Η Σούζαν Σάραντον είναι μια γυναίκα χορτασμένη. Έχει ένα Όσκαρ, ένα BAFTA, πρωταγωνιστικούς ρόλους σε εμβληματικές ταινίες –για πολλούς θα είναι πάντα η Λουίζ από το αγαπημένο Θέλμα και Λουίζ–, θυελλώδεις έρωτες και σχέσεις βαθιάς αγάπης, τρία παιδιά και την άνεση να διακηρύσσει την άποψή της και να παλεύει για όσα πιστεύει, είτε είναι η αντίθεσή της στον πόλεμο των ΗΠΑ στο Ιράκ είτε η κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη, τα δικαιώματα των γκέι και των μαύρων, η κατάργηση της θανατικής ποινής – υπήρξε το θέμα της ταινίας Dead Man Walking, που της χάρισε το Όσκαρ το 1995. Έχει στρατευθεί για τους σκοπούς πολλών μη κυβερνητικών οργανώσεων, ανάμεσα στις οποίες η UNICEF, και έχει υπάρξει θερμή υποστηρίκτρια προεδρικών υποψηφίων όπως ο Τζον Έντουαρντς, ο Τζον Κέρι, ο Μπέρνι Σάντερς, εκφράζοντας απόψεις που από το αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο χαρακτηρίζονται «αριστερές» και «ριζοσπαστικές». Το 2011 βρέθηκε ανάμεσα στους διαδηλωτές της καμπάνιας Occupy Wall Street, το 2018 συνελήφθη στη διάρκεια καθιστικής διαμαρτυρίας για την πολιτική χωρισμού οικογενειών μεταναστών του Ντόναλντ Τραμπ και πριν από λίγες εβδομάδες δημοσιοποίησε στον προσωπικό της λογαριασμό στο Twitter ένα βίντεο αποκαλυπτικό για τις συνθήκες ζωής των αστέγων στην Καλιφόρνια.
Αυτή η θαρραλέα, αποφασιστική, ορμητική γυναίκα αισθάνεται ότι δεν έχει πια να αποδείξει κάτι σε κανέναν, δεν έχει ανάγκη να λογοδοτήσει για τις επιλογές της, είτε είναι πολιτικές, είτε προσωπικές –πριν από λίγους μήνες δήλωσε αμφιφυλόφιλη–, είτε καλλιτεχνικές. Η πιο πρόσφατη δουλειά της είναι το Monarch, ένα οικογενειακό δράμα με κεντρικούς ήρωες μια οικογένεια κάντρι μουσικών που έχουν χτίσει μια μουσική και επιχειρηματική δυναστεία. Αυτή η σειρά, που προβάλλεται στην Ελλάδα από τη NOVA, ήταν και η αφορμή για μια ζωηρή συζήτηση μαζί της μέσω βιντεοκλήσης πριν από μερικές εβδομάδες.
Επιβεβαιώνοντας την εντύπωση που δίνει, η Χολιγουντιανή σταρ ξεκαθαρίζει, όχι με υπεροψία, αλλά με μια ήρεμη απολογιστική διάθεση, ότι δεν έχει δεύτερες σκέψεις για καμία από τις επιλογές που έχει κάνει στην καριέρα της. «Υπάρχουν πράγματα που νιώθω απογοήτευση που δεν έκανα, αλλά δεν μετανιώνω για όσα έκανα, γιατί –κι ας ξέρω ότι ακούγεται μελό– έμαθα κάτι από όλα αυτά. Φυσικά, υπάρχουν πράγματα που εύχομαι να είχα την ευκαιρία να κάνω, εννοώ ακόμα και οντισιόν που δεν κατάφερα να περάσω. Έχω νιώσει λοιπόν απογοήτευση, αλλά δεν έχω μετανιώσει για τίποτα» – σταματά, διστάζει, επανέρχεται.
«Εύχομαι παρ’ όλα αυτά να καταλάβαινα τα λάθη μου γρηγορότερα. Μόλις δηλαδή συνειδητοποιούσα ότι έκανα λάθος, έπρεπε να έφευγα αμέσως ή να έκανα ό,τι έπρεπε για να σταματήσω. Όμως, έτσι είμαι εγώ. Ακόμα και όταν παραγγέλνω ταξί και βλέπω ότι αργεί ή έχει χαθεί, αντί να το ακυρώσω, απλώς περιμένω και του δίνω άλλη μία ευκαιρία. Αυτό που θα έπρεπε να κάνω θα ήταν να το ακυρώσω και να ξεκινήσω από την αρχή. Το ίδιο θα έπρεπε να κάνω και σε άλλες περιστάσεις στη ζωή μου». Μόλις ολοκληρώνει τη φράση της, το σοβαρό της ύφος χαλαρώνει στιγμιαία και στα μάτια της αρχίζει να φαίνεται ένα παιχνίδισμα, που ακολουθεί ένα κατεργάρικο μειδίαμα: «Βέβαια, παραδέχομαι ότι μετανιώνω που δεν έπαιξα πινγκ πονγκ με τον Πρινς στο κέντρο μου [σ.σ.: είναι ιδιοκτήτρια αλυσίδας κέντρων πινγκ πονγκ στη Νέα Υόρκη και στο Τορόντο]. Ερχόταν συχνά και έπαιζε και κάποια φορά μού ζήτησε να παίξουμε μαζί, και εγώ η ανόητη του είπα: “Όχι, περίμενε, θα σου βρω κάποιον καλύτερο από μένα”».
