Μπορεί ένα αυτοκίνητο να γίνει έπιπλο στο σαλόνι;

Μπορεί ένα αυτοκίνητο να γίνει έπιπλο στο σαλόνι;

Το λεύκωμα Carchitecture: Houses with Horsepower αναδεικνύει τη σχέση της αυτοκίνησης με την αρχιτεκτονική, μέσα από ένα ταξίδι με κλασικά μοντέλα μπροστά από εμβληματικά αρχιτεκτονήματα και μέσα σε εσωτερικούς χώρους.

5' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με κινηματογραφικά κριτήρια, το πρώτο σίκουελ της ταινίας Cars ανήκει στις χειρότερες ταινίες της Pixar. Η δράση της ταινίας με τα ανθρωπομορφικά οχήματα, που βγήκε στους κινηματογράφους το 2011, εκτυλίσσεται στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία, στην Ιταλία και στην Αγγλία, όπου οι αγώνες ενός παγκόσμιου γκραν πρι μπλέκονται με μια υπόθεση διεθνούς κατασκοπείας. Όχι και το πιο συνηθισμένο σενάριο για παιδιά. Οι κριτικοί δεν μίλησαν με τα καλύτερα λόγια για την ταινία. Ωστόσο, σχεδιαστικά, η Pixar έκανε τα μαγικά της κόλπα, δημιουργώντας τέσσερις διαφορετικούς κόσμους που βασίζονται στην αρχιτεκτονική και την σχέση της κάθε χώρας με τις τοπικές αυτοβιομηχανίες. 

Μπορεί ένα αυτοκίνητο να γίνει έπιπλο στο σαλόνι;-1
Architecture O Office Architects Photography ©Steffen Jahn

Για παράδειγμα, οι πυκνοί δρόμοι και οι πλατείες των ιταλικών πόλεων κατακλύζονται από παλιά και καινούργια 500-ράκια της FΙΑΤ, σπορ αυτοκίνητα οδηγούν ανάμεσα στα κτίρια με τις διαφημίσεις νέον στο Τόκιο και ένα αερόψυκτο Karmann Ghia, μοντέλο της Volkswagen που ξεχωρίζει για τον τορινέζικο σχεδιασμό του, αντιπροσωπεύει την αγγλική κομψότητα και αριστοκρατία μπροστά από τα βικτοριανά αρχιτεκτονήματα του Λονδίνου. Σε αυτό το κομμάτι, η ταινία παίρνει άριστα και φέρνει στο προσκήνιο τη σχέση αυτοκινήτου με την αρχιτεκτονική. 

Μπορεί ο Βέλγος δημοσιογράφος Τάις Ντεμόιλεμεστερ και ο συγγραφέας Μπερτ Φέτ να μην επηρεάζονται από την ταινία, αλλά εμβαθύνουν στη δυναμική αυτής της σχέσης μέσα από το λεύκωμά τους Carchitecture: Houses with Horsepower (εκδ. Landoo), το οποίο εξερευνά τις ιστορικές συνδέσεις μεταξύ των αρχιτεκτονικών ρυθμών του 20ου αιώνα και των τάσεων πάνω στον σχεδιασμό των αυτοκινήτων.

Μπορεί ένα αυτοκίνητο να γίνει έπιπλο στο σαλόνι;-2
Architecture Studio OxL Photography ©Irene-van-Guin

Αυτοκίνητο, το νέο έπιπλο στο σαλόνι

Οι φωτογραφίες μιας σειράς από κορυφαίους Ευρωπαίους φωτογράφους κοσμούν τις 197 σελίδες του λευκώματος. Ο Βέλγος photo editor Τόμας Ντε Μπρίνε σκέφτηκε να συλλεχθούν φωτογραφίες από ιστορικά και συλλεκτικά μοντέλα αυτοκινήτων από ολόκληρο τον κόσμο, με φόντο κτίρια και εσωτερικούς χώρους που εκπέμπουν την αρμονία αυτής της ασυνήθιστης σχέσης. 

