Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ το αποκαλεί «ενσώματο διαδίκτυο» και υποστηρίζει ότι είναι το μέλλον. Ο καλλιτεχνικός κόσμος το βλέπει με καλό μάτι, όπως και πολλοί επενδυτές που σπεύδουν να αγοράσουν «οικόπεδα». Οι gamers λένε ότι ζουν μέσα του εδώ και καιρό. Κάποιες Κασσάνδρες προειδοποιούν για τη δυστοπική του διάσταση, ενώ οίκοι μόδας ετοιμάζουν τη νέα τους εικονική κολεξιόν. Τι είναι επιτέλους το metaverse και γιατί πρέπει να ασχολούμαστε μαζί του;
Το 1992, ο συγγραφέας βιβλίων επιστημονικής φαντασίας Νιλ Στίβενσον, κυκλοφορεί ένα μάλλον μέτριο μυθιστόρημα με τον τίτλο Snow Crash (εκδόσεις Μέδουσα, μτφρ. Δημήτρης Αρβανίτης, 2017). Στο βιβλίο αυτό αναφέρεται για πρώτη φορά ο όρος metaverse (μετασύμπαν), ένα παράλληλο, ψηφιακό σύμπαν, στο οποίο μπαινοβγαίνουν οι άνθρωποι, για να ζήσουν εικονικές εμπειρίες. Θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιήσει τον όρο «εικονική πραγματικότητα», όπως το είχαν κάνει αρκετοί πριν από αυτόν, περιγράφοντας το ίδιο πράγμα, αλλά ήθελε -όπως οι περισσότεροι συγγραφείς- να πρωτοτυπήσει.
Η έννοια του Metaverse
Η έννοια του μετασύμπαντος παραπέμπει σε έναν εντελώς τεχνητό κόσμο, που διαρρηγνύει τα όρια του πραγματικού, γι’ αυτό και είναι πιο κατάλληλη να περιγράψει τη φιλοδοξία οικοδόμησης μιας αληθινά μοναδικής και καινούργιας διάστασης. Ο όρος «εικονική πραγματικότητα» συνεχίζει να χρησιμοποιείται έως σήμερα, ωστόσο, επειδή τείνει να έχει πολλές αρνητικές συνδηλώσεις, οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες επιχειρούν ένα σταδιακό rebranding του, συνδέοντάς τον με θετικές προοπτικές. Το metaverse είναι ένα διαδίκτυο εικονικής πραγματικότητας. Δεν θα μιλούσαμε σήμερα γι’ αυτό, αν δεν ερχόταν στις 28 Οκτωβρίου 2021 ο ιδρυτής και μεγαλομέτοχος του Facebook, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, να ανακοινώσει περιχαρής τη μετονομασία της εταιρείας του σε Meta και τη στροφή της στην οικοδόμηση του metaverse.
Το metaverse είναι ένας κώδικας που γράφεται σε υπολογιστές. Για να υπάρξει, χρειάζεται hardware (υλισμικό), δηλαδή επεξεργαστές, κέντρα δεδομένων και αναλώσιμα, και software (λογισμικό), δηλαδή γλώσσες προγραμματισμού. Στη συνέχεια, απαιτεί οπωσδήποτε μια σύνδεση στο διαδίκτυο. Το αποτέλεσμα αυτής της υπολογιστικής διαδικασίας είναι γραφικά, 3D βίντεο, κείμενα, ήχοι και εικόνες, καθώς και διάδραση. Το metaverse είναι ένα ψηφιακό περιβάλλον, ένας εικονικός κόσμος. Ολότελα συνθετικός και κατασκευασμένος. Μια ανθρώπινη επινόηση, στην οποία συμμετέχεις μέσω μιας διεπαφής.
