Λουκάς Γκουρτσογιάννης: «Μεταφέρθηκε με τα πανιά και τον άνεμο»

Στην Ελλάδα υπάρχει λόγος τα εγχώρια προϊόντα να μεταφέρονται διά θαλάσσης, μέσω ιστιοπλοϊκών και όχι μέσω μηχανοκίνητων σκαφών. Το προφανές είναι ο σεβασμός στο περιβάλλον. Το «bonus» είναι η μαγική θαλάσσια εμπειρία. Περισσότερα για τη μοναδική στη Μεσόγειο οργάνωση ιστιοπλοϊκής μεταφοράς Aegean Cargo Sailing μοιράστηκε μαζί μας η «ψυχή» της, Λουκάς Γκουρτσογιάννης.

Οι φράσεις που σκιαγραφούν συνοπτικά τον χαρακτήρα και τους σκοπούς του Aegean Cargo Sailing (ελληνιστί: Ιστιοπλοϊκή Μεταφορά Προϊόντων στο Αιγαίο) είναι: ανανεώσιμη ενέργεια, εμπορική ιστιοπλοΐα, βιωσιμότητα, οικολογία, αγάπη για τη θάλασσα, φιλελληνισμός. Όσο για τον άνθρωπο-κλειδί, ή μάλλον τον «άνθρωπο-ψυχή», ακούει στο όνομα Λουκάς Γκουρτσογιάννης. Ο «κύριος Λουκάς», όπως τον αποκαλεί το «πλήρωμα», σπούδασε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, έκανε διδακτορικό στο πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ, επί οκτώ χρόνια διηύθυνε την Εταιρεία Βιομηχανικής Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Μετάλλων (ΕΒΕΤΑΜ) και έζησε είκοσι χρόνια στις Βρυξέλλες, όπου εργάστηκε ως σύμβουλος Επιχειρήσεων και διευθυντής της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (NORMAPME).

Στα 54 του γνώρισε πρώτη φορά την ιστιοπλοΐα και, όπως περιγράφει ο ίδιος, «αισθάνθηκε την ευτυχία της ελεύθερης ζωής». Στα 60 του επέστρεψε μόνιμα στην Ελλάδα, με την απόφαση να ζήσει εν πλω. Το 2017, ήδη συνειδητοποιημένος για την ανάγκη διαφύλαξης του περιβάλλοντος και της φυσικής ομορφιάς, έκανε τον πρώτο γύρο Aegean Cargo Sailing και βρήκε τον αληθινό στόχο του. Με τα δικά του λόγια: «Με γοήτευσαν και με έδεσαν οι δεκάδες νέες γνωριμίες και φιλίες με ανθρώπους που πιστεύουν σε αυτό. Η περιπέτεια αυτή ισοδυναμεί με την ανάγκη μου να ξεπεράσω τους φόβους μου για να ανοιχτώ σε δύσκολες θάλασσες, να οργανώσω τις ομάδες που δουλεύουν μαζί μας, να προγραμματίσω τη συνέχεια. Όλα αυτά δημιουργούν τις συνθήκες ενεργού ευτυχίας. Ελπίζω να προλάβω να δω τη νέα γενιά να παίρνει τα ηνία στα χέρια της για τη συνέχιση του εγχειρήματος».

Το εν λόγω εγχείρημα επιχειρεί να αποδείξει έμπρακτα ότι στη σύγχρονη εποχή, όπου τα ιστιοπλοϊκά έχουν εξελιχθεί δίνοντας βέλτιστες αποδόσεις, οι θαλάσσιες μεταφορές που γίνονται με μηχανοκίνητα σκάφη που καίνε πετρέλαιο είναι εφικτό να μειωθούν –αν όχι να καταργηθούν– και να αρχίσουν να πραγματοποιούνται… με τον άνεμο. Αυτή η μεταφορά προϊόντων ποιότητας που επιχειρεί το Aegean Cargo Sailing συνδυάζεται με οικολογικό θεματικό τουρισμό ιστιοπλοΐας, γευσιγνωσίας και πολιτισμού. Μια ομάδα ανθρώπων με οικολογική συνείδηση, αγάπη για τη θάλασσα και την Ελλάδα επιχειρούν να μεταφέρουν διά θαλάσσης ελληνικά προϊόντα –εντός και εκτός της χώρας– με σκάφη που κινούνται με τα πανιά τους, χωρίς να ρυπαίνουν το περιβάλλον. Συνοδοιπόροι τους είναι άνθρωποι που θέλουν να περάσουν τις καλοκαιρινές διακοπές τους στη θάλασσα, πάνω σε ένα ιστιοπλοϊκό. Οι ίδιοι βιώνουν μια αυθεντική ναυτική τουριστική εμπειρία, γνωρίζουν τα νησιά μας και ταυτόχρονα αποτελούν το πολύτιμο πλήρωμα της αποστολής του Aegean Cargo Sailing. Καλύτερα όμως μας τα εξήγησε ο κ. Γκουρτσογιάννης, του οποίου η αγάπη, η αφοσίωση και η πίστη σε αυτό που κάνει αποτελούν από μόνα τους πηγή έμπνευσης. 

Πώς αποφασίσατε να τα αφήσετε όλα πίσω σας και να ζήσετε στη θάλασσα;
Από παιδί είχα τη λαχτάρα να έχω δική μου βάρκα. Οι σπουδές, η καριέρα και το μεγάλωμα των παιδιών μου δεν μου επέτρεπαν να το κάνω. Μόνο όταν τα παιδιά μου έγιναν ανεξάρτητα βρήκα την ευκαιρία να δοκιμάσω, στα 54 μου για πρώτη φορά, την ιστιοπλοΐα. Ανακάλυψα ότι μου πήγαινε –ένιωσα να είμαι γεννημένος ιστιοπλόος– και για έξι χρόνια ερχόμουν στην Ελλάδα δύο φορές τον χρόνο και νοίκιαζα σκάφος για μία εβδομάδα. Συναντώντας τους ιστιοπλόους από όλο τον κόσμο που ζούσαν όλο τον χρόνο στο σκάφος τους στη θάλασσα, αποφάσισα ότι αυτό ήταν που ήθελα να κάνω κάποια στιγμή. Έτσι από το 2010 έζησα στο «Pelago», το οποίο διαμόρφωσα ώστε να μπορώ να μένω και τον χειμώνα. Η συνεχής εναλλαγή του τοπίου, του ανέμου και της θάλασσας, τα άστρα τη νύχτα, τα σύννεφα, ο ουρανός, η αυγή και το ηλιοβασίλεμα, τα βουνά και οι μυρωδιές της γης που φθάνουν στο σκάφος, ο ήχος των κυμάτων και των πουλιών, τα βελάσματα και τα κουδούνια, ακόμη και η ανάσα των δελφινιών είναι ασύγκριτες πηγές χαράς, και ζω με αυτά κάθε μέρα. Επιπλέον, η συντήρηση του σκάφους απαιτεί να είσαι με το κατσαβίδι στο χέρι, που είναι άλλη μια πηγή χαράς. 

Έχετε φοβηθεί ποτέ στη διάρκεια της θαλασσινής ζωής σας; 
Την πρώτη φορά που έκανα τη διαδρομή Άνδρος-Τήνος, ξεκίνησα αργά, μη γνωρίζοντας πόσο δυνατοί είναι οι καταβατικοί άνεμοι κοντά στα βουνά των δύο νησιών σε όλη την απόσταση. Το σκάφος έγερνε πάρα πολύ και δεν με υπάκουε καθόλου. Ήταν η μόνη φορά που φοβήθηκα ότι θα έπεφτα στα βράχια και θα τελείωνα εκεί. Τελικά το ξεπέρασα, αλλά πέρασα όλη τη νύχτα παλεύοντας στη λαγουδέρα μέχρι να φτάσω να ρίξω άγκυρα έξω από το λιμάνι της Τήνου για να κοιμηθώ λίγες ώρες. Μόλις φέτος έμαθα τη σωστή απόσταση ανάμεσα σε Τήνο και Σύρο, ώστε να εκμεταλλεύομαι τους καταβατικούς ανέμους αντί να με φοβίζουν.

Πώς ξεκίνησε το Aegean Cargo Sailing; 
Ο Αμερικανός και φιλέλληνας Jan Lundberg ξεκίνησε την προσπάθεια στην Ελλάδα με μια μικρή ομάδα πριν από επτά χρόνια. Το 2017 έγινε ο πρώτος γύρος έξι νησιών (Κέα, Άνδρος, Τήνος, Μύκονος, Ικαρία, Σάμος), κατά τον οποίο ήρθαμε σε επαφή με παραγωγούς οικολογικών και παραδοσιακών προϊόντων προκειμένου να τα μεταφέρουμε σε αντίστοιχα καταστήματα στα νησιά και στην Αθήνα. Από τότε η ομάδα άλλαξε και προστέθηκαν πολλά νέα μέλη. Σήμερα, γύρω από την ομάδα δρουν παραγωγοί από τα νησιά, επαγγελματίες και ερασιτέχνες ιστιοπλόοι, δημοσιογράφοι, φωτογράφοι, σκηνοθέτες, δωρητές και οικολόγοι φίλοι. Μας στηρίζουν επίσης το Υπουργείο Τουρισμού, το Επιμελητήριο Κυκλάδων, πολλοί δήμοι νησιών, εταιρείες και σύλλογοι.

