Αν δεν υπήρχε το μπαμπού, η ζωή για περίπου έναν στους έξι κατοίκους του πλανήτη μας θα ήταν δυσχερέστερη, καθώς σε αρκετές ασιατικές χώρες τα σπίτια κατασκευάζονται σχεδόν αποκλειστικά από τους ισχυρούς βλαστούς του. Και δεν αναφερόμαστε σε φτωχικές καλύβες που μπάζουν βροχόνερα, αλλά σε πανέμορφα, σε πολλές περιπτώσεις πολυώροφα κτίσματα της Ινδονησίας και των Φιλιππίνων που διαθέτουν απίστευτες ανέσεις, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν αντισεισμική προστασία.
Σκληρό, αλλά κούφιο, άρα ελαφρύ, εύκαμπτο, ανθεκτικό, το μπαμπού υπερέχει ως οικοδομικό υλικό συγκρινόμενο με το ξύλο ή το μπετόν. Αλλά δεν είναι αυτό το μόνο του προτέρημα, καθώς καταγράφονται παραπάνω από χίλιες χρήσεις του, από βελόνες του πλεξίματος και φλογέρες μέχρι καλάμια ψαρέματος και υφάσματα. Οφείλουμε εδώ να ξεκαθαρίσουμε ότι η λέξη «μπαμπού» είναι όρος συλλογικός: αφορά περίπου χίλιες τετρακόσιες πολυετείς, αειθαλείς πόες της οικογένειας Poaceae, οι οποίες καταμερίζονται σε ενενήντα γένη, με πιο σημαντικά τα Arundinaria, Bambusa και Phyllostachys. Κάθε χρόνο, άνοιξη στο δικό μας κλίμα, ξεπροβάλλουν από το ρίζωμά τους βλαστοί που για διάστημα περίπου δύο μηνών αναπτύσσονται κάθετα. Μετά από αυτό το διάστημα η ανάπτυξή τους σταματά, ούτε ψηλώνουν άλλο ούτε παχαίνουν, απλώς παραμένουν θαλεροί για συνήθως δέκα έως δεκαπέντε χρόνια. Την επόμενη όμως χρονιά θα ξεφυτρώσουν νέοι βλαστοί, οι οποίοι, αν οι συνθήκες επιτρέψουν στο ρίζωμα να συσσωρεύσει την απαιτούμενη ορμή, θα σηκωθούν ακόμα ψηλότερα. Και αυτό συνεχίζεται μέχρι να φτάσουν στο ανώτατο ύψος, που σε αρκετά είδη ξεπερνά τα δεκαπέντε μέτρα. Και αφού αναφερόμαστε σε επιδόσεις, ας σημειωθεί ότι δεν είναι ασυνήθιστο για τα μπαμπού να ψηλώνουν κοντά ένα μέτρο το μερόνυχτο, ταχύτητα φυσικά ασυναγώνιστη εντός του φυτικού βασιλείου.
Η ικανότητά του να σχηματίζει σε διάστημα λίγων χρόνων πυκνούς φυτοφράχτες, που προστατεύουν από τον δυνατό άνεμο, τα παρείσακτα ζώα αλλά και τα περίεργα βλέμματα, μετέτρεψε το μπαμπού σε πολύτιμο εργαλείο της κηποτεχνίας.
Εξαιτίας όμως του αδάμαστου χαρακτήρα και της μεγάλης ζωτικότητάς του, όταν φυτεύεται δίχως γνώση, εύκολα μετατρέπεται σε απειλή για τον κήπο. Δεν έχουν όλα τα είδη μπαμπού αυτό το ελάττωμα, εκείνα πάντως που διατίθενται στα ελληνικά φυτώρια το διαθέτουν δυστυχώς με το παραπάνω. Εκτοπίζει τα άλλα φυτά, κυριεύει κάθε γωνιά, προκαλεί ζημιές σε κτίσματα και αντιστέκεται σθεναρά σε κάθε προσπάθεια εκρίζωσής του. Έχω δει το αποκαρδιωτικό θέαμα κτημάτων που «πνίγηκαν» από τη γοργή επέλασή του, γνωρίζω και περιπτώσεις χρόνιας αντιδικίας με γείτονες στων οποίων την ιδιοκτησία χθονίως εισέβαλλε. Λύσεις φυσικά υπάρχουν για να περιορίσουμε τη χωροκατακτητική του λαιμαργία – αν σκοπεύετε να το εγκαταστήσετε στον κήπο σας, επιλέξτε κάποια εγκαίρως.
Φύτευση & φροντίδα
→ Η πιο απλή λύση για να περιορίσετε το μπαμπού είναι να το φυτέψετε στη σειρά μέσα σε μεγάλες πλαστικές γλάστρες που θα θάψετε μέσα στο χώμα, ώστε να παραμένουν αθέατες. Στην αγορά κυκλοφορούν σε διαστάσεις που καλύπτουν με το παραπάνω τις ανάγκες του μπαμπού για ανάπτυξη σε βάθος περίπου εξήντα εκατοστών και δύο φορές τόσο κατά πλάτος. Στο εξωτερικό συνηθίζουν να ανοίγουν τάφρο (βάθους και πλάτους ογδόντα εκατοστών) όταν τα φυτεύουν σε μεγάλη κατά μήκος διάσταση, την οποία επενδύουν πλευρικά με φύλλο πολυαιθυλενίου υψηλής πυκνότητας. Θεωρητικά είναι αδιαπέραστο από τα ριζώματα, αλλά για μεγαλύτερη σιγουριά προτείνω την επικάλυψη των δύο πλευρών με τσιμέντο πάχους τεσσάρων εκατοστών. Προσθέστε το χώμα που βγάλατε αναμειγνύοντάς το πρώτα με κομπόστ, φυτέψτε τα μπαμπού σε αποστάσεις δύο μέτρων και ποτίστε πολύ καλά. Το μπαμπού αντέχει πολύ στον παγετό και τον καύσωνα, οι απαιτήσεις του χωρούν στη φράση «κρύα πόδια, ζεστό κεφάλι», φροντίστε απλώς δηλαδή να διατηρείτε το χώμα του νοτισμένο και να λιάζεται πολλές ώρες την ημέρα. (©Getty Images/ Ideal Image).