Άβαταρ
Το 2003 είναι μια καταλυτική χρονιά για το διαδίκτυο. Έχει μόλις προηγηθεί η έκρηξη της φούσκας του διαδικτύου και εμφανίζονται τα μπλογκς, τα οποία ανανεώνουν το ενδιαφέρον του κόσμου για το διαδίκτυο. Ακριβώς τότε μπαίνουν τα θεμέλια της δεύτερης φάσης του διαδικτύου, το οποίο ονομάζεται Web 2.0, και εξακολουθεί να μεσουρανεί έως σήμερα με τη μορφή των σόσιαλ μίντια. Την ίδια εποχή παρουσιάζεται το διαδικτυακό παιχνίδι The Second Life, το οποίο σταδιακά κάνει θραύση. Ο χρήστης φτιάχνει λογαριασμό, δημιουργεί μια ψηφιακή περσόνα, ένα άβαταρ, και ξεκινά να περιηγείται, κάνοντας συναλλαγές με το «τοπικό» νόμισμα στον τρισδιάστατο (3D) κόσμο του παιχνιδιού. Έκτοτε, η λέξη «άβαταρ» γίνεται τίτλος ταινίας και συνοδός όλων των χρηστών του διαδικτύου. Όπως φροντίζει κάποιος την εμφάνιση και τη συμπεριφορά του στον «κανονικό» κόσμο, έτσι και στο metaverse το άβαταρ είναι η έκφραση του εαυτού, η νέα ψηφιακή του ταυτότητα. Όταν και αν οικοδομηθεί το όραμα του Ζάκερμπεργκ, θα μπορεί ο καθένας να πηγαίνει στη δουλειά του με το άβατάρ του. Ας ελπίσουμε ότι θα πληρώνεται με «κανονικές» αμοιβές κιόλας.
Από το Quest έως το Fortnite
Το metaverse είναι ένας κόσμος από 0 και 1. Οι πρώτες εμπειρίες που είχε η ανθρωπότητα από τέτοιους κόσμους ήταν, και εξακολοθούν να είναι, τα βιντεοπαιχνίδια. Από το Quest έως το Fortnite, ο 3D κόσμος πλημμυρίζει από απειλές και ο χρήστης καλείται να βελτιώσει τις δεξιότητές του στη βία. Η χρήση γυαλιών VR θα κάνει ακόμα πιο αληθοφανή την εμπειρία. Η δύναμή τους είναι στη λεγόμενη «εμβύθιση». Η κριτική που δέχονται παραδοσιακά τα παιχνίδια αυτού του τύπου είναι ότι αθωώνουν ή εξυμνούν τη βία και ότι το κάνουν αυτό μάλιστα σε αθώους εφήβους. Ο φόβος είναι ότι οι εμπειρίες αυτές θα επεκταθούν στο metaverse, όπως επεκτάθηκε η μισαλλοδοξία, οι εκφοβισμοί, οι εκβιασμοί και άλλα πολλά νοσηρά φαινόμενα στα σόσιαλ μίντια. Η βία στην εικονική πραγματικότητα συμβαίνει σε ζωντανό χρόνο και δεν καταγράφεται, γι’ αυτό και είναι πολύ δύσκολο να στοιχειοθετηθεί. Toν Νοέμβριο του 2021, μια δοκιμάστρια (beta tester) του κυρίως προϊόντος της Meta, του Horizon Worlds, ισχυρίστηκε ότι παρενοχλήθηκε σεξουαλικά. Κάποιος άρχισε να θωπεύει το άβατάρ της κι εκείνη δεν μπορούσε να κάνει το παραμικρό. «Σε ένα δημοφιλές παιχνίδι εικονικής πραγματικότητας, το VRChat, συμβαίνει ένα κακοποιητικό συμβάν κάθε επτά λεπτά, σύμφωνα με τον ΜΚΟ Center for Countering Digital Hate», γράφουν οι New York Times.
