Πάνω σε μια σκάλα, ένας άντρας από την ομάδα παραγωγής ξεβιδώνει την ταμπέλα που ενημερώνει τους περαστικούς ότι βρίσκονται στην οδό Παραμυθιάς. Λίγα λεπτά και μερικές περιστροφές του κατσαβιδιού αργότερα, ο γνωστός δρόμος στην περιοχή του Κεραμεικού έχει μετονομαστεί σε Carrer de les Sirenes. Κάποιοι μεταφέρουν φυτά στην περίμετρο του καφέ που απλώνεται στον διπλανό πεζόδρομο.
Λίγο πιο κει, στο μακιγιάζ, μπαίνουν οι τελευταίες πινελιές. Σε ένα πηγαδάκι, ο σκηνοθέτης δίνει οδηγίες για την επόμενη σκηνή στους οπερατέρ. Οι ηθοποιοί φρεσκάρουν τις ατάκες τους. Ακούγονται συνεννοήσεις στα ελληνικά, στα αγγλικά και στα σουηδικά και κάποιοι διάλογοι στα ισπανικά. Στο μόνιτορ που κοιτάζει με προσοχή ο διευθυντής φωτογραφίας το πλάνο επιβεβαιώνει τη μεταμόρφωση που εδώ και ώρα γινόταν μπροστά στα μάτια μας. Σε αυτόν τον ταπεινό πεζόδρομο του κέντρου της Αθήνας ζωντανεύει σταδιακά η εξωτική… Μαγιόρκα.
Αιτία γι’ αυτή τη μεταμόρφωση είναι τα γυρίσματα που πραγματοποιεί στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής η σουηδική σειρά Bäckstrom για τις ανάγκες της τρίτης της σεζόν. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά επιτυχημένο αστυνομικό σίριαλ, που έκανε πρεμιέρα στη Σουηδία στη διάρκεια της πανδημίας, σημειώνοντας πολύ υψηλές τηλεθεάσεις, και πια προβάλλεται και στη Γερμανία. Κεντρικός ήρωας της σειράς, που είναι βασισμένη στα ευπώλητα βιβλία του Λιφ Πέρσον, είναι ο επιθεωρητής Μπέκστρομ, ένας ευφυής μπον βιβέρ, ασυναγώνιστος στην εξιχνίαση εγκλημάτων. Στα νέα επεισόδια, αποφασίζει να λύσει τη μοναδική υπόθεση που δεν κατάφερε να εξιχνιάσει στην πολυετή καριέρα του, και τη μόνη που αμαυρώνει το μητρώο των επιτυχιών του: τον φόνο της παιδικής του φίλης και συντρόφου του στις πρώιμες ντετεκτιβικές του περιπέτειες σχεδόν τρεις δεκαετίες νωρίτερα. Τα ίχνη τον οδηγούν στη Μαγιόρκα, όπου ζει μια ξαδέρφη της και όπου τελικά βρίσκει έναν νεκρό στην πισίνα του ξενοδοχείου του, μια ομάδα Σουηδών πρακτόρων, ένα καρτέλ ναρκωτικών και μία ακόμα δύσκολη υπόθεση να λύσει. Με έναν σμπάρο, δυο τρυγόνια, και μια μοναδική ευκαιρία να γίνει ο κύριος «100% επιτυχία στην εξιχνίαση εγκλημάτων».
Τα γυρίσματα των πρώτων επεισοδίων έγιναν στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας και από τα μέσα Σεπτεμβρίου η ομάδα παραγωγής και οι πρωταγωνιστές βρίσκονται στην Αθήνα, όπου και θα μείνουν έως τα μέσα Δεκεμβρίου. Πρόκειται για συνολικά 64 ημέρες γυρισμάτων σε κτήματα εκδηλώσεων, ελαιώνες και αμπελώνες στα Μεσόγεια, σε βίλες στα νότια προάστια, δρόμους, κτίρια και καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας, στα λιμάνια του Πειραιά και της Νέας Μάκρης, σε ξενοδοχεία στο κέντρο και στα νότια προάστια, σε δρόμους στο παραλιακό μέτωπο και στην Πεντέλη, ώστε να συγκεντρωθεί το υλικό των έξι επεισοδίων του τρίτου κύκλου, που αναμένεται να προβληθεί το 2024.
Πώς γίναμε Μαγιόρκα;
Γιατί όμως οι Σουηδοί παραγωγοί, αντί να κάνουν τα γυρίσματα της σειράς στη Μαγιόρκα, όπως προβλέπει το σενάριο, επέλεξαν την ελληνική πρωτεύουσα; Πώς καταφέραμε να «κλέψουμε» αυτή τη σειρά από το ισπανικό τουριστικό θέρετρο; «Κάναμε την έρευνά μας σχετικά με τοποθεσίες στο νησί και τα οικονομικά κίνητρα που δίνει η Ισπανία σε ό,τι αφορά τις ξένες παραγωγές που κάνουν γυρίσματα εκεί, αλλά αποφασίσαμε να διερευνήσουμε και άλλες εναλλακτικές, ανάμεσά τους και η Ελλάδα», εξηγεί ο Ντάνιελ Τζίλινγκ, παραγωγός του Bäckstrom, στέλεχος της εταιρείας παραγωγής του σίριαλ Yellowbird. «Ήρθαμε σε επαφή με την ελληνική εταιρεία Green Olive Films, για την οποία είχαμε εξαιρετικές συστάσεις από συναδέλφους, ενημερωθήκαμε για την πολιτική του ΕΚΟΜΕ και το ελληνικό cash rebate και καταλήξαμε ότι μας συμφέρει περισσότερο οικονομικά να πραγματοποιήσουμε τα γυρίσματα στην Αττική. Η τελική απόφαση ελήφθη όταν επιβεβαιώθηκε ότι υπήρχαν τοπία και τοποθεσίες που έμοιαζαν με τη Μαγιόρκα».
Η Green Olive Films, εκτός από τις δικές της πρωτότυπες παραγωγές περιεχομένου (σειρές, ντοκιμαντέρ), εδώ και 25 χρόνια προωθεί την Ελλάδα ως κινηματογραφικό προορισμό για ξένες παραγωγές και κάνει international service, αναλαμβάνει δηλαδή την προσέλκυση μεγάλων παραγωγών από το εξωτερικό για γυρίσματα στη χώρα μας (μεταξύ άλλων την παγκόσμια διαφημιστική καμπάνια των brand Perrier, Tory Burch, Toyota, τις ταινίες The Islander, Exodus κ.ά.). «Αυτό που έπρεπε να κάνουμε εμείς στην περίπτωση του Bäckstrom ήταν να βρούμε στην Αττική τοποθεσίες που να θυμίζουν τη Μαγιόρκα και να έχουμε μικρότερο μπάτζετ από τους Ισπανούς, να δώσουμε δηλαδή καλύτερο value for money. Έπαιξε βέβαια σημαντικό ρόλο το 40% cash rebate που δίνει το ΕΚΟΜΕ αντίστοιχα κίνητρα δίνει όμως και η Ισπανία και φυσικά η αξιοπιστία που έχουμε ως εταιρεία», σημειώνει ο ιδρυτής και CEO της Green Olive Films, Σίμος Μαγγανής.
