Σε όλο μου τον ανήλικο βίο θυμάμαι να περιστοιχίζομαι από χελώνες. Στην Πεντέλη, όπου είχαμε το εξοχικό μας, μέχρι τις πρώτες μεγάλες φωτιές στις αρχές της δεκαετίας του ’80, δεν υπήρχε περίπτωση να βγούμε βόλτα με τα ποδήλατα και να μη γυρίσουμε σπίτι με τουλάχιστον μία χελώνα στο καλάθι. Τόσα ξέραμε.
Στο οικόπεδο που τις αφήναμε να βόσκουν, οι χελώνες μετατρέπονταν, θέλοντας και μη, σε κατοικίδια ερπετά. Πού και πού, κάποια προσπαθούσε να ξεφύγει κάτω από το συρματόπλεγμα, αλλά συνήθως την προλαβαίναμε και τη γυρνούσαμε πίσω «στο σπίτι της». Για το καλό της.
Ήμαστε σίγουροι ότι ήταν για το καλό τους. Άλλωστε, ξοδεύαμε όλα τα μαρούλια του σπιτιού για να τις καλοπιάνουμε. Μάλιστα, κάποιες από τις χελώνες μας είχαν αναπτύξει ένα είδος διάδρασης την ώρα του ταΐσματος. Έτσι για μας ήταν το πιο ανέξοδο, χωρίς επιπλέον μπελάδες «κατοικίδιο» που θα μπορούσαμε να συντηρήσουμε.
Ίσως, ΙΣΩΣ λέω, για την εποχή που ταξιδεύαμε χωρίς ζώνες ασφαλείας, που οι γονείς μας κάπνιζαν δίπλα μας αρειμανίως με κλειστά τα παράθυρα, που ένα σετ από δύο-τρία κατάγματα μέχρι την ηλικία των δεκατριών ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο αν ήσουν αγόρι, να είχαμε μια δικαιολογία για να αιχμαλωτίζουμε ένα άγριο ζώο, μόνο και μόνο επειδή ήταν πολύ αργό για να ξεφύγει. Αλλά και πάλι, μπορεί απλώς να επινοώ αυτή τη δικαιολογία επειδή υπήρξα δράστης και συνεργός.
Σήμερα όμως δεν υπάρχει καμία. Οι χελώνες δεν είναι αργοκίνητα διακοσμητικά κήπου. Δεν είναι σουβενίρ από τις διακοπές μας. Και σίγουρα δεν είναι δώρο κατευοδίου σε φίλους από την Ευρώπη που παίρνουν το ρίσκο να παραχώσουν μια χελώνα στις αποσκευές τους, γνωρίζοντας (όλοι γνωρίζουν, γιατί ενημερώνονται στις πύλες εισόδου) ότι είναι παράνομο.
Οι κρασπεδοχελώνες της Ελλάδας είναι προστατευόμενο είδος, η αιχμαλωσία και η εμπορία τους απαγορεύονται αυστηρά και ο πληθυσμός τους φθίνει διαρκώς όσο μειώνεται το ελεύθερο, φυσικό τους περιβάλλον (από την αστική επέκταση και τις δασικές πυρκαγιές). Είναι χρέος μας να εμποδίσουμε την αιχμαλωσία και τη φυγάδευση χελωνών, ειδικά τώρα που οι διακοπές τελειώνουν και οι τουρίστες επιστρέφουν στη βάση τους.
Κι αν συναντήσουμε χελώνα στον δρόμο, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε είναι να τη μετακινήσουμε, πιάνοντάς την προσεκτικά με τα δύο χέρια ανάμεσα στα μπροστινά και τα πίσω πόδια της, προς την κατεύθυνση που εκινείτο. Ακόμα κι αν είναι πολύ πιο μακριά από το σημείο που τη βρήκαμε (αλλιώς θα προσπαθήσει να ξαναδιασχίσει τον δρόμο μόλις απομακρυνθούμε).
Το πιο σημαντικό όμως είναι να κάνουμε στα παιδιά μας αυτό που δεν έκαναν (από άγνοια και αφέλεια, θέλω να πιστεύω) για μας οι γονείς μας: να τους εξηγήσουμε ότι η χελώνα που βρήκαν δεν είναι δική τους για να την κρατήσουν. Δεν θέλει τάισμα, καταφύγιο, ανθρώπινη παρέα. Θέλει να παραμείνει στη φύση, όπως ήταν και πριν από την πρώτη της επαφή με το φιλοπερίεργο είδος μας. Που μερικές φορές εξαντλεί τις καλές του προθέσεις σε δυσμενή αποτελέσματα, επειδή δεν φρόντισε να μάθει δυο πράγματα παραπάνω.