Γυαλιά VR
Σήμερα, για να μπεις σε οποιονδήποτε κόσμο εικονικής πραγματικότητας, θα πρέπει να φορέσεις ένα ζευγάρι γυαλιά VR (virtual reality). Μια επίσκεψη σε ένα κατάστημα ηλεκτρονικών ειδών μπορεί κυριολεκτικά να σας βάλει αμέσως τα γυαλιά. Υπάρχει τεράστιος ανταγωνισμός στο υλισμικό (hardware) του VR, γιατί οι συσκευές που θα κυριαρχήσουν θα έχουν πλεονέκτημα. Ο Ζάκερμπεργκ αγόρασε το 2014 την Oculus, με 2,4 δισ. δολάρια, γιατί το Facebook ήταν η μόνη εταιρεία χωρίς δικό της hardware. Ρίχνει διαρκώς την τιμή των γυαλιών, για να ανοίξει τον δρόμο στο metaverse, ενώ ξεκινά και τη συνεργασία με τη RayBan, για να ενισχύσει περαιτέρω τη διείσδυσή του στον κόσμο του AR (augmented reality, επαυξημένη πραγματικότητα). Μέσα στο 2022 η Apple αναμένεται να κυκλοφορήσει τα δικά της γυαλιά, ενώ άλλες εταιρείες, όπως η Sony και η HTC, ήδη κυκλοφορούν τις δικές τους διεπαφές.
Διεπαφή
Είναι ακόμη νωρίς για να αποφανθεί κάποιος σχετικά με την πορεία του metaverse. Για να βυθιστείς κατάλληλα σε οποιονδήποτε εικονικό κόσμο, χρειάζεσαι μια νέα διεπαφή, ένα καινούργιο μέσο ελέγχου (control) και αντίληψης (optics) του περιβάλλοντος. Στην αρχή, η εικονική πραγματικότητα ήταν μια οθόνη. Εσύ, ως χρήστης, χειριζόσουν τα 3D στοιχεία που εμφανίζονταν μπροστά σου, μέσω εντολών που έδινες από ένα πληκτρολόγιο, ένα μικρόφωνο ή ένα joystick. Παράδειγμα, το παιχνίδι Fortnite. Στη συνέχεια, ξεκίνησαν οι πειραματισμοί με τα Headsets, με τα ειδικά γυαλιά δηλαδή, που σε τοποθετούν στο κέντρο της 3D εμπειρίας. Και σε λίγο, η διεπαφή αυτή θα εξελιχθεί, όπως κάθε τεχνολογία, και θα ακολουθήσει την τάση της μινιατουροποίησης. Ο στόχος είναι να ελαχιστοποιηθεί η διεπαφή, να γίνει αόρατη, ώστε η είσοδος και η ζωή στον εικονικό κόσμο να μοιάζει όσο πιο φυσική γίνεται.
Ενσυναίσθηση
Κάποιοι από αυτούς που ξέρουν καλά το περιβάλλον του VR λένε ότι στους εικονικούς κόσμους κερδίζουν οι εντυπώσεις. Άλλοι ωστόσο επιμένουν ότι η μεγαλύτερη ευκαιρία που θα κομίσει το metaverse συλλογικά στην ανθρωπότητα θα είναι μια αυξημένη δυνατότητα ενσυναίσθησης. Θα σας ενδιέφερε να δείτε πώς είναι να ζει κανείς τη ζωή του πάνω σε ένα αναπηρικό καρότσι; Το VR θα μας δώσει την ευκαιρία να γίνουμε περισσότερο ανθρώπινοι και να δούμε τον κόσμο υπό ένα νέο πρίσμα.
