«Γεια σε όλους. Ψάχνω συγκάτοικο!
Γιατί; Γιατί τα ενοίκια είναι παράλογα υψηλά, τα σπίτια πολύ μικρά και δύσκολα βρίσκεις κάτι καλής ποιότητας». Η παραπάνω αγγελία που ανέβηκε πριν από λίγες μέρες είναι μόνο μία από τις δεκάδες που δημοσιεύονται πια καθημερινά σε γκρουπ στα σόσιαλ μίντια αλλά και στις πλατφόρμες που έχουν δημιουργηθεί ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό. Εκεί, οι χρήστες αναζητούν έναν επιπλέον ένοικο για το σπίτι στο οποίο ήδη μένουν ή έναν άνθρωπο για να ταιριάξουν και να αναζητήσουν μαζί ένα σπίτι, όπου θα μοιράζονται τα έξοδα και καμιά φορά ένα πιάτο φαγητό ή ένα χαλαρό βράδυ μπροστά στο Netflix.
Κατά το παρελθόν, η συγκατοίκηση στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας μεταξύ ανθρώπων που δεν ήταν συγγενείς ή σύντροφοι ήταν μια πραγματικότητα που αφορούσε κυρίως σπουδαστές από την επαρχία. Σήμερα, όμως, τα πράγματα φαίνεται να είναι διαφορετικά. Η κουλτούρα της συγκατοίκησης, παγιωμένη στις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης, φαίνεται ότι έχει έρθει και στα μέρη μας. «Τον τελευταίο χρόνο, οι οργανικές αναζητήσεις της λέξης “συγκατοίκηση” στο Google έχουν αυξηθεί κατά 80%», λέει ο Κλέαρχος Βλαχάκος, συνιδρυτής της πλατφόρμας Flatcake, που λειτουργεί δοκιμαστικά από την αρχή του έτους και επίσημα από τον Ιούνιο του 2022. Ο ρυθμός αύξησης των χρηστών είναι σταθερά ανοδικός.
Τα αίτια φαντάζουν προφανή. «Το βασικό κίνητρο είναι το αυξανόμενο κόστος ζωής», λέει ο Στάμος, 36 ετών, μηχανολόγος, που επίσης πρόσφατα έβαλε μια αγγελία σε ένα γκρουπ στο Facebook και αναζητεί πλέον συγκάτοικο για το σπίτι 65 τετραγωνικών που νοικιάζει στο Γαλάτσι, προς 400 ευρώ. Ο ίδιος δεν είναι χαμηλόμισθος. Δουλεύει σε μια εταιρεία με αρκετά ικανοποιητικές απολαβές κι έτσι μέχρι σήμερα ζούσε μόνος. «Ένιωθα ότι είμαι σε ένα καλό επίπεδο. Πλέον, με την αύξηση του ρεύματος και του κόστους ζωής γενικότερα, το σκέφτομαι πιο σοβαρά. Ακόμη μπορώ να υποστηρίξω το να μένω μόνος, όμως μου φαίνεται ασύμφορο να πηγαίνει ένα μεγάλο μέρος του μισθού μου σε τέτοια έξοδα». Παρότι το σπίτι του δεν είναι στις περιοχές που συνήθως αναζητούν οι χρήστες, την πρώτη κιόλας μέρα δέχτηκε τρία μηνύματα που ζητούσαν ραντεβού για να γνωριστούν και, αν όλα πήγαιναν καλά, να μοιραστούν την ίδια στέγη.
«Ήδη από την πανδημία και τις επιπτώσεις της στην οικονομία είχαμε προβλέψει μακροχρόνιες επιπτώσεις στην αγορά του real estate», λέει ο Δομίνικος Πρίτης της πλατφόρμας MyRoomie, η οποία βρίσκεται σε λειτουργία περίπου ενάμιση χρόνο, με τη δραστηριότητά της να έχει αυξηθεί το τελευταίο εξάμηνο, λόγω και της ανησυχίας που επέφερε η ενεργειακή κρίση.
