικρού μήκους…»
Όσο για τα μελλοντικά του σχέδια, ο Χρήστος Νίκου φαίνεται έτοιμος να ανοίξει τα φτερά του για διεθνή καριέρα, αν και, όπως λέει, πρέπει να θυμίζει πάντα στον εαυτό του να παραμένει προσγειωμένος. «Προφανώς ακόμη δεν έχω καταφέρει τίποτα. Απλώς τα ενθαρρυντικά σχόλια για την ταινία και οι προτάσεις για συνεργασία βοηθούν να συνεχίσεις. Αυτόν τον καιρό αναπτύσσουμε το επόμενο πρότζεκτ με έναν συν-σεναριογράφο από την Αγγλία. Ελπίζω όλα να πάνε καλά και τα “Μήλα” να κυκλοφορήσουν όπως έχει προγραμματιστεί τον Νοέμβριο, μετά το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, από τη Feelgood». ■