Ζάκερμπεργκ Μαρκ
Όλα δείχνουν ότι το metaverse είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα που έχει βάλει. Ξέρει ότι δεν θα είναι εύκολο να το κερδίσει, καθώς θα έχει να αντιμετωπίσει, όχι μόνο τον ανελέητο ανταγωνισμό των υπόλοιπων τεχνολογικών κολοσσών, που έχουν μυριστεί τα οικονομικά οφέλη, αλλά και τη δυσπιστία μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης. Αναλυτές λένε ότι η μετονομασία της εταιρείας και η στρατηγική στροφή προς το VR υπαγορεύτηκαν από τα σκάνδαλα, τις εκ των έσω μαρτυρίες, και τα προβλήματα της δημόσιας εικόνας του brand Facebook. Ο ίδιος βλέπει το metaverse σαν μια ευκαιρία να ηγηθεί μιας ακόμα επανάστασης, διατηρώντας το αποστολικό του καθήκον «να διασυνδέσει όλους τους ανθρώπους του πλανήτη».
Ηθικές προκλήσεις
Ο καθρέφτης που θα στρέψει μπροστά μας το metaverse θα μας αναγκάσει να δούμε την καλύτερη, αλλά και την πιο φριχτή μας όψη. Θα δούμε μοναδικές πράξεις αυταπάρνησης, ενσυναίσθησης, βοήθειας προς τον συνάνθρωπο, αλλά θα δούμε και πράξεις μεγάλης απερισκεψίας, ανοησίας και καθαρής κακίας. Κάθε τεχνική επιλογή που θα γίνεται από την εταιρεία ή τις εταιρείες που θα συντηρούν και θα κατασκευάζουν το metaverse θα έχει αντίκτυπο σε πραγματικούς ανθρώπους. Από ποια ηλικία θα μπορούν να συνδέονται τα παιδιά; Θα υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας σχετικά με το ποιος θα μπορεί να διαφημίζεται; Θα επιτρέπεται η ανωνυμία; Πώς θα διασφαλίζεται η ιδιωτικότητα των χρηστών; Πόσο ασφαλή θα είναι τα δεδομένα και τα περιβάλλοντα; Πόσο εθιστική θα είναι η εμπειρία; Τα ηθικά και τα νομικά ζητήματα που θα εγείρει το metaverse θα απασχολήσουν σύντομα εκατοντάδες συνέδρια, βιβλία, συζητήσεις και νομοθέτες. Γι’ αυτό και ο Ζάκερμπεργκ δέσμευσε 50 εκατ. δολάρια για την «υπεύθυνη οικοδόμηση» του metaverse.
Θρησκεία
Τι θα συμβεί αν πεθάνεις στο metaverse; Προφανώς, ο λογαριασμός σου θα πάψει να λειτουργεί, αλλά μπορεί κάποιος να θελήσει να σε αναστήσει. Ή να σου κάνει ένα εικονικό μνημόσυνο. «Πεθαίνεις στο metaverse, πεθαίνεις και στην πραγματική ζωή», τουίταρε ο Ίλον Μασκ κοροϊδευτικά την ημέρα της παρουσίασης του Ζάκερμπεργκ. Η κατάσταση αρχίζει και γίνεται όλο και πιο σουρεαλιστική. Το metaverse μας υπόσχεται μια δεύτερη ζωή, εδώ και τώρα. Επειδή χωρίς την προοπτική του θανάτου θα ήμασταν κάτι πολύ διαφορετικό, η προοπτική της ψηφιακής αθανασίας δεν μπορεί παρά να κλονίζει όλα τα συστήματα πίστης, και ειδικότερα εκείνα που υπόσχονται μια μεταθανάτια ζωή. Εκτός κι αν προσαρμοστούν και αυτά στο μετασύμπαν.
Ιδιοκτησία
Υπολογίζεται ότι το 2021 ξοδεύτηκαν 500 εκατ. δολάρια για αγορές ψηφιακής ακίνητης περιουσίας. Στο metaverse θα χτιστούν δρόμοι, ξενοδοχεία, χώροι αναμονής, ιατρεία, αίθουσες ψυχαγωγίας, παιδότοποι, και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας, τα οποία κάποιοι θα διακοσμήσουν, θα σχεδιάσουν και θα υλοποιήσουν. Μερικοί φοβούνται ότι τα ψηφιακά αγαθά και οι ψηφιακές περιουσίες έχουν έντονα τα χαρακτηριστικά «πυραμίδας» και μας καλούν όλους να είμαστε επιφυλακτικοί.