«Η συγκατοίκηση μου επιτρέπει να μένω σε ένα σπίτι στο Παγκράτι που μου αρέσει πολύ, αλλά κοστίζει 600 ευρώ τον μήνα. Είναι ισόγειο, έχει μια μικρή αυλή, είναι κοντά στη δουλειά μου και βρίσκεται σε ήσυχο σημείο, κοντά σε πράσινο», λέει ο Πέτρος, 33 ετών, που εργάζεται ως μηχανικός. Όταν πριν από έναν χρόνο ο προηγούμενος συγκάτοικος έφυγε για να μείνει με την κοπέλα του, ο Πέτρος ξεκίνησε αμέσως να ψάχνει τον επόμενο, για να μην αναγκαστεί να μετακομίσει. Γνώρισε τον Αλέξανδρο κατά τύχη, όσο έκανε διακοπές στα Κύθηρα. Οι δυο τους τα πήγαν καλά και δύο εβδομάδες αργότερα βρέθηκαν να συγκατοικούν. Το πείραμα μέχρι στιγμής πετυχαίνει, ωστόσο καμιά φορά το θέμα τούς προκαλεί μια αμηχανία στις συζητήσεις με τρίτους. «Για τους ανθρώπους που έχουν περάσει τη φοιτητική φάση, η συγκατοίκηση είναι καμιά φορά λίγο ταμπού, γιατί έτσι παραδέχονται ότι δεν βγάζουν αρκετά χρήματα ή δεν θεωρούνται αρκετά ενήλικες για να μένουν μόνοι τους».
Από την μπαλκονόπορτα
Τον Απρίλιο, η ηθοποιός της Marvel Τζαμίλα Τζαμίλ ανέβασε μια φωτογραφία στο Instagram που προκάλεσε πλήθος σχολίων. Στη φωτογραφία, η Βρετανή ηθοποιός βρίσκεται στον καναπέ του σπιτιού της αγκαλιά με τον σύντροφό της, τον μουσικό Τζέιμς Μπλέικ. Από κάτω σχολίαζε: «Πριν ρωτήσετε, τη φωτογραφία την έχει τραβήξει ένας από τους συγκατοίκους μας. Ναι, έχουμε ακόμη συγκατοίκους, και ας είμαστε 50 χρονών. Είναι οι καλύτεροί μας φίλοι και τους αγαπάμε. Φοιτητική ζωή για πάντα!».
Πίσω στην Ελλάδα, η Αλεξάνδρα, 26 ετών, δουλεύει ως νομικός σε ναυτιλιακή εταιρεία. Για εκείνη, η εύρεση εργασίας σήμαινε ότι θα μπορούσε να φύγει από το πατρικό της, στο οποίο «εγκλωβίστηκε» κατά τη διάρκεια της καραντίνας, έχοντας μόλις γυρίσει από σπουδές στο εξωτερικό. «Όχι απλώς δεν μπορούσα να συντηρήσω ένα σπίτι μόνη μου, αλλά δεν ένιωθα και την ανάγκη. Μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά, δεν αποζητώ την απομόνωση, αλλά το παρεΐστικο κλίμα», εξηγεί για την απόφασή της να αναζητήσει συγκάτοικο. «Έχουμε ένα σπίτι ανοιχτό, μπαινοβγαίνει κόσμος, οι φίλοι μας μπλέκονται και μεταξύ τους και έχει δημιουργηθεί ένας κύκλος». Συγκάτοικός της στο Χαλάνδρι, σε ένα σπίτι με ενοίκιο 600 ευρώ, είναι η Εκάβη, 24 ετών, που δουλεύει σε μια εταιρεία δημιουργίας ιατρικών λογισμικών και επίσης δεν ήθελε να μείνει μόνη της. «Ήθελα μεν να φύγω από το πατρικό, αλλά φοβόμουν τους διαρρήκτες», λέει. «Τον πρώτο χρόνο δεν μπορούσα να κοιμηθώ μόνη μου όταν έλειπε η Αλεξάνδρα, αλλά αυτό βελτιώθηκε πολύ».
Αντίστοιχα, η Ασημίνα και η Ραλλού, 27 ετών, ήταν παλιές συμμαθήτριες που τις έφερε κοντά η καραντίνα και αποφάσισαν να μείνουν μαζί σε ένα ισόγειο σπίτι με αυλή στον Άλιμο, το οποίο τους κοστίζει 500 ευρώ τον μήνα. Έχοντας την ανησυχία μήπως η συγκατοίκηση επηρεάσει τη φιλία τους και προκειμένου να προστατεύσουν την ηρεμία τους, έβαλαν σαφείς κανόνες εξαρχής: δεν θα επιτρέπουν στους συντρόφους τους να έρχονται πάνω από τρεις φορές την εβδομάδα, διαφορετικά, εάν έρχονται, θα πρέπει να μην κυκλοφορούν στους κοινόχρηστους χώρους. «Πράγματι, οι φίλοι μας μπαίνουν από τη μπαλκονόπορτα, για να μην ενοχλήσουν», λέει η Ραλλού, που δουλεύει σε μια ιδιωτική εταιρεία εκπαίδευσης γυμναστών. Επίσης, είχαν συναποφασίσει ότι η Ασημίνα, που δουλεύει στη διοργάνωση εκδηλώσεων, θα μαγειρεύει κάθε μέρα, ενώ η Ραλλού θα κάνει τις δουλειές. Αυτό το σχέδιο, όμως, ναυάγησε νωρίς. «Περίπου στο δίμηνο συνειδητοποιήσαμε ότι δεν μπορούμε να τον διατηρήσουμε αυτόν τον κανόνα. Και τελικά η καθεμιά μαγειρεύει ό,τι θέλει ή “παίζει” το παραδοσιακό τάπερ της μαμάς και τις δουλειές τις χωρίζουμε ανά εβδομάδα».
Κάθε Τρίτη, γιόγκα
Σύμφωνα με τα στατιστικά της Flatcake, τρεις στους τέσσερις χρήστες της πλατφόρμας είναι εργαζόμενοι και μόλις ένας στους τέσσερις φοιτητές. Ως προς τις ηλικίες, το μεγαλύτερο ποσοστό (30%) ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 25 έως 29 ετών. Η Ελένη, 26 ετών, σύμβουλος επιχειρήσεων, συγκατοικεί με άλλα πέντε άτομα σε ένα μεγάλο σπίτι στο Παγκράτι, που κοστίζει 210 ευρώ σε κάθε συγκάτοικο. Οι ένοικοι του σπιτιού είναι 26 έως 33 ετών, όλοι νέοι εργαζόμενοι.
Προκειμένου να τηρούνται οι ισορροπίες και να λύνονται τα όποια προβλήματα προκύπτουν από τη συνύπαρξη τόσων ατόμων, δύο φορές τον μήνα πραγματοποιούν μια άτυπη «συνέλευση» του σπιτιού, ενώ κάνουν και δραστηριότητες όλοι μαζί, όπως γιόγκα κάθε Τρίτη. «Πιστεύω ότι, όσο πιο πολλά άτομα μένουν σε ένα σπίτι, τόσο πιο εύκολο είναι να επικρατήσει η κοινή λογική και να τηρηθούν οι ισορροπίες» λέει η Ελένη, που επιδίωξε να έχει περισσότερους συγκατοίκους του ενός, εξαιτίας μιας κακής εμπειρίας στο παρελθόν με μια φίλη της. «Αμέσως μετά τη μετακόμιση», θυμάται, «η πρώην συγκάτοικός μου άλλαξε εντελώς πρόσωπο. Φερόταν σαν να με φιλοξενεί στο σπίτι, ενώ πληρώναμε το ίδιο ενοίκιο. Είχε συνέχεια καλεσμένους, αλλά εγώ δεχόμουν φοβερό πόλεμο εάν ερχόταν κάποιος φίλος να με δει. Είχε καταλάβει κάθε χώρο του σπιτιού, αφού το ένα έξτρα δωμάτιο το είχε βαφτίσει δωμάτιο για τις γάτες της και η ίδια, που ήταν gamer, βρισκόταν όλη μέρα στο καθιστικό μπροστά σε μια μεγάλη οθόνη.
Το αποκορύφωμα ήταν όταν ήρθε το αγόρι της να μείνει μαζί μας, χωρίς να με ρωτήσει κανείς και χωρίς να πληρώνει για έξοδα, τα οποία συνεχίσαμε να πληρώνουμε διά δύο, ενώ πια μέναμε τρεις». Μην έχοντας άλλη επιλογή, η Ελένη συνέχισε να μένει σε αυτό το σπίτι, μέχρι που αρρώστησε σοβαρά και έπρεπε να μπει στο νοσοκομείο για θεραπείες, οπότε γύρισε στο πατρικό της. Πλέον, είναι πολύ ευχαριστημένη στο καινούργιο της σπίτι. «Το βασικότερο είναι πως όλοι οι συγκάτοικοι γνωρίζουν ότι το να μοιράζεσαι ένα σπίτι σημαίνει ότι έχεις και κάποιες υποχρεώσεις».
Οι αλλαγές που έφερε η πανδημία μεγέθυναν τις δυσκολίες και έφεραν νέες προκλήσεις στους συγκατοίκους, που βρέθηκαν ξαφνικά να περνούν όλη τη μέρα μαζί. Και όχι μόνο αυτό: «Την περίοδο που τα μπαρ έκλειναν στις 12, οι παρέες μας μαζεύονταν εδώ, επειδή ήμασταν από τους λίγους στην ηλικία μας που δεν ζούσαμε με τους γονείς», λέει η Αλεξάνδρα. «Ε, κάποια στιγμή το να είναι το σπίτι σου το μόνο μέρος όπου μπορεί ο άλλος να γλεντήσει οδήγησε σε κάποια προβλήματα, όπως σερβίτσια που έσπασαν πάνω στο τσακίρ κέφι ενώ εμείς είχαμε πέσει για ύπνο». Δύο χρόνια μετά, σε κάποιες περιπτώσεις έχει παραμείνει η τηλεργασία. Ο Πέτρος σχολιάζει τις βιντεοκλήσεις που γίνονται χωρίς ακουστικά στο σαλόνι, τις οποίες βρίσκει ενοχλητικές. «Δεν έχω όμως παραπονεθεί ποτέ, γιατί ξέρω ότι κι εγώ πολλές φορές έχει τύχει να καταχραστώ τον κοινό χώρο. Υπάρχουν, ωστόσο, και μέρες που καλούμε φίλους να δουλέψουμε όλοι μαζί και δημιουργείται έτσι ένα άτυπο co-working space».
Κάποιοι βασικοί κανόνες
Ορισμένοι προτιμούν να συγκατοικήσουν με κάποιον που δεν ξέρουν τόσο καλά, παρά να ρισκάρουν να χαλάσουν μια υπάρχουσα σχέση. «Εάν υπήρχε τόση οικειότητα, πιθανότατα και οι δύο να μη νιώθαμε τόσο έντονα την ανάγκη να σεβαστούμε τα όρια της άλλης», λέει η Εκάβη, που γνώριζε κοινωνικά τη συγκάτοικό της, αλλά δεν έκαναν ποτέ κολλητή παρέα. Η Αλεξάνδρα συμπληρώνει: «Τον πρώτο καιρό υπήρχε ο ενθουσιασμός που έχεις όταν χτίζεις μια καινούργια σχέση με κάποιον και θέλεις να ανακαλύψεις το άτομο που έχεις δίπλα σου. Πλέον, την Εκάβη τη θεωρώ οικογένειά μου, είναι ο πρώτος άνθρωπος που θα καλέσω όταν κάτι συμβεί».
