Προσπαθώ να τη φανταστώ πριν τη γνωρίσω από κοντά. Πώς θα είναι αυτό το τόσο γενναίο κορίτσι, που έφυγε στα 15 της από την πατρίδα της, ταξίδεψε μόνη της στην Ελλάδα και ζει σε ξενώνες προσφυγόπουλων από τότε; Τι άνθρωπος έχει γίνει σήμερα, στα 19 της χρόνια; Αλλά, ό,τι και να φανταστώ για τη Φάχιμε, δεν με προετοιμάζει γι’ αυτό το tour de force πλάσμα με το μεγάλο χαμόγελο, τις ατίθασες, βαμμένες κόκκινες μπούκλες και το κοριτσίστικο κροπ τοπ, τη σπίθα στο βλέμμα. Θα μπορέσω να συλλάβω την ιστορία της;
«Ήρθα στην Ελλάδα το 2019. Αρχικά βρέθηκα στην Κοζάνη, στο Πεντάλοφο, σε ένα καταφύγιο, αλλά δεν υπήρχε τίποτε να κάνεις εκεί. Η φύση ήταν πολύ όμορφη, αλλά μέχρι εκεί. Τα κορίτσια που έμεναν στον ξενώνα δραπέτευαν στη μέση της νύχτας για να βρουν την τύχη τους αλλού. Μέχρι που η οργάνωση είπε ότι θα αρχίσει να βοηθάει στη μετακίνηση, να μη χρειάζεται να φεύγει κανείς σαν τον κλέφτη. Εμένα με πήγαν στον σταθμό του λεωφορείου για την Αθήνα».
Ο ΓΑΜΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ
Η Φάχιμε Αμίρ Μαχανί είναι από το Ιράν. Εκεί ζούσε με τον πατέρα της –οι γονείς της είναι χωρισμένοι– και την καινούργια του οικογένεια, με την οποία είχε τριβές. Η μεγάλη της αδελφή, με την οποία μοιράζονται και τους δύο γονείς, είναι η πραγματική της οικογένεια και αυτή που την παρότρυνε να φύγει από τη χώρα. Με τη βοήθεια μιας θείας που ζούσε στην Ευρώπη και είχε χρήματα, η Φάχιμε ήρθε στην Ελλάδα.
«Η αδελφή μου παντρεύτηκε στα 18 της έναν άνδρα που γνώριζε μόλις έναν μήνα. Δεν τα πήγαιναν καλά. Ήταν σε διάσταση έναν χρόνο αργότερα. Έκανε αίτηση για διαζύγιο πριν από τέσσερα χρόνια και μόλις τώρα βγήκε το χαρτί της. Μπορεί να την έδερνε, να την κακοποιούσε, αλλά, αν δεν αποφάσιζε εκείνος να χωρίσει, εκείνη δεν είχε κανέναν λόγο. Με προόριζαν κι εμένα να παντρευτώ. Κι ας ήμουν 15 χρονών, κι ας είχα άλλα όνειρα», θυμάται με συγκίνηση. Για τις ανάγκες του γάμου θα πήγαινε ένα θρησκευτικό ταξίδι στο Ιράκ, για να πάρει την ευλογία του Αλλάχ («δεν μπορώ να σ’ τα πω πολύ σωστά, δεν είμαι θρησκευόμενη»), οπότε ο πατέρας της της έβγαλε διαβατήριο. Αυτό ήταν το διαβατήριο που χρησιμοποίησε για να βγει από το Ιράν· μάλλον για πάντα. «Έχω ένα χαρτί που μου επιτρέπει να ταξιδέψω παντού. Αλλά δεν μπορώ να ξαναγυρίσω στο Ιράν».
Με τη Φάχιμε συνεννοούμαστε στα αγγλικά, τα οποία μιλάει απταίστως. Πριν από τέσσερα χρόνια δεν ήξερε λέξη. Ούτε ελληνικά, για να είμαστε ακριβείς, τα οποία σήμερα καταλαβαίνει και μιλάει αρκετά καλά. «Ένας άλλος λόγος που ήθελα να έρθω στην Αθήνα ήταν και το ότι στην Κοζάνη τη μία μέρα είχαμε δάσκαλο και την άλλη όχι. Όταν εντάχθηκα στο Home Project, δεν μιλούσα καμία γλώσσα». Το Home Project είναι μια ΜΚΟ που υποδέχεται ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα, τους δίνει στέγη και τα βοηθάει να εισαχθούν σε σχολεία, να επανενωθούν με τις οικογένειές τους ή να βρουν ανάδοχους γονείς. «Η εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική για μένα. Όταν πρωτοεντάχθηκα στο πρόγραμμα, άρχισα να βλέπω βίντεο στο Youtube για να μάθω αγγλικά». Άρχισε να κάνει όσο το δυνατόν περισσότερα μαθήματα και έπειτα από ενάμιση χρόνο είχε πάρει το πρώτο δίπλωμα. «Κάποιο από τα άλλα κορίτσια μού μίλησε τότε για το ACS και πόσα πράγματα είχαν μάθει, και αυτό με ώθησε να μελετάω περισσότερο». Την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά γράφτηκε στο σχολείο, έχοντας καταφέρει να κερδίσει μια υποτροφία.
Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
Αυτό που την εντυπωσίασε όταν ήρθε στην Αθήνα ήταν το ότι περπατούσε στους δρόμους και έβλεπε ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο. «Στο Ιράν δεν βλέπαμε ανθρώπους από άλλες χώρες, ούτε καν από άλλες πόλεις. Ήταν συγκλονιστική η μετάβαση». Πέρυσι το καλοκαίρι πήγε στη Σαντορίνη να δουλέψει. «Με βοήθησε πολύ στη βελτίωση των ελληνικών μου», λέει.
Σήμερα βρίσκεται στον τρίτο χρόνο της φοίτησής της – θα αποφοιτήσει το 2023. «Μου αρέσουν πολύ οι ανθρωπολογικές επιστήμες, οι γλώσσες, η Ιστορία. Με ενδιαφέρει πολύ η μελέτη της περσικής αυτοκρατορίας. Η θέση των γυναικών ήταν εντελώς διαφορετική απ’ αυτό που είναι σήμερα, είχαν ελευθερία και δικαιώματα». Όσο ήταν στο Ιράν, η Φάχιμε ήθελε να γίνει οδοντίατρος. Βέβαια, οι επιλογές της εκεί ήταν περιορισμένες. «Μεγάλωσα σ’ ένα πολύ θρησκευτικό περιβάλλον. Κάποιος άλλος θα αποφάσιζε για μένα, το τι θα φορούσα, πώς θα φερόμουν ή τι θα έλεγα. Δεν ήταν μέρος αυτό για να μεγαλώσει μια νέα γυναίκα. Δεν άντεχα. Δεν μπορούσα να είμαι ο εαυτός μου.
Σκεφτόμουν να σπουδάσω, αλλά ακόμη κι αυτό θα ήταν σχεδόν αδύνατο, γιατί κάποιοι άλλοι θα είχαν τον τελικό λόγο, επειδή δεν μπορείς να ζήσεις μόνη σου και επειδή εκείνοι θα πλήρωναν για τις σπουδές σου. Δεν έχεις τον έλεγχο της ζωής σου. Για να μπορέσεις να σπουδάσεις, πρέπει να έχεις κάποιον στη διοίκηση, τον πατέρα σου ή έναν ξάδελφο, πρέπει να ζεις σε συγκεκριμένη πόλη και να προέρχεσαι από συγκεκριμένη οικογένεια».
Όταν πρωτοήρθε στην Ελλάδα, δεν είχε σβήσει ακόμα το όνειρο της οδοντιατρικής («είναι μια ήρεμη δουλειά»), αλλά πλέον αυτό που την τραβάει περισσότερο είναι οι ανθρωπολογικές σπουδές ή οι διεθνείς σχέσεις, ώστε να δουλέψει κι εκείνη αργότερα σε μια οργάνωση και να προσφέρει ευκαιρίες σε άλλα παιδιά. «Νομίζω ότι έχω την ακαδημαϊκή δυνατότητα», λέει απαλά. «Θα πρέπει να πάω σε κάποια χώρα που να μιλούν αγγλικά, για να μην έχω το εμπόδιο της γλώσσας, αλλά να ξαναγυρίσω στην Ελλάδα, γιατί την αγαπώ πολύ. Θέλω πάρα πολύ να πάρω την ελληνική υπηκοότητα». Στην αρχή ήταν δύσκολο να ενταχθεί στη ζωή του σχολείου, ειδικά από τη στιγμή που δεν ξεκίνησε μαζί με τους υπόλοιπους μαθητές. «Δεν κάναμε παρέα και ήταν δική μου η ευθύνη να πλησιάσω τους συμμαθητές μου, εγώ έπρεπε να τους προσεγγίσω. Σε καμία περίπτωση όμως δεν αισθάνθηκα μπούλινγκ ή ρατσισμό. Σήμερα είναι καλύτερα τα πράγματα, έχω κάνει φίλους».
Ένας άνθρωπος σαν τη Φάχιμε πηγαίνει μόνο μπροστά. Δεν τη βλέπω ούτε μία στιγμή να αισθάνεται αυτολύπηση ή να αποκαρδιώνεται. Αφηγείται την ιστορία της με μια χαλαρότητα, αποκαλύπτοντας μια εσωτερική ηρεμία που με εκπλήσσει. «Είμαι αισιόδοξη για το μέλλον. Θέλω να είμαι μέρος της αλλαγής. Θέλω να γίνω ακτιβίστρια. Βλέπω όλες αυτές τις γυναίκες και τι περνάνε στο Ιράν. Αν δεν κάνουμε κάτι, δεν θα αλλάξουν τα πράγματα. Πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα».