Για τα χταπόδια δεν ήξερα τίποτα. Ούτε καν πώς μαγειρεύονται, μια και πέρασα όλα τα παιδικά μου καλοκαίρια σε νησί και κάποια στιγμή έγκωσα με τα θαλασσινά. Πέτυχα όμως κάποια στιγμή αυτό το οσκαρικό ντοκιμαντέρ στο Netflix (Ο δάσκαλός μου, το χταπόδι) και έμαθα ότι αυτά τα σχεδόν «εξωγήινα» μαλάκια, των ελάχιστων βιολογικών ομοιοτήτων με το ανθρώπινο είδος, μπορούν να μας διδάξουν πολλά, όχι μόνο για το οικοσύστημα και τη θέση μας μέσα σε αυτό, αλλά και για τη συναισθηματική σύνδεση που είμαστε σε θέση να καλλιεργήσουμε με την πανίδα του πλανήτη. Ακόμα και με τους πιο ασυνήθιστους πρεσβευτές της.
Για τη φιλοζωική κατάθεση της εφημερίδας Αυγή ήξερα πολύ περισσότερα. Ανεξάρτητα από την πολιτική της τοποθέτηση, η Αυγή είναι εκείνη που φιλοξενούσε τον Δαίμονα της οικολογίας. Το ένθετο που, σε συνεργασία με την Ευώνυμο Οικολογική Βιβλιοθήκη και με την πολύτιμη προσφορά της Πόπης Μπάκα, αυτής της πρωτεργάτριας της φιλοζωίας που δεν βρίσκεται πια κοντά μας, διέρρηξε πολλά στεγανά και αφαίρεσε πολλά στρώματα σαχλαμάρας και υποτιμητικού υποκορισμού από τη σοβαρή υπόθεση των δικαιωμάτων των ζώων.
Δεν ξέρω γιατί ένα διακεκριμένο στέλεχος της αξιωματικής αντιπολίτευσης προσπάθησε να τα σβήσει όλα αυτά με μια αφοριστική μονοκοντυλιά και μια μανιχαϊστική, παλιομοδίτικη αντίληψη που συνοψίζεται στη φράση που έχω βαρεθεί να ακούω: «Όσοι ασχολείστε με τα “ζωάκια” είστε απλά γραφικοί· ο αγώνας είναι αλλού». Δεν ξέρω και δεν με νοιάζει κιόλας.
Με νοιάζει μόνο που για άλλη μία φορά, μια αψυχολόγητη, στιγμιαία «έμπνευση» επιχειρεί να ακυρώσει την πρόοδο που έχει σημειώσει τα τελευταία δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια η μαχόμενη φιλοζωική δημοσιογραφία. Ίσως άμα ψαρεύεις χταπόδια, να σου κακοφαίνεται που κάποιος καταπιάστηκε με το να εξερευνήσει την άλλη πλευρά τους, να τα περιγράψει ως ενσυνείδητα όντα με αυτογνωσία. Ξέρω γω, μπορεί από αύριο να τα «σαπουνίζεις στον βράχο» με λιγότερο ενθουσιασμό από ό,τι όταν πίστευες ακόμα πως δεν είναι τίποτε παραπάνω από ιδανικός μεζές για το ουζάκι σου.
Προσωπικά, η αντίδραση αυτή μου δίδαξε πολλά. Κατάλαβα ότι όσο η επιστήμη θα μας ανοίγει τα μάτια (και τα μυαλά), κάποιος θα ξεπετάγεται πάντα από το πουθενά για να μας περάσει τις παρωπίδες του. Είναι βολικό το κατεστημένο όταν έχουμε χτίσει τη ρουτίνα ολόκληρης της ζωής μας πάνω του. Είναι δυσάρεστο και κοπιώδες να αποδεχόμαστε αλήθειες που χαλάνε τη σούπα των προκαταλήψεών μας. Ειδικά όταν πρόκειται για μπουγιαμπέσα.
Βέβαια, έχει πολλές έγνοιες να ζογκλάρει ο κόσμος μας σήμερα: πολέμους, ενεργειακή κρίση, τεκτονικές γεωπολιτικές μεταβολές. Ένα χταπόδι δεν μπορεί να φέρει την άνοιξη.
Ή τουλάχιστον έτσι θέλουν να πιστεύετε αυτοί που ξέρουν ότι, για να κατευθύνουν την κρίση σας, πρέπει πρώτα να χειραγωγήσουν τα συναισθήματά σας. Εμείς όμως ξέρουμε καλύτερα. Ξέρουμε, γιατί είχαμε πολλά ζώα για δασκάλους πριν από τον «δάσκαλό μου, το χταπόδι». Ένα ντοκιμαντέρ που, παρεμπιπτόντως, δεν πρέπει να χάσετε.