Για κάποιους άλλους, η επιλογή να μείνουν με στενούς φίλους έχει τις ρίζες της στις παρεΐστικες αξίες με τις οποίες μας γαλούχησαν τα αγαπημένα μας sitcoms. Η Αστεριάννα, 24 ετών, είχε γνωρίσει τον Κώστα όταν σπούδαζαν και οι δύο στο Παιδαγωγικό της Ρόδου. Έγιναν σύντομα μέλη μιας παρέας που, ενώ ο καθένας είχε το δικό του σπίτι, στην ουσία πέρναγαν όλο τους τον χρόνο στο ίδιο φοιτητικό διαμέρισμα: εκεί έτρωγαν, έβλεπαν ταινίες και κοιμούνταν. Έτσι, όταν εκείνη βρέθηκε να αναζητεί συγκάτοικο, αποφάσισαν να μείνουν μαζί. «Απλώς βάλαμε κάποιους βασικούς κανόνες, με σημαντικότερο τις ώρες κοινής ησυχίας. Δεν είμαστε πια φοιτητές, έχουμε να πάμε στις δουλειές μας το πρωί», λέει ο Κώστας, που δουλεύει ως εμψυχωτής και φωτογράφος σε έναν πολυχώρο όπου γίνονται παιδικά πάρτι. Η Αστεριάννα το πρωί δουλεύει ως μεταφορέας σε μια εταιρεία με ανταλλακτικά αυτοκινήτων, ενώ παράλληλα παρακολουθεί σεμινάρια φωτογραφίας και εργάζεται ως μοντέλο. «Ο χώρος του μόντελινγκ είναι αρκετά σκληρός και είχα την ανάγκη να γυρίζω σε ένα σπίτι όπου θα υπάρχει ένας άνθρωπος που νοιάζεται για μένα. Το ότι μπορεί μια μέρα να βρω ένα φαγητό έτοιμο να με περιμένει, μου θυμίζει την ασφάλεια που ένιωθα μεγαλώνοντας με τις αδελφές μου. Σκέψου να έχεις έναν φίλο που πηγαίνετε στα ρέιβ πάρτι μαζί, γυρνάτε “κομμάτια” τα ξημερώματα και μοιράζεστε την τυρόπιτα από το 24ωρο μαγαζί στη γωνία. Υπάρχει κάτι καλύτερο;»
Τι συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη
Από τον ΠΑΝΤΕΛΗ ΤΣΟΜΠΑΝΗ
Αν ανατρέξει κανείς στις αγγελίες αναζήτησης συγκατοίκου στις πλατφόρμες και στα σόσιαλ μίντια, η Θεσσαλονίκη εμφανίζεται σχεδόν τόσο συχνά όσο και η Αθήνα – κυρίως λόγω των αυξημένων ενοικίων και εκεί, που καθιστούν απαγορευτική την ατομική διαβίωση. Όταν το 2015 η Μαρία από τη Φλώρινα πέρασε στο Τμήμα Δημοσιογραφίας, το ενοίκιο για ένα δυάρι ανάμεσα στο κέντρο και στην ανατολική πλευρά της πόλης, γύρω από το Ιπποκράτειο, κυμαινόταν μεταξύ 250 και 300 ευρώ.