Η πρώτη επαφή έγινε τον περασμένο Φεβρουάριο. Η ομάδα της Green Olive Films ανέλαβε να διαβάσει και να αναλύσει τα σενάρια, να εντοπίσει τους χώρους, να εκπονήσει προϋπολογισμό, να κάνει το κάστινγκ για τους ρόλους των περιφερειακών χαρακτήρων επειδή η ιστορία διαδραματίζεται στην Ισπανία, έπρεπε να βρεθούν ηθοποιοί που να μιλούν ισπανικά. Τον Απρίλιο ήρθαν στην Ελλάδα άνθρωποι της σουηδικής παραγωγής, για να δουν χώρους και τοποθεσίες, και τον Ιούνιο ξεκίνησε η προετοιμασία των γυρισμάτων. «Ως εταιρεία παρέχουμε ένα πλήρες πακέτο, δηλαδή όλο το κομμάτι της υλοποίησης της παραγωγής, την οργάνωση και την πραγματοποίηση κάστινγκ, τον εντοπισμό τοποθεσιών που να εξυπηρετούν τις ανάγκες των σκηνών, τις άδειες που πρέπει να εξασφαλιστούν για να γίνουν γυρίσματα εκεί, τις αιτήσεις για το ΕΚΟΜΕ, το μπάτζετ και τις αναφορές κόστους» εξηγεί ο κ. Μαγγανής.
Σουηδοί στην Αθήνα
Η πρώτη κλακέτα έπεσε στις 12 Σεπτεμβρίου. Από τη Σουηδία έχουν έρθει στην Αθήνα συνολικά σχεδόν 60 άτομα, ανάμεσά τους ο παραγωγός, οι βασικοί ηθοποιοί, οι δύο σκηνοθέτες και οι διευθυντές φωτογραφίας. Όλη η υπόλοιπη ομάδα είναι ελληνική: υπεύθυνοι παραγωγής και οργάνωσης παραγωγής, μαλλιά, μακιγιάζ, ενδυματολόγοι, συνεργείο κινηματογράφησης. Υπάρχει επίσης ένα ξεχωριστό τμήμα που ασχολείται με τις μετακινήσεις από Σουηδία προς Ελλάδα και το αντίστροφο, με τη μεταφορά όλων στους χώρους των γυρισμάτων, με τη διαμονή τους σε ξενοδοχεία όλη η ομάδα των Σουηδών έχει καταλύσει σε ξενοδοχεία και συγκροτήματα κατοικιών στην περιοχή της Γλυφάδας, ενώ συνολικά έχουν οργανωθεί και πραγματοποιηθεί περισσότερες από 450 πτήσεις αυτούς τους μήνες. Ένα ακόμα τμήμα της ελληνικής εταιρείας παρέχει υπηρεσίες concierge, οργανώνει δηλαδή εκδρομές, επισκέψεις τουριστικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος (Ακρόπολη, Δελφοί, Ολυμπία, μουσεία), προτείνει εστιατόρια, μέρη για ολιγόωρες ή ολιγοήμερες αποδράσεις. Οι Σουηδοί δηλώνουν ενθουσιασμένοι.
«Είμαι στην Αθήνα από τα τέλη Αυγούστου, ήρθα για την προετοιμασία των γυρισμάτων και έχω λείψει πολύ λίγες ημέρες, όταν πήγα σπίτι για τα γενέθλια των παιδιών μου», μου λέει στο μεσημεριανό διάλειμμα ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος αυτής της τρίτης σεζόν του Bäckstrom, Γιόναταν Σιούμπεργκ. «Η εμπειρία έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες μου, όλα είναι φανταστικά. Δεν είχα ξαναδουλέψει στην Ελλάδα και δεν ήξερα πώς δουλεύουν τα συνεργεία και αν ταιριάζει με τον σουηδικό τρόπο δουλειάς, αλλά ανακάλυψα ότι μοιάζουμε πολύ, είμαστε ταπεινοί, πολύ εργατικοί, έχουμε την ίδια αίσθηση του χιούμορ. Μερικές φορές, ξέρεις, όταν δουλεύουμε στο εξωτερικό, είναι σαν η εγχώρια εταιρεία παραγωγής να είναι εναντίον μας. Εδώ συνεργαζόμαστε άψογα και συμπαθούμε ο ένας τον άλλο. Όλοι είναι εξαιρετικοί επαγγελματίες, έμπειροι, κερδίζουν την εμπιστοσύνη μας καθημερινά» καταλήγει, λίγο πριν η μικρή κόρη του που τον επισκέπτεται αυτές τις ημέρες με τη μεγαλύτερη αδερφή της και τη μαμά της τον τραβήξει από το χέρι για να πάνε μαζί να διαλέξουν φαγητό για το μεσημεριανό της.
