Στην αρχαιότητα, ο μεγαλόσωμος αειθαλής θάμνος της δάφνης (Laurus nobilis) αποτελούσε σύμβολο δόξας, σοφίας και ποιητικού οίστρου. Ο συσχετισμός της με τις παραπάνω ανώτερες αξίες προέρχεται από τον γενεσιουργό της μύθο που ιστορεί τον παράφορο έρωτα του θεού Απόλλωνα για τη νύμφη Δάφνη. Η ασφυκτική πολιορκία κράτησε καιρό, εκείνη όμως, προτιμώντας να διατηρήσει την αγνότητά της, παρακάλεσε τον πατέρα της, τον ποταμό Πηνειό, να τη μεταμορφώσει σε φυτό. Ο Απόλλων, για να παρηγορηθεί, στεφανώθηκε με ένα κλαδί της και από τότε οι ιερείς του αλλά και όσοι επέστρεφαν από το μαντείο των Δελφών κομίζοντας ευνοϊκούς χρησμούς μιμούνταν το παράδειγμά του. Ακράδαντη ήταν επίσης η πεποίθηση πως η ριζωμένη δάφνη προστατεύει από επιδημίες, ξορκίζει τους δαίμονες και αποδιώχνει το κακό μάτι. Οι Ρωμαίοι μάλιστα τη φύτευαν στις πόλεις τους, σε δεντροστοιχίες, γιατί πίστευαν ότι έτσι προστατεύονται αποτελεσματικά από τους κεραυνούς.
Όλες οι παραπάνω δοξασίες έχουν πια ξεχαστεί και η δάφνη χαίρει εκτίμησης μόνο για τις «ταπεινές» ιδιότητές της. Τα ευωδιαστά και πικρούτσικα ξερά δαφνόφυλλα νοστιμίζουν φακές, στιφάδο και κόκκινες σάλτσες, αρκεί να τηρείται το μέτρο στη χρήση τους, καθώς έχουν έντονο χαρακτήρα. Λόγω των ισχυρών εντομοαπωθητικών δυνάμεων που διαθέτουν, χρησιμοποιούνται επίσης για να προστατεύουν επί μακρόν τα αποξηραμένα σύκα, δαμάσκηνα και σταφίδες, ενώ το αφέψημά τους καταπολεμά τις αλογόμυγες που καλοκαιριάτικα ταλαιπωρούν τα ιπποειδή και βοοειδή. Το αιθέριο έλαιο που παραλαμβάνεται με την απόσταξή τους χρησιμοποιείται από την αρωματοθεραπεία για τις αντισπασμωδικές, αντισηπτικές και αναλγητικές του ιδιότητες. Το δαφνέλαιο, πάλι, που προκύπτει ιδανικά με την έκθλιψη, αλλά συνηθέστερα με τον βρασμό των μικρών μαύρων καρπών της, βρίσκει ακόμα εφαρμογές στη βιομηχανία καλλυντικών, την αρωματοποιία και τη σαπωνοποιία. Όταν εφαρμόζεται συχνά, σκουραίνει και χαρίζει λάμψη στα μαλλιά, ενώ λέγεται ότι τονώνει την τριχοφυΐα. Δεν πρέπει πάντως να λαμβάνεται από του στόματος, γιατί είναι ελαφρώς τοξικό.
Από την κηποτεχνία, τέλος, η δάφνη αναγνωρίζεται ως είδος μεγάλης καλλωπιστικής αξίας, καθώς η ανάπτυξή της είναι γρήγορη και εντυπωσιακή, ενώ επίσης εμφανίζεται ιδιαίτερα ανθεκτική σε δυσμενείς για άλλα φυτά συνθήκες, όπως τη μολυσμένη ατμόσφαιρα των μεγάλων πόλεων. Διαμορφώνεται πολύ εύκολα σε δέντρο με το επιθυμητό ύψος και το κατάλληλο σχήμα, καθώς ανταποκρίνεται με προθυμία στα κλαδέματα. Τούτο όμως το πλεονέκτημα μερικές φορές στρέφεται εναντίον της, αν φυσικά συμφωνείτε μαζί μου στο ότι οι δάφνες-δεντράκια με ελικοειδή κορμό ή με κόμη σε σχήμα σφαίρας, πυραμίδας και άλλων γεωμετρικών σχημάτων καθόλου δεν ταιριάζουν με την άγρια χάρη μιας μεταμορφωμένης αρχαίας θεότητας.
Οδηγίες φροντίδας
→ Η δάφνη προσαρμόζεται καλά σε όλους τους τύπους εδαφών, προτιμά πάντως τα γόνιμα που στραγγίζουν ικανοποιητικά. Θα πρέπει απαραιτήτως να της προσφέρετε μια ηλιόλουστη θέση, καθώς αποστρέφεται έντονα τη σκιά. Αντέχει πολύ στον καύσωνα και στις χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι τους -10οC – ακόμα και αν χάσει από το ψύχος μέρος του φυλλώματός της, μέχρι τον ερχομό του θέρους η μορφή της αποκαθίσταται. Μεγαλώνει γρήγορα, αρκεί το καλοκαίρι να ποτίζεται τακτικά και να λιπαίνεται στις αρχές της άνοιξης και του καλοκαιριού. Αν επιθυμείτε τη συντροφιά της σε γλάστρα, σημειώστε ότι θα πρέπει να ποτίζετε και να λιπαίνετε πιο συχνά.
→ Για το κλάδεμα θα φροντίζετε νωρίς κάθε άνοιξη, λίγο αργότερα ανθοφορεί σε κίτρινους τόνους. Ιδανική εποχή για τη συγκομιδή των ευωδιαστών φύλλων της είναι τα τέλη του Αυγούστου. Αν θέλετε να συλλέγετε φθινοπωριάτικα τους καρπούς της, θα πρέπει να φυτέψετε τουλάχιστον δύο δάφνες και να επιλέξετε σωστά το μέρος απ’ όπου θα τις προμηθευτείτε, καθώς είναι φυτό δίοικο, δηλαδή με «άρρενα» και «θήλεα» άτομα.