«Θα σκότωνα για τα παιδιά μου»
Στη σειρά υποδύεται την Ντότι, τη μητέρα της οικογένειας Ρόμαν, σταρ της κάντρι και ιθύνοντα νου της επιχειρηματικής δυναστείας που έχουν στήσει. Είναι η αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια της σειράς, ένας ιδιαίτερος χαρακτήρας, σαν αυτούς που συχνά η Σάραντον διασκεδάζει να υποδύεται. Παραδέχεται ότι ζηλεύει την ανθεκτικότητα, τον δυναμισμό και την αποφασιστικότητά της, αλλά αμφιβάλλει ότι θα έφτανε στα άκρα για την καριέρα της όπως εκείνη. Ομολογεί, ωστόσο, με ευκολία ότι μοιράζεται με την Ντότι την αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τα παιδιά της (έχει αποκτήσει τρία, την ηθοποιό και μπλόγκερ Εύα Αμούρι, 37 ετών, από τη σχέση της με τον Ιταλό σκηνοθέτη Φράνκο Αμούρι, και τους Τζακ και Μάιλς Ρόμπινς, 33 και 30 ετών, από τη σχέση της με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Τιμ Ρόμπινς). «Θα σκότωνα για τα παιδιά μου», λέει, «και καταλαβαίνω την ανάγκη της Ντότι να κρατήσει την οικογένεια ενωμένη και να βεβαιωθεί ότι δεν θα ξεστρατίσουν, ότι θα βοηθήσουν και θα προστατεύσουν ο ένας τον άλλο, γιατί μόνο ο ένας τον άλλο έχουν». Για χάρη της κόρης της, άλλωστε, έκανε την πιο αγαπημένη γκεστ εμφάνιση της καριέρας της, θυμάται, στο τηλεοπτικό φαινόμενο Friends. «Ήταν τόσο διασκεδαστικό. Ήταν η πρώτη φορά που έπαιξα με την Εύα. Ήταν τότε 15 χρονών και ήταν πολύ σημαντικό γι’ αυτήν να εμφανιστεί στη σειρά. Παιζόταν ήδη τότε για ένα διάστημα και γι’ αυτό όλοι ήταν πολύ χαλαροί και το διασκέδαζαν. Θυμάμαι ότι έβαλα τα κλάματα στο τέλος της σκηνής, όταν το κοινό χειροκροτούσε».
«Επιτυχία ίσον ευτυχία»
Δεν είναι ωστόσο υπερπροστατευτική μητέρα ούτε παρεμβατική, δεν προσπαθεί να ελέγξει ή να υπαγορεύσει τις ζωές των παιδιών της, σημειώνει. «Είναι αρκετά δύσκολη η διαχείριση της καθημερινότητας, δεν μου χρειάζεται να προσπαθώ να προγραμματίσω το μέλλον. Άλλωστε πιστεύω ότι η δουλειά μιας μητέρας είναι να βοηθήσει τα παιδιά της να πετάξουν μακριά από τη φωλιά και να αποφασίσουν μόνα τους τη μοίρα τους. Θεωρώ ότι περίπου έως τα επτά καθορίζεται ο ηθικός τους κώδικας, ή θα αποκτήσουν κάποιον ή όχι. Δεν θα αναλάμβανα λοιπόν αυτό το τιτάνιο έργο [σ.σ.: να καθορίζω τη ζωή τους]. Τα παιδιά μου είναι πια μεγάλα. Τα βλέπω συχνά και ο στόχος μου είναι να ενισχύω την πίστη τους στον εαυτό τους, να τους υπενθυμίζω να επικεντρώνονται στο να είναι ευτυχισμένα, να μη συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους. Να μη σκέφτονται την ηλικία τους». Κάνει μια μικρή διακοπή, σκέφτεται, ανεβάζει τον τόνο της φωνής της, τον χρωματίζει με μια αίσθηση επείγοντος, σαν να θέλει να μας προλάβει από το να κάνουμε ένα λάθος. Το ύφος της είναι στοχαστικό όταν λέει: «Ξέρετε, πιστεύω ότι η ηλικία απλώς υπάρχει για να σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα για τον εαυτό σου. “Ω, Θεέ μου, είμαι τόσο