Όπως είπε ο αρχιτέκτονας Φρανκ Λόιντ Ράιτ, «το αυτοκίνητο δεν είναι άλογο, δεν προορίζεται για τον στάβλο». Γι’ αυτόν τον λόγο, το Daimler DS 420, το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε από τις βασιλικές οικογένειες της Δανίας, της Σουηδίας και μετέφερε τη σωρό της Πριγκίπισσας Νταιάνα, δεν θα μπορούσε παρά να φωτογραφηθεί μπροστά από μια οχυρωμένη έπαυλη που χτίστηκε στη Γαλλία την περίοδο Λουδοβίκου ΙΑ. Αντίστοιχα, το Tesla Roadster, το πρώτο ηλεκτρικό σπορ αυτοκίνητο, είναι το νέο έπιπλο στο σαλόνι ενός Ολλανδού επιχειρηματία που δεν αφήνει κάποιο αποπνικτικό, ανθρακικό αποτύπωμα στον χώρο που κάποτε ήταν μια βιομηχανική ξυλουργική επιχείρηση. Πάνω από εξήντα μοντέλα αυτοκινήτων βρίσκονται στις σελίδες του Carchitecture και συνοδεύονται από αντίστοιχο αριθμό κειμένων που προσφέρουν γενικές γνώσεις, που δεν χρειάζεται να είναι κανείς  ειδικός της αυτοκίνησης για να τις κατανοήσει.

Το λεύκωμα είναι χωρισμένο σε έξι κεφάλαια, ανάλογα με τη μόδα του design των αυτοκινήτων στη διάρκεια του 20ου αιώνα: βιομηχανικό σχέδιο, μπρουταλιστική δύναμη, μοντέρνα «αυτοκινητο-τεχνική», ευρωπαϊκός μοντερνισμός, η οργή του διαστήματος που παραπέμπει στα φουτουριστικά σχέδια κτιρίων και οχημάτων και αυτοκίνητα ως σημεία αναφοράς, όπως η Corvette της Σεβρολέτ και τα μοντέλα της Porsche, μπροστά από κτίσματα στο Παλμ Σπρίνγκς της Καλιφόρνια. Τα κεφάλαια διακόπτονται με μικρά και ευανάγνωστα δοκίμια. Ένα από αυτά αναλύουν τον συμβολισμό του αυτοκινήτου για αρχιτέκτονες όπως ο Λε Κορμπιζιέ, ο Ρέντσο Πιάνο, ο Νόρμαν Φόστερ, η Ζάχα Χαντίντ και ο Φρανκ Λόιντ Ράιτ.

Μπορεί ένα αυτοκίνητο να γίνει έπιπλο στο σαλόνι;-3
Architecture Andreas Fuhrimann Photography © Valentin Jeck

Ένα σύμβολο προόδου και εμμονής

Η επιρροή του αυτοκινήτου στους αρχιτέκτονες ήταν τεράστια, καθώς αντιμετωπιζόταν σαν ένα σύμβολο της προόδου και της εξέλιξης. Από τις αρχές του 20ου αιώνα, αρκετοί αρχιτέκτονες θαύμαζαν την υλοποίηση της ιδέας της Φορντ που κατασκεύαζε ένα αυτοκίνητο μέσα σε μερικά λεπτά. Ο Λε Κορμπιζιέ ήταν ένας από τους αρχιτέκτονες που πίστευαν πως ο βιομηχανικός ρυθμός στην κατασκευή των κτιρίων θα έδινε μια αναπάντεχη ακρίβεια στην αισθητική που επιθυμούσε να εκφράζουν. Όντας λάτρης των αυτοκινήτων, ο Ελβετός αρχιτέκτονες φρόντιζε τα κτίριά του να έρχονται σε διάλογο με τα οχήματα. Μάλιστα, ο ίδιος σχεδίασε το δικό του μοντέλο, το Voiture Minumum, αλλά η κατασκευή του ήταν περίπλοκη και έμεινε στα χαρτιά. Παρομοίως και ο Βάλτερ Γκρόπιους, ο εμπνευστής της σχολής Μπαουχάους, του οποίου τα σχέδια για ένα απλό και λειτουργικό αυτοκίνητο διέθετε αρκετές λεπτομέρειες που καθιστούσαν τη κατασκευή του ως δυσλειτουργική και πολυδάπανη.

Ο Φρανκ Λόιντ Ράιτ όμως είχε μια εμμονική σχέση με τα αυτοκίνητα. Στο δοκίμιο «Πώς το αυτοκίνητο έγινε η απόλυτη μούσα του Φρανκ Λόιντ Ράιτ» αναφέρεται πως ο Αμερικάνος αρχιτέκτονας ήταν τόσο παθιασμένος για τα όμορφα αυτοκίνητα όσο ήταν για την αρχιτεκτονική. Το 1954, ο Ευρωπαίος εισαγωγέας Μαξ Χόφμαν τού ζήτησε να σχεδιάσει μια αντιπροσωπεία της Τζάγκουαρ στο κέντρο της Νέας Υόρκης. Ο Ράιτ έφτιαξε μια ελικοειδή ράμπα όπου τα αυτοκίνητα της αγγλικής αυτοκινητοβιομηχανίας θα εκτίθονταν σαν πίνακες σε ένα πολυόροφο πάρκινγκ. Αυτή η ιδέα έδωσε ανάσα και έμπνευση στο τελευταίο κτίριο που σχεδίασε, το Μουσείο Γκούγκενχαιμ της Νέας Υόρκης, στο οποίο ο Ράιτ συμπεριέλαβε λεπτομέρειες από προηγούμενα αρχιτεκτονικά πρότζεκτ που κινούνταν γύρω από το αυτοκίνητο και δεν είχαν υλοποιηθεί. 