Κυβερνοεπιθέσεις
Μερικά από τα μεγάλα προβλήματα που θα προκύψουν στο metaverse σχετίζονται με την ασφάλεια του περιβάλλοντος. Χάκερ θα είναι διαρκώς σε εγρήγορση, για να υποκλέψουν πληροφορίες, ενώ κακοποιοί θα περιφέρονται σε εικονικούς χώρους με κακόβουλο τρόπο. Ομάδες χάκερ θα επιτίθενται σε κρίσιμες υποδομές των συστημάτων και θα απειλούν περιουσίες ή ακόμα και ανθρώπινες ζωές.
Λογισμικό
Ακόμη δεν υφίσταται ένα ενιαίο λογισμικό κατασκευής εικονικών κόσμων, και αυτό καθιστά πολύ επείγουσα τη διαλειτουργικότητα. Κάθε εταιρεία πορεύεται μεν με τα δικά της εργαλεία, αλλά υπάρχουν και λογισμικά ανοιχτού κώδικα, όπως το OpenXR, τα οποία επιτρέπουν στον καθένα την πρόσβαση στον κώδικα εφαρμογών VR και AR. Τη δεδομένη στιγμή, οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες διαγκωνίζονται, για να εγκαθιδρύσουν τα δικά τους στάνταρντς, εξαγοράζοντας μικρότερες νεοφυείς επιχειρήσεις, και δεν σταματούν να πειραματίζονται. Το metaverse είναι ακόμη στα σπάργανα. Το ελπιδοφόρο είναι ότι, αν θέλει ένας νέος να ασχοληθεί με τον κατασκευαστικό κλάδο του εικονικού κόσμου, μπορεί να επισκεφθεί τις πλατφόρμες Udemy και Coursera και να πάρει εξειδικευμένα και εγκεκριμένα δωρεάν μαθήματα προγραμματισμού VR και AR εφαρμογών.
Μόδα
Έχετε σκεφτεί τι θα φοράτε στο metaverse; Η βιομηχανία της μόδας το σκέφτεται ήδη και γι’ αυτό προσλαμβάνει προγραμματιστές. Τα ψηφιακά ρούχα μας θα είναι μέρος και της εικονικής μας ταυτότητας. Τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, η φίρμα Balenciaga κυκλοφόρησε ψηφιακά ενδύματα για παίκτες του Fortnite. Ένα είναι βέβαιο: στο metaverse η μόδα -αλλά και οι μόδες γενικότερα- θα γνωρίσουν μέρες δόξας.
Νοημοσύνη, Τεχνητή
Μπαίνουμε σταδιακά στην εποχή του Web 3, όπου κυριαρχούν τα ψηφιακά αγαθά. Σημειώστε μερικές χρήσιμες λέξεις της μόδας: κρυπτονομίσματα, NFTs, Tokens, DAOs, Αποκεντρωμένα δίκτυα, Metaverse. Συνδετικός κρίκος όλων αυτών των τάσεων είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη, το ηλεκτρικό ρεύμα της νέας εποχής. Για να τεθούν σε λειτουργία όλα αυτά τα περίπλοκα και απαιτητικά συστήματα, χρειάζονται ισχυρότατοι υπολογιστές και στιβαρές υπολογιστικές διαδικασίες – που σημειωτέον καταναλώνουν πολύ πολύ ρεύμα. Η υποδομή του metaverse είναι τεχνητές νοημοσύνες, οι οποίες ζωντανεύουν και συντηρούν τα δίκτυα και τον ίδιο τον ψηφιακό τους κόσμο.
