Πρώιμος στην ανθοφορία, προσιτός σε τιμή, πανέμορφος και ανθεκτικός, ο πανσές είναι ένα δημοφιλέστατο καλλωπιστικό που από τώρα μέχρι τα τέλη της άνοιξης έχει την τιμητική του. Στα φυτώρια βρίσκουμε μέγα πλήθος ποικιλιών του, σε εξαιρετικά πλούσια χρωματική γκάμα, με ή χωρίς τις γοητευτικές μαύρες κηλίδες που τους κάνουν να μοιάζουν με πεταλούδες. Όλες τους είναι καλλιεργητικές ποικιλίες του είδους Viola × wittrockiana, το οποίο προέκυψε από τη διασταύρωση διαφόρων ειδών άγριου πανσέ. Ο υβριδισμός αυτός θεωρείται πως συνέβη πριν από περίπου διακόσια χρόνια, στον κήπο ενός Άγγλου λόρδου, χάρη στις προσπάθειες του κηπουρού του, ονόματι Γουίλιαμ Τόμπσον. Προκάλεσε όμως τέτοιον ενθουσιασμό στους φιλανθείς, ώστε πολλοί ακολούθησαν το παράδειγμά του, με αποτέλεσμα να προκύψουν σύντομα αρκετές εκατοντάδες ποικιλίες. Κοινά χαρακτηριστικά όλων είναι πως τα πέντε μεγάλα πέταλά τους διατάσσονται με χαρακτηριστικό τρόπο (δύο στην κορυφή, άλλα δύο στο κέντρο και ένα χαμηλά), έχουν ύψος που σπάνια ξεπερνά τα τριάντα εκατοστά και ανθίζουν από τα τέλη του χειμώνα μέχρι τις πρώτες μεγάλες ζέστες του θέρους. Είναι διετή φυτά, κατά κανόνα πάντως καλλιεργούνται ως μονοετή. Σπέρνονται νωρίς την άνοιξη ή στις αρχές φθινοπώρου, αναπτύσσονται γρήγορα και δυο τρεις μήνες αργότερα μεταφυτεύονται στην οριστική τους θέση, στον κήπο ή σε γλάστρα. Αν δεν έχετε ασχοληθεί ποτέ σοβαρά με τον πολλαπλασιασμό των φυτών, πιο απλό ασφαλώς είναι να τους προμηθευτείτε τώρα έτοιμους και να τους μεταφυτεύσετε ομαδικά σε απόσταση μεταξύ τους περίπου είκοσι εκατοστών. Στην περίπτωση πάντως που στην περιοχή σας σημειώνονται όψιμοι παγετοί, φρόνιμο είναι να περιμένετε μέχρι την επίσημη πρεμιέρα της άνοιξης. Θα πρέπει, τέλος, να γνωρίζετε ότι, αν τα άνθη των πανσέδων που φυτέψατε ξαφνικά μαραθούν, δεν σημαίνει απαραιτήτως πως διαπράξατε κάποιο ασυγχώρητο ατόπημα. Οι παραγωγοί, βλέπετε, αρκετές φορές τούς λιπαίνουν υπερβολικά, ώστε να ξελογιάζουν το μάτι, όμως, όταν μετά αντιμετωπίζουν αφιλόξενες γι’ αυτούς συνθήκες, σοκάρονται και φθίνουν απότομα. Φροντίστε τους και θα ανακάμψουν.
Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι πως ο πανσές έλαβε τo όνομά του από τη γαλλική λέξη «pensée», που σημαίνει «σκέψη», και αυτό γιατί σε εποχές αναντίρρητα πιο ρομαντικές από τη δική μας, αν κάποια λάμβανε ένα μπουκέτο με πανσέδες, ήξερε ότι ο αποστολέας του δεν δύναται πια να τη βγάλει από το μυαλό του. Φυσικά, εκείνα τα χρόνια, ένα πάθος τόσο δυνατό πλείστες φορές κατέληγε σε γάμο, γι’ αυτόν τον λόγο οι πανσέδες δεν λείπουν μέχρι σήμερα από την παραδοσιακή ανθοδέσμη που κρατά η Γαλλίδα νύφη.
Ο πρόγονός του πάλι, ο αγριοπανσές (Viola tricolor), φαίνεται ότι διαθέτει δυνάμεις ερωτικού φίλτρου, σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα διαδραματίζονται στο Όνειρο Θερινής Νυκτός του Σαίξπηρ: αν σταλάξεις λίγο από τον χυμό του στα βλέφαρα κάποιου που κοιμάται, ερωτεύεται αγιάτρευτα τον πρώτο άνθρωπο που βλέπει μόλις ξυπνά. Ό,τι δηλαδή έπαθε η βασίλισσα των ξωτικών Τιτάνια, που αγάπησε παράφορα έναν γαϊδουροκέφαλο υφαντή, με ξεκαρδιστικά ασφαλώς για τους θεατές επακόλουθα.
Οδηγίες φροντίδας
→ Ο πανσές προτιμά τις ηλιόλουστες θέσεις, ενώ, λόγω του επιφανειακού ριζικού συστήματος που διαθέτει, απαιτεί τακτικό πότισμα, πάντοτε βέβαια αφού σουρουπώσει. Το καλοκαίρι, οι απαιτήσεις του σε νερό φυσικά μεγαλώνουν, αν το αμελήσετε για δυο τρεις μέρες μάλλον θα ξεραθεί. Για να διατηρείται υγιής, προσφέρετέ του εδαφικό μείγμα που στραγγίζει ικανοποιητικά. Επειδή οι θρεπτικές ανάγκες του λόγω της πολύμηνης ανθοφορίας είναι μεγάλες, κάθε δύο εβδομάδες χρειάζεται λίπανση με υδατοδιαλυτό λίπασμα ανθοφορίας. Αν αφαιρείτε επιμελώς τα μαραμένα άνθη του, θα διαπιστώσετε ότι θα σας ανταποδώσει τη χάρη με ακόμα μεγαλύτερης διάρκειας ανθοφορία. Σπανίως προσβάλλεται από ασθένειες ή αντιμετωπίζει προβλήματα από επιθέσεις εντόμων.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.