Αν κάποιος αποφάσιζε να δώσει σήμερα μια διάλεξη με θέμα τη φιλοζωία του 19ου αιώνα, δεν θα είχε και πολλά πράγματα να πει. Για την ακρίβεια, δεν θα είχε να πει τίποτα, γιατί η φιλοζωία, την εποχή που η βιομηχανική επανάσταση έκλεινε τον κύκλο της και η ανθρώπινη ζωή μόλις είχε ξεκινήσει να παίρνει αξία για όσους δεν ανήκαν στις ταξικές ελίτ, ήταν ακόμα μια ιδέα που δεν είχε καν συλληφθεί. Μέχρι το σωτήριον έτος 1893, όταν η νεοεμφανιζόμενη Καναδή συγγραφέας παιδικών βιβλίων Μάργκαρετ Μάρσαλ Σώντερς, με μόλις ένα βιβλίο στο ενεργητικό της, συναντά τον Τζο.
Ο Τζο είναι ένας σκύλος-«πράγμα». Ένα ζώο χωρίς δικαιώματα, έρμαιο των σαδιστικών ορέξεων του αφεντικού του, που σε μια στιγμή οργής παίρνει ένα κυνηγετικό μαχαίρι και του κόβει τα αυτιά και την ουρά. Και, όταν καταλαβαίνει τι έκανε, πετάει στα αζήτητα το ακρωτηριασμένο ζώο, που όμως έχει την τύχη να υιοθετηθεί από μια οικογένεια στο Οντάριο, να ζήσει μια ζωή γεμάτη αγάπη και φροντίδα και να ανταποδώσει, σώζοντας τις δικές τους ζωές όταν βρεθούν σε θανάσιμο κίνδυνο.
Η Σώντερς λάτρευε ανέκαθεν τα ζώα. Στο σπίτι της συγκατοικούσε με σκυλιά, γάτες και πουλιά, τα οποία μάλιστα είχε την περίεργη συνήθεια να βαφτίζει με αφορμή το μέρος από όπου τα είχε διασώσει. Για παράδειγμα, ένα καναρίνι με όνομα 38η Οδός, ένα κουτάβι με το όνομα Τζόνι σκαλοπάτης. Έτσι, όταν κάποιος της διηγείται τις περιπέτειες αυτού του σκύλου, καταλαβαίνει αμέσως τη δύναμη της ιστορίας του· μέσα σε μερικές εβδομάδες έχει ολοκληρώσει το Beautiful Joe. Ο όμορφος Τζο εξιστορεί τη ζωή του σε πρώτο πρόσωπο και συγκινεί τα πλήθη. Το μυθιστόρημα της Σώντερς γίνεται το πρώτο βιβλίο που πουλάει περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα στη χώρα. Πολύ σύντομα φτάνει τα επτά εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως και γίνεται η σπίθα για ένα κίνημα που δεν ονομάζεται ακόμη «φιλοζωικό», γιατί δεν χρειάζεται.
«Είχα τη σπάνια τιμή να βγάλω βόλτα τον Όμορφο Τζο, μέσα από μια σειρά από μεταφράσεις σε πολλές γλώσσες, σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο. Και νιώθω ανείπωτη ευτυχία ξέροντας ότι ο Τζο εξελίχθηκε σε έναν από τους καλύτερους προπαγανδιστές του ανθρωπισμού», δήλωνε η Σώντερς. Γιατί, βλέπετε, η Σώντερς ήταν σε θέση να καταλάβει ότι ανθρωπισμός και φιλοζωία είναι έννοιες αλληλοσυμπληρούμενες. Ότι η μία δεν μπορεί να υποστηριχθεί χωρίς την άλλη. Εύκολο συμπέρασμα για μια γυναίκα που αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής της προωθώντας όχι μόνο την ιδέα του σεβασμού στα ζώα, αλλά και την κατάργηση της παιδικής εργασίας, των εργατικών γκέτο και των διακρίσεων κατά των γυναικών.
Ο Όμορφος Τζο έμελλε να γίνει το «ευαγγέλιο» της φιλοζωίας. Και να τον διαβάσουν δεκάδες εκατομμύρια παιδιά στη μητρική τους γλώσσα, εκτός ίσως από τα δικά μας. Γιατί, όσο κι αν έψαξα, δεν το βρήκα πουθενά μεταφρασμένο στα ελληνικά. Λέτε να είμαστε τόσο φιλόζωοι εκ του φυσικού μας, που να μη χρειαζόμαστε εξωτερικές παραινέσεις;