Ξιφασκία
Μία από τις πλέον αναμενόμενες δραστηριότητες για το metaverse είναι σίγουρα το gaming, αφού όλες οι πρώτες χρήσεις του VR εγκαινιάστηκαν εκεί. Μια λιγότερο αναμενόμενη εφαρμογή είναι η συνάντηση των παιχνιδιών με τη γυμναστική. Ένα νέο είδος εικονικών αθλημάτων μέσω της επαυξημένης πραγματικότητας θα κάνει θελκτικό το metaverse σε όσους θέλουν να ασκήσουν το σώμα τους διασκεδάζοντας μαζί με άλλους, χωρίς μάλιστα να χρειαστεί να βγουν από το σπίτι τους. Ο Ζάκερμπεργκ πρόσφερε μια κλεφτή ματιά σε αυτόν τον πολλά υποσχόμενο χώρο, παίζοντας ξιφασκία με την Ολυμπιονίκη του αθλήματος, Λι Κίφερ.
Οικονομικό μοντέλο
Κρίνοντας από την παρουσίαση του Ζάκερμπεργκ, καταλαβαίνουμε όλοι ότι το επιχειρηματικό μοντέλο στο οποίο θα βασιστεί το metaverse δεν θα είναι διαφορετικό από εκείνο του Facebook. Οι χρήστες θα χρησιμοποιούν δωρεάν την υπηρεσία, με τίμημα να βλέπουν διαφημίσεις. Το γεγονός αυτό όμως έδωσε τη δυνατότητα σε κακόβουλους να «πειράξουν» το παιχνίδι του Facebook, να επηρεάσουν εκλογικά αποτελέσματα, να σπείρουν διχόνοια και παραπληροφόρηση. Πώς θα αποτρέψει αυτά τα φαινόμενα η meta; Το οικονομικό μοντέλο θα βρεθεί και πάλι στο επίκεντρο της κριτικής, καθώς είναι η αιτία του προβλήματος.
Προσομοίωση
Στη γνωστή παραβολή του Πλατωνικού σπηλαίου, οι αιχμάλωτοι βλέπουν σκιές να κινούνται στον τοίχο και πιστεύουν ότι αυτή είναι η πραγματικότητα. Στην ταινία Μάτριξ ο μύθος επικαιροποιείται. Αν διαλέξεις το μπλε χάπι, ζεις μια υπέροχη εικονική ζωή, αν διαλέξεις το κόκκινο χάπι, μένεις στην «έρημο του πραγματικού». Θα έλεγε κάποιος ότι το metaverse είναι σαν να έχει ξεπηδήσει κατευθείαν από το μυαλό του Πλάτωνα. Αυτοί που θα διαλέγουν την αποσύνδεση θα νιώθουν αποκομμένοι από την παγκόσμια κοινότητα και ίσως να θεωρούνται επικίνδυνοι. Οι άλλοι θα έχουν την ευκαιρία, έστω αλυσοδεμένοι, να ζήσουν μέσα σε έναν προσομοιωμένο κόσμο άπειρων δυνατοτήτων.
Ριάλιτι+
Λαμβάνοντας υπόψη τον φιλόσοφο Ντέιβιντ Τσάλμερς, το metaverse είναι μια αναβαθμισμένη εκδοχή της πραγματικότητας, όπου ο καθένας μπορεί να είναι και να κάνει αυτό ακριβώς που επιθυμεί. Τα προβλήματα που εγείρει η συνθήκη είναι πολλά. Ένα από τα κυριότερα, ίσως, είναι η μετατροπή της δημόσιας ζωής σε ένα διαρκές ριάλιτι σόου. Όπως στα social media κερδίζουν οι πιο επιδέξιοι εντυπωσιοθήρες, έτσι και στο metaverse οι νικητές θα είναι όσοι καταφέρνουν να κάνουν τον μεγαλύτερο θόρυβο – όχι πάντα με καλό σκοπό.