μεγάλη”, “Πω πω, νόμιζα ότι ως τα 30 μου θα ήμουν εκεί” ή “Είμαι σχεδόν 40 και πρέπει να σοβαρευτώ”. Τελικά δεν μαθαίνουμε στα παιδιά μας ότι η επιτυχία σχετίζεται με την ευτυχία. Τα παιδιά μου, ευτυχώς, έχουν βρει πράγματα που αγαπούν να κάνουν. Είναι βέβαια καλλιτέχνες, οπότε δεν έχουν οικονομική ασφάλεια, παρ’ όλα αυτά, όταν αρχίζουν να σκέφτονται τι θα έπρεπε ή πρέπει να κάνουν, τρελαίνομαι, γιατί φορτώνονται με τρομερή πίεση». Η απάντηση, λέει, είναι να είσαι αυθεντικός και καλός. «Είχα απογοητεύσεις στην καριέρα μου, αλλά ποτέ δεν όρισα τον εαυτό μου με βάση αυτές. Η δουλειά μου ήταν πάντα το μέσο, ένας τρόπος να ταξιδεύω. Μου αρέσει η “φυλή” που δημιουργείται στη διάρκεια της παραγωγής μιας ταινίας. Το ότι συνυπάρχεις με κάποιους ανθρώπους, μετά χάνεστε για κάποιο διάστημα και πάλι έρχεστε σε επαφή και είστε πολύ κοντά. Κρατώ επαφή με πολλούς παλιούς συνεργάτες και με όσους δουλέψαμε μαζί στο Monarch».
Διασκέδασε τη συμμετοχή της στο Monarch, είναι εμφανές από τον τρόπο που μιλάει για την εμπειρία. «Ένας από τους λόγους που το έκανα ήταν ότι δεν ήξερα τίποτα για τα οικογενειακά γουέστερν ως είδος. Μου ήταν ένας άγνωστος κόσμος και καλωσόρισα την ευκαιρία να τον μάθω, να γίνω μέρος του. Επίσης, λατρεύω οτιδήποτε έχει σχέση με τον Νότο και τους χαρακτήρες του. Θεωρώ ακόμη ότι είναι εξαιρετικοί αφηγητές ιστοριών, έχουν εξαιρετική παράδοση στο storytelling. Και λατρεύω να κάνω προφορές – στις ΗΠΑ μπορείς να πεις με προφορά πράγματα που δεν θα έλεγες με την κυρίαρχη γλώσσα. Πέρα από όλα αυτά όμως, απλώς πίστεψα ότι θα είχε πλάκα να συμμετάσχω σε αυτή τη σειρά».
«Ως ηθοποιός είσαι σημαντικός»
Αυτή η ανάλαφρη διάθεση δεν την εμποδίζει να παίρνει τη δουλειά της στα σοβαρά. «Ως διασκεδαστής ή ηθοποιός έχεις μια οπτική αφηγητή για τον κόσμο. Και θεωρώ ότι από πολλές πλευρές είσαι σημαντικός. Χρειαζόμαστε ανθρώπους που αφηγούνται ιστορίες. Κάθε πολιτισμός που επιβίωσε είχε ανθρώπους που έλεγαν ιστορίες. Νιώθω καλά που είμαι ένας από αυτούς, παρότι παραμένω ένα αουτσάιντερ. Πάντα, όσα χρήματα και να έχεις, είσαι ένα αουτσάιντερ. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η θέση συνοδεύεται από μια ευθύνη, να θυμίζεις στους ανθρώπους τη μεγάλη εικόνα και να τους εξυψώνεις, να κάνεις το συνηθισμένο ασυνήθιστο, εκπληκτικό, να λες ερωτικές ιστορίες και να ενθαρρύνεις τους ανθρώπους να είναι οι πρωταγωνιστές της ζωής τους. Όλα αυτά μπορείς να τα κάνεις μέσα από μια ταινία. Ξέρετε, απαντώ σε όλα τα μηνύματα των θαυμαστών μου και δεν θα πιστεύετε πόσοι μου αφηγούνται ιστορίες για το πώς, για παράδειγμα, το Θέλμα και Λουίζ, το Rocky Horror Show, το Lorenzo’s Oil άλλαξαν τη ζωή τους. Όχι απαραίτητα εγώ, αλλά η ταινία. Είναι μια εκπληκτική δουλειά, αρκεί να μην παίρνεις τον εαυτό σου πολύ στα σοβαρά».
ΙΝFO
→ Η σειρά Monarch προβάλλεται κάθε Σάββατο στις 22.00 στο Novacinema4.