Πρωταγωνιστεί σε μία από τις πιο διαδεδομένες φυτολογικές παρανοήσεις, που τούτη την εποχή αναπαράγεται στεντορείως από τους πλανόδιους εμπόρους των διακοσμητικών κλαδιών του. Νομίζετε λοιπόν ότι στολίσατε με γκι το σαλόνι σας; Κάνετε λάθος, εκτός ασφαλώς κι αν είστε άριστοι γαλλομαθείς και αρκούντως περί φυτών καταρτισμένοι. Κι αυτό, επειδή «γκι» στην πραγματικότητα ονομάζεται ένας μικρός σε μέγεθος θάμνος (Viscum album) που παρασιτεί σε πολλά είδη δέντρων, απομυζώντας τους θρεπτικούς χυμούς του. Χάρη στο όμορφο θέαμα που παράγουν οι λευκοί καρποί του, αλλά και στη μεγάλη σημασία που έχει στη σκανδιναβική μυθολογία, αποτελεί, κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη, διακοσμητικό στοιχείο των Χριστουγέννων. Το δικό μας «γκι» (Ilex aquifolium), αντιθέτως, αντιστοιχεί στο γαλλικό «ου» (houx), το οποίο στη γλώσσα του λαού μας είναι γνωστό (όχι και σε πολλούς βέβαια) ως αρκουδοπούρναρο ή λιόπρινο. Έψαξα αρκετά, για να βρω πότε και πώς ξεκίνησε αυτή η παρεξήγηση, αλλά άκρη, ομολογώ, δεν έβγαλα. Γνωρίζουμε πάντως ότι, όταν το εισαχθέν έθιμο του εορταστικού στολισμού των σπιτιών εξαπλώθηκε, την εποχή του Μεσοπολέμου, η δημοφιλέστερη ξένη γλώσσα ήταν για μας τα γαλλικά. Μπορεί κάποιος πατριώτης μας, που είχε επαγγελματική σχέση με τα φυτά, να βρέθηκε τότε χριστουγεννιάτικα στο Παρίσι και θαυμάζοντας τον εορταστικό διάκοσμο να σκέφτηκε εμπορικά. Δεν τη μιλούσε όμως φαρσί τη γαλλική και μπερδεύτηκε ανάμεσα στα δύο είδη που κατά κανόνα συνυπάρχουν στα στολισμένα σπίτια. Συνέπεια αυτού ήταν, όταν λάνσαρε στη χώρα μας τα κομμένα από ελληνικά βουνά κλαδιά του αρκουδοπούρναρου, να τα βάφτισε λαθεμένα. Ή ίσως πάλι να το διέπραξε εξεπίτηδες, επειδή φυσικά η λέξη «ου» σημαίνει «όχι / μη», ενώ αποτελεί και επιφώνημα αποδοκιμασίας. Βέβαιο πάντως είναι πως η προσπάθεια για την εμπορική αξιοποίηση των κλαδιών του αρκουδοπούρναρου ήταν απολύτως επιτυχής και με λαμπρή συνέχεια, με αποτέλεσμα αυτές τις μέρες εκατοντάδες άνθρωποι να βγάζουν μεροκάματο πουλώντας τα σε δρόμους και λαϊκές αγορές. Ανατρέχοντας στο παρελθόν, βρίσκουμε ότι κάτι τέτοιο ήδη συνέβαινε στα ρωμαϊκά Σατουρνάλια, το θορυβώδες και οργιαστικό πανηγύρι που ετελείτο τέτοιες μέρες του χρόνου. Παρά τις παγανιστικές του ρίζες, το έθιμο υιοθετήθηκε από τον χριστιανισμό, καθώς η σαγήνη των κομμένων κλώνων του αρκουδοπούρναρου με τους κοκκινωπούς καρπούς και τα βαθυπράσινα, δερματώδη φύλλα είναι ακαταμάχητη. Συντέλεσε ασφαλώς και το ότι διατηρούνται επί μακρόν στο βάζο, αρκεί να μη βρίσκονται σε πολύ ζεστό σημείο και να αλλάζουμε το νερό τους τακτικά. Θέλω όμως να σας προτείνω έναν άλλο, αειφόρο και άρα προτιμότερο, τρόπο να χαίρεστε την ομορφιά του αρκουδοπούρναρου, ολόκληρη μάλιστα τη χρονιά. Πρέπει βέβαια να διαθέτετε κήπο, ώστε, αν το προμηθευτείτε τώρα γλαστρωμένο, να το μεταφυτέψετε στο χώμα μετά τις γιορτές. Στην αγορά κυκλοφορούν αρκετές καλλιεργητικές ποικιλίες ανάμεσα στις οποίες θα διαλέξετε, με διαφορές κυρίως στο σχήμα και στο χρώμα των φύλλων. Σημειωτέον δε ότι πρόκειται για είδος δίοικο, είναι έτσι απαραίτητο να φυτέψετε τουλάχιστον δύο, άρρεν και θήλυ, αν επιθυμείτε το δεύτερο να παράγει φθινοπωριάτικα καρπούς. Θα φροντίσετε επίσης να κρατάτε τα μικρά παιδιά και τα κατοικίδια μακριά του, καθώς μπορεί να τραυματιστούν από τα αγκάθια των φύλλων του ή να παρασυρθούν από το ζωηρό χρώμα των τοξικών καρπών και να τους γευτούν.
Οδηγίες ανθοφορίας
→ Το αρκουδοπούρναρο είναι αργής ανάπτυξης θάμνος που σπάνια ξεπερνά σε ύψος τα πέντε μέτρα, διαμορφώνεται όμως με το κατάλληλο κλάδεμα και σε δέντρο. Προτιμά εδάφη που στραγγίζουν καλά και είναι πλούσια σε οργανική ουσία, ενώ, ανάλογα με το κλίμα, ευδοκιμεί σε σκιερή ή ημισκιερή θέση. Αντέχει πολύ στον παγετό, χρειάζεται όμως τακτικά ποτίσματα το καλοκαίρι. Προσβάλλεται σπάνια από εχθρούς και ασθένειες.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.