Οι χρωματικές παλέτες των κήπων είναι αναντίρρητα τούτο το διάστημα φτωχές. Ευτυχώς υπάρχουν οι αειθαλείς θάμνοι και τα βαθυπράσινα φυλλώματα των δέντρων, αλλιώς τους χειμωνιάτικους μήνες θα μας έπνιγε η μουντάδα. «Είδες εσύ χειμώνα;» αναφωνούν αρκετοί, διακόπτοντας άθελά τους τον ειρμό μου. Να μην ανησυχούν ή να μην ξεθαρρεύουν τους συνιστώ, έστω και πάρωρος καταφθάνει, για να μας αιφνιδιάσει και φέτος με δριμείες εκδηλώσεις του. Σίγουρο πάντως είναι πως, παρά τον ζεστό καιρό που προτρέπει αρκετά είδη φυτών να εμφανίζουν πρώιμα τα ανοιξιάτικα μπουμπούκια τους, οι ανθοφορίες με το εγγενές καλλωπιστικό τους χάρισμα απουσιάζουν. Καλοδεχόμαστε λοιπόν τις λιγοστές μεν, αλλά πολύ ενδιαφέρουσες ζωηρόχρωμες καρποφορίες της εποχής. Ανάμεσά τους ασφαλώς ξεχωρίζει η κοραλλένια, γενναιόδωρη και παρατεταμένη της ναντίνας (Nandina domestica), ενός θάμνου σχετικά αργής ανάπτυξης, που συνήθως δεν ξεπερνά σε ύψος το ενάμισι μέτρο.
Πρόκειται για είδος με αξιομνημόνευτη έφεση στα χρωματικά παιχνίδια, με τα λογχοειδή του φύλλα, από πρασινοκόκκινα την άνοιξη, να σκουραίνουν και να μετατρέπονται σε σχεδόν άλικα στα τέλη του φθινοπώρου, αρκεί να μη στερούνται το ηλιακό φως. Τα μικροσκοπικά της άνθη, πάλι, που ξεπροβάλλουν καλοκαιριάτικα σε ευμεγέθεις πυραμιδοειδείς ταξιανθίες, είναι χιονόλευκα, με ρόδινες πινελιές στα πέταλα και χρυσοκίτρινους ανθήρες. Αναμφίβολα η ναντίνα διαθέτει έντονο κοσμητικό χάρισμα, αλλά μαζί και τη θαυμαστή ικανότητα να αλλάζει αρκετές φορές όψη μέσα στη χρονιά. Δεν χρειάζεται, απ’ ό,τι φαίνεται, πολλά παραπάνω η ανθρώπινη φαντασία για να παρασυρθεί μακριά και να καταλήξει σε άστοχες προσαγορεύσεις. Αναφέρομαι στις ονομασίες με τις οποίες κυρίως είναι γνωστή στις αγγλόφωνες χώρες, ως «επουράνιο» (heavenly) δηλαδή και «ιερό» (sacred) μπαμπού, οι οποίες φυσικά, από επιστημονικής σκοπιάς, πόρρω απέχουν από την αλήθεια.
Παρότι η χρήση της στους κήπους της Κίνας, απ’ όπου κατάγεται, έχει μακραίωνη ιστορία, η ναντίνα άργησε πολύ να ταξιδέψει μέχρι την Ευρώπη. Μόλις το 1804 ξεκίνησε να καλλιεργείται σε θερμοκήπια του Λονδίνου, καθώς τη θεωρούσαν, αδίκως, φυτό ευαίσθητο στο ψύχος. Την ίδια πάντως εποχή, στην Ιαπωνία καταγίνονταν με τις διασταυρώσεις της και είχαν αναπτύξει περίπου διακόσιες ποικιλίες nan-ten (σημαίνει «παράδεισος του Νότου»), όνομα από το οποίο προέκυψε και το γένος στο οποίο υπάγεται σήμερα η ναντίνα για τη Βοτανική. Η ποικιλομορφία που εμφάνιζαν, κυρίως σε μπόι και χρώμα φυλλώματος, ήταν τεράστια, όμως περίπου τα δύο τρίτα τους χάθηκαν οριστικά. Αιτία γι’ αυτό ήταν ο «πυρετός της ναντίνας», που κράτησε μερικές δεκαετίες και είχε αναπόφευκτα ως συνέπεια την κατάρρευση τελικά της ιδιαίτερα επικερδούς επιχειρηματικότητας που στήθηκε γύρω της. Για την ιαπωνική κηποτεχνία παραμένει, πάντως, μέχρι σήμερα ένας εμβληματικός θάμνος, που συνήθως τοποθετείται δίπλα σε κτίρια και μπροστά από πύλες, καθώς διαθέτει τη φήμη πως φέρνει καλοτυχία και προστατεύει το σπιτικό από επιβουλές.
Στα ελληνικά φυτώρια βρίσκουμε μόνο λίγες από τις ποικιλίες της που κυκλοφορούν διεθνώς, έχετε πάντως τη δυνατότητα επιλογών με γνώμονα κυρίως το ύψος. Αν για τον κήπο σας προτιμήσετε την κλασική, φυτέψτε παραπάνω από μία, σε κοντινή μεταξύ τους απόσταση, για να ενισχύσετε το θέαμα που παράγουν, αλλά και για να τονωθεί η καρποφορία τους. Ιδανικές για τη γλάστρα είναι οι νάνες ποικιλίες που, εκτός από πιο ντελικάτο σουλούπι, έχουν και πιο συγκρατημένη ανάπτυξη ρίζας, άρα οι απαιτήσεις τους σε μέγεθος, ιδανικά πήλινης, γλάστρας είναι μικρότερες.
Αφήστε τη στον ήλιο
→ Για να ευδοκιμήσει η ναντίνα χρειάζεται έδαφος με ικανοποιητική αποστράγγιση και ηλιόλουστες θέσεις – προσαρμόζεται και σε ημισκιερές, εκεί όμως έχει μειωμένη παραγωγή σε άνθη και καρπούς. Αντέχει παρά πολύ στο ψύχος και στον καύσωνα, αλλά και στην αλατότητα, προσφέρεται έτσι για παραθαλάσσιες φυτεύσεις. Δεν προσβάλλεται εύκολα από εχθρούς, ενώ οι ανάγκες της σε πότισμα, λίπανση και κλάδεμα είναι περιορισμένες.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.