Βέβαια, δεν ήταν απλώς μια σύμπτωση που οι αρχιτέκτονες δεν μπορούσαν να εφαρμόσουν τα σχέδια τους σε ένα μηχανικό κατασκεύασμα που ο κύριος του ρόλος ήταν να μεταφέρει γρήγορα και άνετα τους επιβάτες του. Οι πρωτοποριακές τους σκέψεις δεν εφαρμόζονταν στους νόμους της μηχανικής. Γι’ αυτόν τον λόγο, η αισθητική σπάνια κυριάρχησε στο δίλημμα «πρωτοπορία vs φυσική», με τον αρχιτέκτονα Πιερ-Ζιλ Μπουλανζέρ που ανέλαβε τον σχεδιασμό του ΝτεΣεΒο της Σιτροέν να αναφέρει: «Δεν θέλω να ακούσω τίποτα για ντιζάιν. Δεν με ενδιαφέρει η αισθητική. Με νοιάζει μόνο το αυτοκίνητο να μεταφέρει δύο ανθρώπους και πενήντα κιλά πατάτες».

Μπορεί ένα αυτοκίνητο να γίνει έπιπλο στο σαλόνι;-4
Architecture Caprini Pellerin Photography © Cafeine

Αυτοκίνητο και αρχιτέκτονες

Αν υπάρχει όμως μια μάρκα που να έχει τη στάμπα των αρχιτεκτόνων, αυτή δεν είναι η προσιτά σικάτη Σιτροέν, ούτε η Μαζεράτι με την ραφιναρισμένη κομψότητα και τις αυστηρές γραμμές, αλλά η σουηδική Σάαμπ. Στις δόξες της, προτού πέσει η ποιότητα των αυτοκινήτων της μετά την εξαγορά της από την General Motors και χρεοκοπήσει, η Σάαμπ ενσάρκωνε την οργάνωση πίσω από τον αρχικό σχεδιασμό, τον σκοπό και την πρακτικότητα που πρέπει να επιτελεί ένα αντικείμενο στην καθημερινότητα εκείνου που το χρησιμοποιεί. Σαν να μπαίνει στο μυαλό ενός αρχιτέκτονα. Το αποτέλεσμα στην παραγωγή ήταν ένα πενταθέσιο οικογενειακό σεντάν που μπορούσε να γίνει ένα εξαιρετικά γρήγορο αυτοκίνητο με μια τούρμπο ώθηση στον κινητήρα, συνδυάζοντας όλα τα θετικά χαρακτηριστικά πολλών μοντέλων από ανταγωνιστικές εταιρείες.

Αυτά όμως ανήκουν στο παρελθόν. Η τωρινή σχεδιαστική τάση θέλει τα πολυτελή και πρωτοποριακά αυτοκίνητα να συνυπάρχουν με τη διακόσμηση του εσωτερικού χώρου. Οι αρχιτέκτονες μαθαίνουν πώς ο φωτισμός, οι προσόψεις και ο εσωτερικός διάκοσμος θα διαμορφώσουν το κατάλληλο αρχιτεκτονικό περιβάλλον που θα κάνει τη θέα ενός αυτοκινήτου να μην φαίνεται επιτηδευμένη. «Ως αρχιτέκτονες, προσπαθούμε να επιτύχουμε αυτό το δομικό επίτευγμα με την ίδια χάρη που υπάρχει στα κλασικά αυτοκίνητα», αναφέρει στους Financial Times η αρχιτεκτονική ομάδα Μπόργκος Πίπερ που έχει αναλάβει να δημιουργήσει μια σειρά από ενοποιημένα υπόστεγα για έναν συλλέκτη αυτοκινήτων στην Κόστα Μπράβα και επιβεβαιώνει τα λόγια του Ράιτ: «ένα αυτοκίνητο δεν προορίζεται για να στεγάζεται σε έναν στάβλο».

Μπορεί ένα αυτοκίνητο να γίνει έπιπλο στο σαλόνι;-5To Carchitecture: Houses with Horsepower των Τάις Ντεμόιλεμεστερ και Μπερτ Φέτ κυκλοφορεί από την Landoo Publishers – www.lannoopublishers.com

 

 

 

 

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή