Ακούγοντας κανείς ότι κάποιος είναι εξερευνητής του National Geographic, φαντάζεται έναν άνθρωπο που περιπλανιέται στη ζούγκλα του Αμαζονίου ή στους πόλους της Γης. Ο Θοδωρής Αναγνωστόπουλος, που πρόσφατα έγινε δεκτός σε αυτή τη μεγάλη «οικογένεια», δεν θα χρειαστεί να ταξιδέψει τόσο μακριά – όχι ότι αυτό θα αποτελούσε ποτέ πρόβλημα για τον άνθρωπο που έχει ταξιδέψει ήδη σε 92 χώρες. Το φετινό φθινόπωρο θα βρεθεί στα Πομακοχώρια της Θράκης, για να υλοποιήσει ένα καινοτόμο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που θα περιλαμβάνει εξωσχολικά εργαστήρια STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics), τα οποία θα απευθύνονται σε μαθητές 10 έως και 16 ετών από τη χριστιανική και τη μουσουλμανική κοινότητα. «Θέλουμε να αμβλύνουμε την κοινωνική απομόνωση των παιδιών των Πομάκων και να δημιουργήσουμε μια γέφυρα ανάμεσα στις δύο κουλτούρες που συνυπάρχουν στην περιοχή», εξηγεί. Ταυτόχρονα, σκοπός του έργου είναι να ευαισθητοποιήσει σχετικά με την κλιματική αλλαγή, την προστασία του φυσικού πλούτου και τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Πολύτιμοι σύμμαχοί του θα είναι, εκτός από τη National Geographic Society, το Βρετανικό Συμβούλιο στην Ελλάδα, εκπαιδευτικοί STEM από την Ξάνθη και η «δική του» SciCo (Science Communication), μια ομάδα με αντικείμενο την επικοινωνία της επιστήμης στο ευρύ κοινό, που μετράει ήδη δώδεκα χρόνια ζωής. Συνειδητοποίησε ότι αυτό ήταν που ήθελε να κάνει στη ζωή του στη διάρκεια των σπουδών του στη γενετική και στη μοριακή γενετική στη Βρετανία. «Ήμουν σε ένα πάρτι και κάποιος με ρώτησε με τι ασχολούμαι. Του απάντησα ότι κάνω ένα διδακτορικό όπου μελετώ τη γενετική ποικιλομορφία στο XQ22. Δεν κατάλαβε τίποτα! Τότε συνειδητοποίησα ότι είναι αμαρτία τη δουλειά που κάνουν οι χιλιάδες ερευνητές να μην την κατανοεί ο κόσμος, να μην καταλαβαίνει γιατί έχει αξία».
Στην αρχή, φυσικά, ήταν ένα χόμπι. Άλλωστε, η αγορά είχε μηδενική γνώση σχετικά με το science communication, άρα και μηδενική ζήτηση. Τα πρώτα χρόνια, η ομάδα της SciCo παρουσίαζε θεατρικές παραστάσεις με τίτλους όπως «Η επιστήμη της αγάπης» και «Η επιστήμη της διατροφής» σε σχολεία, με θετικότατη ανταπόκριση από τη μαθητική κοινότητα. Η μεγάλη επιτυχία ήρθε στα μέσα της δεκαετίας του 2010, με την ίδρυση του Athens Science Festival, μιας γιορτής της επιστήμης, που ξεκίνησε το 2014 με 6.000 επισκέπτες στην Τεχνόπολη, έφτασε τους 33.000 επισκέπτες την επόμενη χρονιά και εξαπλώθηκε σε άλλες περιοχές ανά την Ελλάδα. Εξαιρετική απήχηση είχε και η διαδικτυακή εκπομπή «Celebrity Science», την οποία μπορεί κανείς να παρακολουθήσει στο YouTube.
Η επιστήμη ενάντια στις θεωρίες συνωμοσίας
«Όλοι πρέπει να γνωρίσουν την επιστήμη, γιατί δημιουργεί ενεργούς πολίτες μέσω ενός επαγωγικού τρόπου σκέψης», επισημαίνει. «Απορώ πώς ζούσε ο κόσμος τόσα χρόνια με τόσο μεγάλα στεγανά, οι επιστήμονες από τη μια και εμείς από την άλλη. Έχει κάνει φοβερή δουλειά ο κορωνοϊός. Ήταν ένας επιταχυντής στη δουλειά των science communicators. Θα θέλαμε σαράντα χρόνια δουλειάς για να φτάσουμε εκεί. Οι επιστήμονες έγιναν οι νέοι ήρωες. Επιτέλους κάποια πρότυπα που αξίζουν να είναι πρότυπα».
Η επιστήμη θεωρεί επίσης ότι μπορεί να γίνει μια ασπίδα απέναντι στη διάδοση των θεωριών συνωμοσίας. «Δεν είναι οι αδιάβαστοι αυτοί που πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας. Είναι διαβασμένοι, αλλά σε λάθος κατεύθυνση, αποπροσανατολισμένοι. Επίσης, υπάρχει μια επιλεκτικότητα στο τι στοιχεία συλλέγουν. Για να μπορεί κανείς να αποδομήσει αυτή τη ρητορική, χρειάζεται το STEM και τον επαγωγικό τρόπο σκέψης».