Σώμα
Το metaverse, σύμφωνα με τον Ζάκερμπεργκ, είναι μια εκδοχή «ενσώματου διαδικτύου». Η διατύπωση είναι ευφυής γιατί, λέγοντας μια αλήθεια, κρύβει μια ακόμα μεγαλύτερη. Πράγματι, με το VR νιώθεις ότι είσαι σωματικά παρών στα γεγονότα. Ωστόσο, η σωματικότητα εδώ θα διαμεσολαβείται πάντα από μια διεπαφή. Όλα είναι θέμα επιλογής. Η παραίτηση από τις παραδοσιακές ανάγκες και συνήθειες του σώματος, ωστόσο, θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένη. Αν δεν συμμετέχεις σε κάποιο fitness πρόγραμμα, θα είσαι πιθανότατα καθιστός, ή ξαπλωμένος σε κάποιον καναπέ, φορώντας στο κεφάλι σου κάποια συσκευή, με το σώμα ξεχασμένο. Επειδή η σκέψη μας είναι συνυφασμένη με το σώμα μας, περιμένουμε να δούμε τις μελέτες του μέλλοντος, οι οποίες θα μας πληροφορούν για τις επιπτώσεις που θα έχει το παρατεταμένο μετα-άραγμα στους εγκεφάλους και στα πλαδαρά σώματά μας.
Τέχνες
Έχουμε κάθε λόγο να ζηλεύουμε τους καλλιτέχνες. Το metaverse τους προσφέρει μια πρωτόγνωρη ευκαιρία να δημιουργήσουν ό,τι έργο φανταστούν, να πειραματιστούν και να εκπλήξουν. Το βασικό πρόβλημα εδώ είναι ότι δυνητικά θα μπορεί καθένας να διεκδικήσει τον ρόλο τους, καθώς στην εικονική πραγματικότητα μπορούν όλα να δικαιολογηθούν ως έργα τέχνης. Βέβαια, οι αληθινοί καλλιτέχνες, καθώς και όσοι θα προσαρμοστούν έγκαιρα στη νέα συνθήκη, θα έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Στο metaverse θα μπορείς να παρακολουθήσεις μια πρόβα του αγαπημένου σου μουσικού από απόσταση αναπνοής. Θα μπορέσεις ίσως ακόμα και να χορέψεις με το ολόγραμμα του αγαπημένου σου ηθοποιού ή να «ανέβεις στο Έβερεστ με τον Μπάτμαν», όπως λέγεται χαρακτηριστικά στο φιλμ Ready Player One του Στίβεν Σπίλμπεργκ. Η ψυχαγωγική και διασκεδαστική διάσταση θα είναι ίσως ένας από τους κύριους λόγους που το metaverse θα κρατά τους ανθρώπους διαρκώς συνδεδεμένους στα δίχτυα του.
Υγεία
Η εικονική πραγματικότητα εκπαιδεύει εδώ και δεκαετίες τους πιλότους, σε λίγο το ίδιο θα κάνει και με τους γιατρούς. Η χειρουργική θα ωφεληθεί πολύ, όπως και οι εξ αποστάσεως ιατρικές υπηρεσίες. Πολλοί ισχυρίζονται ότι στον 21ο αιώνα το ιατρικό επάγγελμα θα μεταμορφωθεί, και ένας από τους λόγους είναι το VR και το AR. Μην σας κάνει εντύπωση αν στο μέλλον συζητάτε πρόσωπο με πρόσωπο στο metaverse για μια ενόχληση που έχετε στο στομάχι. Ο γιατρός θα μπορεί μέσω συσκευών wearables να βλέπει σε ζωντανό χρόνο κάποια δεδομένα της υγείας σας και να σας εξετάζει χρησιμοποιώντας νέα μέσα διεπαφής.