Μερικά χρόνια αργότερα όμως, όταν χρειάστηκε να μετακομίσει τελειώνοντας το πανεπιστήμιο, η πραγματικότητα είχε μεταλλαχθεί δραστικά. «Έχει ανέβει πολύ η ζήτηση και συνακόλουθα τα ενοίκια στα δυάρια, τα οποία θεωρούνται επενδυτικά ακίνητα, ειδικά σε περιοχές όπως το ιστορικό κέντρο και κατ’ επέκταση σε όλα τα ανατολικά προάστια μέχρι και τη Χαριλάου», λέει ο Γιάννος Μητλιάγκας, νομικός με εξειδίκευση στα θέματα ακινήτων. «Πλέον, ένα ανακαινισμένο δυάρι σε αυτές τις περιοχές μπορεί να φτάσει και τα 500 με 600 ευρώ. Με αυτό το δεδομένο, υπάρχει μια στροφή των ενοικιαστών σε μεγαλύτερα και συνήθως παλαιότερα ακίνητα, των οποίων η τιμή ενοικίασης είναι αρκετά πιο συμφέρουσα για δύο άτομα συγκριτικά με την ενοικίαση ενός δυαριού για ένα μόνο άτομο».
Η Μαρία, λοιπόν, πήρε την απόφαση να συγκατοικήσει με τη φίλη της Ιωάννα σε ένα τριάρι κοντά στο Τουρκικό Προξενείο, μια περιοχή που επιλέγουν πολλοί φοιτητές. «Κάποτε θα συγκατοικούσαμε για την παρέα. Σήμερα όμως οι λόγοι είναι καθαρά οικονομικοί», λέει και αναφέρει περιπτώσεις πολλών φίλων και γνωστών της που έχουν επιλέξει τη συγκατοίκηση ως τρόπο ζωής, είτε για να αντέξουν το δυσβάσταχτο κόστος ζωής στην πόλη της Θεσσαλονίκης είτε για να ικανοποιήσουν την έμφυτη τάση για κοινωνικοποίηση.
Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο Ρόμπερτ, 24 ετών, που εργάζεται στον χώρο του ντιζάιν. «Δεν έψαξα να μείνω ποτέ μόνος. Δεν το θεωρώ βιώσιμο», λέει. Από το 2021, ο Ρόμπερτ μένει σε ένα διαμέρισμα στην Μπότσαρη μαζί με τον φίλο του Αντώνη, με τον οποίο γνωρίστηκαν στη διάρκεια της πρακτικής τους άσκησης το 2018. «Θέλαμε και οι δυο μας να ανεξαρτητοποιηθούμε, από μια ηλικία και μετά δεν μπορείς να μένεις στο σπίτι των γονιών σου», λέει ο 26χρονος Αντώνης, που απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα. Ως προς τις προτεραιότητες στην εύρεση του συγκατοίκου, ο Ρόμπερτ επισημαίνει πως «απλώς χρειάζεται ο άλλος άνθρωπος να μπορεί να κάνει ένα βήμα πίσω». Εκείνος με τον Αντώνη, πάντως, είναι κάτι παραπάνω από συγκάτοικοι, είναι φίλοι που απολαμβάνουν ιδιαίτερα την κοινή τους συμβίωση: «Φέρνουμε συχνά κόσμο στο σπίτι, μου αρέσει που γνωρίζω πλέον την παρέα του Ρόμπερτ και εκείνος τη δική μου», παρατηρεί ο Αντώνης.
Μοιράζονται ό,τι φαγητό καταναλώνουν (ακόμα και τα ταπεράκια των μαμάδων), καθώς και τις οικιακές τους υποχρεώσεις (ο Ρόμπερτ μαγειρεύει, ο Αντώνης καθαρίζει). Παρατηρούν πως η συγκατοίκηση λειτουργεί θετικά στην ποιότητα της ζωής τους, στη ρουτίνα τους και στο κομμάτι της μοναξιάς. Κάτι που δεν θα γινόταν αν ζούσε ο καθένας μόνος του. «Όλα χωρίζονται διά δύο. Το “μόνος” δεν παλεύεται. Το μπάτζετ μας δεν φτάνει μέχρι εκεί. Γι’ αυτό και θεωρώ τη συγκατοίκηση ως τη χρυσή τομή για να έχουμε ένα φυσιολογικό σπίτι ως νέοι».