Γενέθλια με θέα Ακρόπολη
Με τον πρωταγωνιστή της σειράς, Σελ Μπέρκουιστ, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε λίγες ημέρες νωρίτερα, σε γύρισμα σε ένα από τα κλαμπ του Μπουρναζίου. Πρόκειται για έναν από τους γνωστότερους και δημοφιλέστερους ηθοποιούς της Σουηδίας, με εξαιρετική πορεία σε κινηματογράφο, θέατρο και τηλεόραση. Γύρω μας δεκάδες κομπάρσοι με έντονο μακιγιάζ και δερμάτινα ρούχα προετοιμάζονται να υποδυθούν τους καλεσμένους σε ένα γκοθ πάρτι.
Ανάμεσά τους και η κόρη του, Νάταλι, που θα εμφανιστεί στον ρόλο μιας τραγουδίστριας μαζί με τον μουσικό Έρικ Ρος γράφει τη μουσική της σειράς. «Από τις 9 Σεπτεμβρίου ζω στην Αθήνα», μου λέει, «δεν έχω απομακρυνθεί πολύ από τη Γλυφάδα για διασκέδαση, αλλά βγαίνω συχνά στην περιοχή για φαγητό, το οποίο είναι εντυπωσιακά καλό και το προσωπικό στα εστιατόρια πολύ ευγενικό. Αυτές τις ημέρες που είναι εδώ η οικογένειά μου γιορτάσαμε τα γενέθλια της κόρης μου σε ένα rooftop bar στο κέντρο, με θέα την Ακρόπολη, ήταν υπέροχα. Βέβαια, επειδή μετακινούμαστε οδικώς σε μεγάλες αποστάσεις από και προς τους χώρους των γυρισμάτων, έχω δει την Αττική από το παράθυρο του αυτοκινήτου. Είναι η πρώτη φορά που επισκεπτόμαστε την Ελλάδα και έχω ενθουσιαστεί. Σκέφτομαι πολύ σοβαρά να αγοράσουμε ένα εξοχικό. Έχουμε εδώ και δεκαπέντε χρόνια ένα σπίτι στην Ταϊλάνδη, όπου μένουμε περίπου τέσσερις μήνες τον χρόνο, όταν ο καιρός στη Σουηδία είναι πραγματικά απαίσιος. Η μετακίνηση όμως μας έχει κουράσει και σκεφτόμαστε να το πουλήσουμε και να αγοράσουμε κάτι στη Μεσόγειο. Αρχικά λέγαμε για Ιταλία ή Γαλλία, αλλά τώρα πια ψηφίζουμε Ελλάδα». Εντυπωσιασμένος δηλώνει και όσον αφορά την ελληνική ομάδα παραγωγής. «Έχω κάνει γυρίσματα στην Ταϊλάνδη, στην Ισπανία, στη Γαλλία, εδώ βρήκα τις καλύτερες συνθήκες. Όλοι είναι εξαιρετικοί επαγγελματίες, καλοί, κοινωνικοί, φιλικοί. Όπου και να πάω είναι κάποιος εκεί να με διευκολύνει και να με φροντίσει».