Φουτουρισμός
Σήμερα, οι άνθρωποι που ασχολούνται με την πρόγνωση του μέλλοντος ονομάζονται φουτουριστές (καμία σχέση με το αισθητικό κίνημα των αρχών του προηγούμενου αιώνα). Οι φουτουριστές λοιπόν προβλέπουν ένα μέλλον στο οποίο η εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα θα είναι πανταχού παρούσα. Θα ζούμε διπλές ζωές, τόσο για καλό όσο και για κακό. Κάποιοι άλλοι τώρα, που χαρακτηρίζονται νεο-Λουδίτες, αναρωτιούνται μήπως αυτό δεν είναι αναπόφευκτο και στέλνουν μηνύματα ψηφιακής ενδυνάμωσης.
Χρήμα
Ο ετήσιος προϋπολογισμός της Meta για το χτίσιμο του metaverse ανέρχεται στα 10 δισ. ευρώ. Η αγορά του εικονικού κόσμου προβλέπεται να αγγίξει τα 42 δισ. έως το 2026. Η Meta ενδιαφέρεται να δημιουργήσει μια τεράστια πλατφόρμα αγοραπωλησιών, η οποία θα γίνει κεντρικός πόλος έλξης καταναλωτών. Οι μεγάλες τεχνολογικές επιχειρήσεις μπαίνουν στην εικονική πραγματικότητα, γιατί τα κέρδη που υπόσχεται η τεχνολογία αυτή είναι απίθανα. Τον προηγούμενο μήνα, η Microsoft εξαγόρασε την εταιρεία παραγωγής βίντεογκεϊμς Activision Blizzard για 68,7 δισ. δολάρια. Ο κολοσσός των υπεραγορών Walmart ανακοίνωσε ότι εισέρχεται επίσης στο metaverse. Σκοπεύει να εκδώσει κρυπτονόμισμα και να εμπορεύεται NFTs. Την ίδια στιγμή, η Nike ετοιμάζει τον δικό της εικονικό κόσμο, τη NikeLand.
Ψυχολογία
Σε ένα πείραμα που έκαναν ερευνητές του πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, «ενήλικοι με αγοραφοβία χρησιμοποίησαν την εικονική πραγματικότητα για να ξεπεράσουν τους φόβους τους. Ως αποτέλεσμα, ένιωθαν λιγότερο νευρικοί, δεν έτρεμαν, ούτε ίδρωναν τόσο πολύ και σίγουρα είχαν περισσότερη αυτοπεποίθηση από τη στιγμή που είχαν εξασκηθεί στη δημόσια ομιλία με όρους εικονικής πραγματικότητας», γράφει ο δημοσιογράφος Τζον Χιγκς. Ίσως το metaverse να αποδειχθεί ένα δοκιμαστήριο διορθωτικών κινήσεων, χωρίς προηγούμενο στην ανθρώπινη ιστορία.
Ωφέλεια
Τώρα μένει να αναρωτηθούμε ποιο θα είναι το κόστος που θα πρέπει να καταβάλουμε για να κάνουμε το metaverse μέρος της καθημερινότητάς μας. Έχουμε το ζωντανό παράδειγμα του Facebook για να το στοχαστούμε καλύτερα. Η εικονική πραγματικότητα είναι μια σπουδαία τεχνολογία, που μπορεί να βοηθήσει ποικιλοτρόπως την ανθρωπότητα. Το ότι οι πύλες της θα ελέγχονται από την εταιρεία που διοικείται με τη λογική του ενός ανδρός αρχή, δεν είναι το πιο ευοίωνο σημάδι. Ας περιμένουμε, ο δρόμος προς την εικονική ουτοπία είναι μακρύς και σίγουρα δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Είναι νωρίς να τα συζητάμε όλα αυτά; «Μάλλον πρέπει να αρχίσουμε να παίρνουμε περισσότερο στα σοβαρά τις δυνητικές επιπτώσεις των εικονικών κόσμων σήμερα, πολύ πριν γίνουν υπερβολικά αληθινοί και βολικοί», γράφει ο Φαρχάντ Μαντζού στους New York Times.