Στην αθηναϊκή συνοικία όπου διαμένω, ο καθιερωμένος νυχτερινός περίπατός μου γίνεται ιδιαίτερα απολαυστικός τούτο το διάστημα, χάρη στην πλούσια ανθοφορία ενός μικρού δέντρου, όπως αυτή ξεπροβάλλει μέσα από την περίφραξη αρκετών κήπων. Τα τεράστια και σε σχήμα σάλπιγγας λουλούδια του φέγγουν απόκοσμα μέσα στο σκοτάδι και αποπνέουν έντονα τη μεθυστική τους ευωδιά.
Παρότι υπάρχουν συνολικά επτά είδη «σάλπιγγας των αγγέλων» (Brugmansia spp.), αλλά και δεκάδες καλλωπιστικές ποικιλίες οι οποίες ανθοφορούν σε μια ευρεία παλέτα χρωματισμών, αυτά της γειτονιάς μου επιμένουν όλα στον χρυσοκίτρινο τόνο. Αιτία γι’ αυτό είναι αναμφίβολα ο πολύ εύκολος πολλαπλασιασμός τους με μοσχεύματα. Ρωτώντας με μεγάλη δόση ευγένειας (τα δεινά της εποχής έχουν εντείνει απάντων την καχυποψία), επιβεβαίωσα την αρχική μου σκέψη, πως δηλαδή όλα τα δεντράκια που θαυμάζω ξεκίνησαν τη ζωή τους ως κλαδί που κάποια άνοιξη κόπηκε από τον μεγαλύτερο και αρχαιότερο στην περιοχή εκπρόσωπο του ενδημικού στον Ισημερινό είδους B. aurea. Αν, πριν το βάλουμε σε δοχείο με νερό, αφαιρέσουμε όλα τα φύλλα του εκτός από εκείνα της κορυφής, δεν απαιτείται χρόνος παραπάνω από τρεις εβδομάδες μέχρι να ξεπροβάλουν οι ρίζες της νέας ζωής και να είναι έτοιμο για μεταφύτευση.
Κάποιες βραδιές, παρατηρώ με ενδιαφέρον ότι εντός της ευρύχωρης στεφάνης των ανθέων κρύβεται μια ακίνητη στρατιά από νυχτοπεταλούδες, οι οποίες όλες μοιάζουν ναρκωμένες από το νέκταρ που μόλις τρύγησαν. Φαίνεται ότι τα τοξικά αλκαλοειδή του τροπανίου που περιέχει, αλλά που επίσης αφθονούν σε όλα τα μέρη του φυτικού αυτού γένους, επηρεάζουν τη συμπεριφορά και των εντόμων. Διότι γνωρίζουμε βεβαίως πως σε πολλές φυλές Ινδιάνων της Νότιας Αμερικής τα φύλλα τους καπνίζονται τελετουργικά, για να αποκαλυφθούν πνεύματα που χρησμοδοτούν και θεραπεύουν. Πάντοτε βέβαια υπό την καθοδήγηση ενός σαμάνου που διαθέτει το έμφυτο χάρισμα να αντιμάχεται τα δαιμονικά όντα που παραμονεύουν στην Άλλη Μεριά. Αλλιώς, η χρήση της «σάλπιγγας των αγγέλων» προκαλεί μόνο άσχημα συμπτώματα, από ενοχλητική μυδρίαση και ναυτία μέχρι εφιαλτικές παραισθήσεις και απειλητική για τη ζωή παράλυση των αναπνευστικών μυών.
Ένα ακόμα παράδοξο χαρακτηριστικό του γένους Brugmansia είναι ότι όλα τα είδη που το απαρτίζουν λογίζονται ως εξαφανισμένα, καθώς δεν απαντώνται φυσικοί πληθυσμοί τους στις περιοχές απ’ όπου κατάγονται. Αιτία γι’ αυτό το γεγονός θεωρείται η προ χιλιετιών εξάλειψη των ζώων (ερίζουν οι επιστήμονες αν πρόκειται περί πτηνών ή εντόμων) που φρόντιζαν για τη διασπορά των σπόρων τους. Λόγω όμως κυρίως της εντυπωσιακής τους εμφάνισης, η καλλιέργειά τους είναι πρακτική αρχαιότατη και τόσο εκτεταμένη, ώστε σήμερα να έχουν καταλάβει σχεδόν όλες τις τροπικές και υποτροπικές περιοχές του πλανήτη.
Οδηγίες φροντίδας
→ Όλες οι ποικιλίες των ειδών Brugmansia που κυκλοφορούν στα ελληνικά φυτώρια μεγαλώνουν γρήγορα και δεν δυσκολεύονται έτσι, ριζωμένες στο χώμα, να φθάσουν σε ύψος μέχρι τα τέσσερα μέτρα, ενώ ακόμα και σε γλάστρα, μέσα σε μόλις δύο καλοκαίρια, αγγίζουν το ανθρώπινο μπόι. Για να συμβεί πάντως αυτό, πρέπει να τους προσφέρετε τις συνθήκες που χρειάζονται, μια ημισκιερή δηλαδή θέση, για να μην ταλαιπωρούνται από τον δυνατό ήλιο, τακτική λίπανση από άνοιξη μέχρι φθινόπωρο, καθημερινό πότισμα στις μεγάλες ζέστες αλλά και ψεκασμό κάθε βράδυ.
→ Τους κρύους μήνες πάλι, είναι απαραίτητο να προστατεύονται από τον δυνατό άνεμο και τον παγετό. Αν τις φιλοξενήσετε σε γλάστρα, φροντίστε το χώμα να είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και να στραγγίζει καλά. Για να διατηρήσουν το όμορφο σχήμα τους, κλαδέψτε τις ελαφρά μετά την τελευταία άνθιση της χρονιάς ή στις αρχές της άνοιξης.