Ο πιο βασικός άξονας του όλου εγχειρήματος είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Μπορείτε να μου μιλήσετε λίγο γι’ αυτή την πλευρά;
Χωρίς καύσιμα στη θάλασσα μειώνεται η μόλυνση και αλλάζει ο βιορυθμός, προσεγγίζοντας περισσότερο τη φύση του ανθρώπου. Επιπλέον, ο «ήπιος» τουρισμός που προτείνουμε μειώνει τις ανάγκες για κτίρια και ασφαλτοστρώσεις. Τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και ως οργάνωση συμμετέχουμε στον καθαρισμό στεριάς και θάλασσας από πλαστικά και απορρίμματα. Επίσης συνεργαστήκαμε με την οργάνωση «Αρχιπέλαγος» για την καταγραφή δελφινιών και θαλάσσιας ζωής και στοχεύουμε να συστηματοποιήσουμε την προσπάθεια. Τέλος, θεωρώ πολύ παραγωγική και τη συνεργασία μας με την οργάνωση «Slow Food».

Αλλά εξίσου σημαντική είναι και η αγάπη για την Ελλάδα, μέσω των προϊόντων της που ταξιδεύουν σε άλλες χώρες, αλλά και της τουριστικής εμπειρίας που προσφέρετε. 
Η Ελλάδα έχει φυσική ομορφιά, μοναδική βιοποικιλότητα και πολιτισμικό περιεχόμενο που δεν βρίσκεις πουθενά αλλού. Με το να δίνουμε την ευκαιρία σε τουρίστες να γνωρίσουν τη θάλασσα και τα νησιά μας εν πλω, κάνουμε όσο καλύτερη προβολή της χώρας μας μπορούμε. Από την άλλη μεριά, η προώθηση των μοναδικών ελληνικών προϊόντων στην Ευρώπη, και ίσως και πιο μακριά, που μόλις αρχίζουμε να οργανώνουμε συστηματικά, είναι ο δεύτερος τρόπος που με περηφάνια προβάλλουμε την Ελλάδα. Και οι δύο διαστάσεις είναι σε συνεχή εξέλιξη. Φέτος, παρά τα προβλήματα, είχαμε τις πρώτες ομάδες θεματικού τουρισμού που επισκέφθηκαν τα νησιά μας και τρεις διαφορετικές αποστολές προϊόντων στην Ευρώπη. Διαπραγματευόμαστε πολύ περισσότερες για το 2021.

Θεωρείτε ότι είναι εφικτό να λειτουργήσει με αυτόν τον φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο η διακίνηση ελληνικών προϊόντων μαζικά; Ή μιλάμε για μια συμβολική δράση;
Σήμερα βρισκόμαστε στο πρώτο πειραματικό στάδιο διακίνησης προϊόντων με μικρά σχετικά σκάφη. Η αύξηση της ζήτησης που καταγράφουμε θα εξυπηρετηθεί στο δεύτερο στάδιο, εφόσον αυξηθούν τα σκάφη και οι προορισμοί και οργανωθούμε καλύτερα. Το κόστος καυσίμου είναι μηδενικό και η ψύξη εξασφαλίζεται από τα φωτοβολταϊκά. Σε τρίτο στάδιο θα απαιτηθούν μεγαλύτερα σκάφη, σαν αυτά που ήδη υπάρχουν στον Ατλαντικό. Στη Μεσόγειο είμαστε ακόμη η μόνη οργάνωση ιστιοπλοϊκής μεταφοράς. 

Υπάρχουν κάποιοι εγχώριοι παραγωγοί που προτιμούν να μεταφέρονται τα προϊόντα τους μέσω του Aegean Cargo Sailing. Οι ίδιοι τι σας λένε; Πώς κρίνουν το όλο εγχείρημα; 
Υπάρχουν δεκάδες παραγωγοί που με ενθουσιασμό στέλνουν τα προϊόντα τους με τα πανιά μας, αφενός γιατί διαθέτουν οικολογική συνείδηση, αφετέρου γιατί πιστεύουν ότι η αξία των προϊόντων τους αυξάνεται όταν έχουν το διακριτικό μας σήμα «Μεταφέρθηκε με τα Πανιά και τον Άνεμο». 

Αν σας ζητούσα να απευθύνετε ένα μήνυμα, ποιο θα ήταν αυτό;
Μεταφέρετε τα προϊόντα σας με τα πανιά, ταξιδέψτε ιστιοπλοϊκά, ενισχύστε την «μπλε οικονομία», για να σώσουμε τον πλανήτη.

Ποιο είναι το μεγάλο σας όνειρο για το Aegean Cargo Sailing;
Να συμβάλω στην εξάλειψη της οικονομίας του πετρελαίου, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω καταστροφή του περιβάλλοντος με τερατώδεις επενδύσεις. Ελπίζω να ζήσω για να δω την αρχή αυτής της αλλαγής.

Περισσότερες πληροφορίες: www.sailmed.org