Ακόμα πιο ενθουσιασμένη -αν αυτό είναι δυνατόν- είναι η Άγκνες Λίνστρομ, η ηθοποιός που υποδύεται το δεξί χέρι του Μπέκστρομ στη σειρά. Η Άγκνες είχε την ευκαιρία να μείνει για ένα χρονικό διάστημα σε ένα διαμέρισμα στο Κουκάκι πριν μετακομίσει στη Γλυφάδα. «Μου αρέσει η αίσθηση της πολυσύχναστης πόλης, απολάμβανα να βλέπω όλη αυτή τη ζωντάνια, ανθρώπους να πίνουν τον καφέ ή το ποτό τους στα υπαίθρια τραπεζάκια, αγόρασα υφάσματα και διάφορα άλλα πράγματα από βίντατζ μαγαζιά, πήγα στην Ακρόπολη και στο μουσείο, έζησα σαν ντόπια». Με ευχαρίστηση και ενδιαφέρον για την τοπική αγορά κάνει τα ψώνια του στη Γλυφάδα, λέει, και ο άλλος σκηνοθέτης της σειράς, ο Ντέιβιντ Μπάρον, ο οποίος γεμίζει τις εκτός σετ ώρες του με επισκέψεις στο γυμναστήριο, αγορές τροφίμων, εξόδους για φαγητό.
Η ελληνική ευκαιρία
Ο Ντέιβιντ ήταν μεταξύ της ομάδας που έκανε τις προκαταρκτικές επαφές και ταξίδεψε στην Ελλάδα για τις πρώτες συναντήσεις με την Green Olive Films. «Ήταν τελικά αρκετά εύκολο να βρούμε τη Μαγιόρκα στην Αττική», θυμάται. «Και είναι εντυπωσιακό πόσα διαφορετικά τοπία και αρχιτεκτονικά στιλ μπορεί κανείς να βρει εδώ. Νομίζω ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει πολύ δυνατός παίκτης σε αυτόν τον τομέα. Έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα γιατί, αν θέλεις να γυρίσεις μια σκηνή που να διαδραματίζεται στη Συρία ή στο Ισραήλ ή σε ένα high tech σκηνικό, μπορείς να το βρεις εδώ. Έχω κάνει γυρίσματα στη Βουδαπέστη, όπου έχουν μόνο ένα αρχιτεκτονικό στιλ αλλά φιλοξενούν πολλές σειρές, ταυτόχρονα γυρίζονται ακόμα και δέκα παραγωγές εκεί, δουλεύουν χιλιάδες άνθρωποι. Το πρόβλημα όμως είναι ότι πια έχουν κάνει γυρίσματα παντού. Βλέπω ένα κτίριο σε μια σειρά ή ταινία και το έχω ξαναδεί σε άλλες τόσες ή έχω κάνει κι εγώ γύρισμα εκεί. Όλοι λοιπόν ψάχνουν πια για νέες τοποθεσίες, και αυτό είναι μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα».
Ο Σίμος Μαγγανής προσθέτει ότι «όσοι είναι εκτός κλάδου νομίζουν ότι οι ξένοι έρχονται στη χώρα μας για να γυρίσουν σκηνές που διαδραματίζονται στην Ελλάδα. Η δουλειά μας είναι άλλη, να προωθήσουμε την Ελλάδα, την Αθήνα, πόλεις και νησιά, ως προορισμούς που μπορούν να περάσουν ως άλλες τοποθεσίες του πλανήτη. Το δικό μας όραμα είναι να παραγάγουμε στην Ελλάδα υψηλού επιπέδου περιεχόμενο για την παγκόσμια αγορά». Θεωρεί επίσης ότι «κλειδί» για την επιτυχία είναι η συνέπεια και η αξιοπιστία, τόσο σε ό,τι αφορά τις υπηρεσίες που παρέχονται από εταιρείες όπως η Green Olive Films όσο και σε ό,τι αφορά το ΕΚΟΜΕ. Σε λίγες ημέρες, η σουηδική παραγωγή αναχωρεί από την Αθήνα. Σε προσωπικό επίπεδο, όλοι δίνουν υποσχέσεις ότι θα επιστρέψουν για παρεΐστικα reunion, για διακοπές, για γιορτές. Στο επαγγελματικό κομμάτι, η διαπίστωση για το εξαιρετικό επίπεδο παραγωγής που μπορεί ένα οπτικοακουστικό πρότζεκτ να βρει στην Ελλάδα θα διαδοθεί από στόμα σε στόμα ή ως συστατική «επιστολή» στη διεθνή βιομηχανία του θεάματος.