Αγριεμένος ήτανε φλεβαρησ, με χιόνι στα πεζοδρόμια και βοριά που σου περόνιαζε το πρόσωπο. Ήμουν άμαθος σε τέτοια κρύα και φυσικά εντελώς απαράσκευος για χειμερινή επίσκεψη στη Νέα Υόρκη. Σώθηκα, ευτυχώς, χάρη στα μάλλινα που μου πρόσφεραν οι Έλληνες οικοδεσπότες μου. Για να με εμψυχώσουν, επέμεναν μάλιστα ότι τα σημάδια του ερχομού της άνοιξης ήταν ήδη εμφανή στη θορυβώδη πόλη τους. Πέντε δρόμους μακριά, βλέπετε, βρισκόταν η Chinatown, όπου εορταζόταν η κινεζική Πρωτοχρονιά, που σηματοδοτεί την έλευση του έαρος. Σύρθηκα μέχρις εκεί με όσες δυνάμεις μού είχαν απομείνει. Και αυθωρεί ξέχασα το κρύο, θαμπωμένος από τον σινοαμερικανικό τρόπο τού να ευφραίνεις την πόλη με τρανά πυροτεχνήματα και παρελάσεις χάρτινων δράκων.
Γύρισα μετά από ώρες, αποκαμωμένος αλλά χαρούμενος. Στα χέρια κρατούσα ευλαβικά ένα πολύτιμο απόκτημα, δεόντως αρχοντικά περιτυλιγμένο, που δεν μου στοίχισε δα και λίγα. Ήταν το άγνωστο σ’ εμένα έως εκείνη την ημέρα, αλλά ξακουστό «χέρι του Βούδα», «φο-σου» για τους Κινέζους, με εμφανή τα δώδεκα κατακίτρινα δάχτυλά του. Στο μανάβικο απ’ όπου το προμηθεύτηκα, είχαν και με πολλά παραπάνω δάχτυλα ή με «χέρι» κλειστό σε στάση διαλογισμού, ήταν όμως απλησίαστα. Μου εξήγησαν ότι για πολλές ασιατικές παραδόσεις αποτελούν προσφιλές πρωτοχρονιάτικο δώρο, ως σύμβολο καλοτυχίας, ευημερίας και μακροζωίας. Τι άλλο να ζητήσει κανείς; Έχουν περάσει κάποιες δεκαετίες από τότε, δεν θυμάμαι λοιπόν αν τηρήθηκαν τα υποσχεθέντα. Έχω πάντως ζωηρή την ευχάριστη ανάμνηση της ευωδιάς που για μήνες σκόρπιζε –θυμίζει σμίξιμο μοσχολέμονου και μενεξέ–, μέχρι που συρρικνώθηκε και σκλήρυνε πολύ. Τότε μόνο το έκοψα προσεκτικά και διαπίστωσα πως δεν περιείχε τίποτε άλλο πέρα από λευκό μεσοκάρπιο, καθόλου ψίχα δηλαδή, και κουκούτσια, γεγονός σε κάποιον βαθμό αναμενόμενο, καθώς αναφερόμαστε στον καρπό μιας ασυνήθιστης ποικιλίας κιτριάς (Citrus medica var. sarcodactylis). Παλαιότερα ήταν πολλοί εκείνοι που χειμωνιάτικα συγκόμιζαν στον κήπο τους τα μεγάλα σαν πεπόνια κίτρα, ενώ σε πολλά νησιά έχω απολαύσει το θαυμάσιο γλυκό κουταλιού που έφτιαχναν με τη χοντρή, αρωματική του φλούδα. Αυτές οι συνήθειες δυστυχώς ξεχάστηκαν, αλλά καλύτερα να μην γκρινιάζω τέτοιες χρονιάρες μέρες.
Ας επανέλθουμε λοιπόν στην περιγραφή μιας αρχαίας ποικιλίας που παράγει καρπούς οι οποίοι από τη μέση και κάτω διαχωρίζονται, δίνοντας έτσι την εικόνα χεριού. Σε πολλές ασιατικές χώρες το «χέρι του Βούδα» καλλιεργείται σε κήπους και γλάστρες, ακόμη και στη λιλιπούτεια εκδοχή του μπονσάι, καθώς πιστεύεται ότι ο ουρανός ραίνει με χαρές τον κάτοχό του. Στο υλικό επίπεδο, μεταχειρίζονται τους καρπούς του για να αρωματίζουν χώρους, ποτά και γλυκίσματα. Ξαφνιάστηκα ευχάριστα πρόσφατα, διαπιστώνοντας ότι το δεντράκι τούτο με τα αγκαθωτά κλαδιά κυκλοφορεί πλέον και στην ελληνική αγορά. Θα κάνω σίγουρα μια προσπάθεια καλλιέργειάς του σε μεγάλη γλάστρα, καθώς η περιοχή που διαμένω δεν επιτρέπει το ρίζωμά του στο έδαφος. Ελπίζω η φήμη που το ζώνει να είναι αληθής και να βιώσω την ευδαιμονία που χαρίζει. Και εύχομαι να εισακουστεί, τώρα που χρειάζεται, αυτό που είπε κάποτε ο Βούδας: «Χιλιάδες κεριά μπορούν να ανάψουν από ένα μόνο, αλλά η ζωή του δεν μικραίνει. Η ευτυχία δεν μειώνεται με το να τη μοιράζεσαι».
Οδηγίες φροντίδας
→ Είναι ένα είδος δέντρου ευαίσθητο στο ψύχος, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της ζωής του, χρειάζεται λοιπόν φροντίδα και προστασία για να προκόψει. Αν στην περιοχή σας κάνει παγετό, θα επιλέξετε τη λύση της γλάστρας και του ξεχειμωνιάσματος σε προστατευόμενο χώρο. Προτιμά ηλιόλουστες θέσεις και εδαφικό μείγμα πλούσιο που στραγγίζει καλά. Λόγω του ακανόνιστου σχήματός του, χρειάζεται ελαφρύ κλάδεμα διαμόρφωσης νωρίς κάθε άνοιξη. Ποτίζουμε συχνά τους ζεστούς μήνες, τον υπόλοιπο χρόνο μόνο όταν ξεραίνεται το χώμα.