Ρομπότ με συνείδηση: Επιστημονική φαντασία ή άμεσο μέλλον;

Ρομπότ με συνείδηση: Επιστημονική φαντασία ή άμεσο μέλλον;

Κάποτε υπήρξε μεγάλο ταμπού στη δουλειά των επιστημόνων, αλλά σήμερα η δημιουργία ενός ρομπότ με συνείδηση αποτελεί βασικό ερευνητικό στόχο και μια γέφυρα για το μέλλον. Πόσο κοντά βρισκόμαστε;

12' 55" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Από τον Oliver Whang © 2023 – The New York Times Company / Απόδοση: Σίμος Καβαλιεράτος

Ο Χοντ Λίψον, ο μηχανολόγος μηχανικός που διευθύνει το Εργαστήριο Δημιουργικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Columbia, έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του σε αυτό που κάποιοι στον κλάδο του αναφέρουν ως τη «λέξη από σίγμα». Ένα ηλιόλουστο πρωινό του περασμένου Οκτώβρη, ο γεννημένος στο Ισραήλ ρομποτιστής κάθισε πίσω από ένα τραπέζι στο εργαστήριό του και έδωσε εξηγήσεις. «Αυτό το θέμα ήταν ταμπού», είπε με χαμόγελο, αποκαλύπτοντας το μικρό κενό ανάμεσα στα μπροστινά του δόντια. «Σχεδόν μας είχαν απαγορεύσει να μιλάμε γι’ αυτό – “Μη μιλάτε για τη λέξη από σίγμα, γιατί δεν θα μονιμοποιηθείτε”. Έτσι, στην αρχή έπρεπε να το κρύψω, να κάνω σαν να ασχολιόμουν με κάτι άλλο». 

Αυτό ήταν πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ο Λίψον ήταν επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Cornell. Εργαζόταν για τη δημιουργία μηχανών που θα μπορούσαν να παρατηρούν πότε κάτι δεν πήγαινε καλά με το «σώμα» τους (ένα σπασμένο εξάρτημα ή μια ελαττωματική καλωδίωση) και στη συνέχεια να αλλάζουν τη συμπεριφορά τους, για να αντισταθμίσουν αυτή τη βλάβη χωρίς την καθοδήγηση ενός προγραμματιστή. Ακριβώς όπως όταν ένας σκύλος χάνει ένα από τα πόδια του σε κάποιο ατύχημα και μαθαίνει από μόνος του να περπατάει ξανά με διαφορετικό τρόπο.

Αυτή η ενσωματωμένη προσαρμοστικότητα, εξηγεί ο Λίψον, θα γινόταν όλο και πιο σημαντική όσο συνεχίζουμε να εξαρτιόμαστε από τις μηχανές. Τα ρομπότ χρησιμοποιούνται σε χειρουργικές επεμβάσεις, στην παραγωγή τροφίμων, όπως και στις μεταφορές – οι εφαρμογές των μηχανών έμοιαζαν ατελείωτες και οποιοδήποτε σφάλμα στη λειτουργία τους, καθώς ενσωματώνονται όλο και περισσότερο στη ζωή μας, θα μπορούσε να αποτελεί καταστροφή. «Παραδίδουμε κυριολεκτικά τις ζωές μας στα ρομπότ», δήλωσε. «Πρέπει, λοιπόν, αυτές οι μηχανές να είναι ανθεκτικές».

Ρομπότ με συνείδηση: Επιστημονική φαντασία ή άμεσο μέλλον;-1
Δύο φοιτητές του Λίψον, οι Ζιζούο Ζανγκ και Ρουίμπο Λιου, οι οποίοι εξετάζουν τον βραχίονα ενός καινούργιου ρομπότ.  

Το μεγάλο ερώτημα

Ένας τρόπος για να το κάνει αυτό ήταν να εμπνευστεί από τη φύση. Τα ζώα, και ιδιαίτερα οι άνθρωποι, είναι καλοί στο να προσαρμόζονται στις αλλαγές. Αυτή η ικανότητα πιθανόν να είναι αποτέλεσμα εκατομμυρίων ετών εξέλιξης, καθώς η ανθεκτικότητα στην αντιμετώπιση τραυματισμών και μεταβαλλόμενων περιβαλλόντων αυξάνει συνήθως τις πιθανότητες επιβίωσης και αναπαραγωγής ενός ζώου. Ο Λίψον αναρωτήθηκε αν θα μπορούσε να μιμηθεί αυτό το είδος φυσικής επιλογής σε έναν κώδικα, δημιουργώντας μια μορφή νοημοσύνης που θα μπορούσε να ξέρει τι συμβαίνει σε ένα σώμα και πώς λειτουργεί, ανεξάρτητα από το πώς θα ήταν αυτό το σώμα και ποια θα ήταν η λειτουργία του.

Αυτού του είδους η νοημοσύνη, αν είναι δυνατόν να δημιουργηθεί, θα είναι ευέλικτη και γρήγορη. Σε απαιτητικές καταστάσεις θα ήταν εξίσου αποτελεσματική με τους ανθρώπους – ακόμη και καλύτερη. Και καθώς η μηχανική μάθηση γινόταν όλο και πιο ισχυρή, αυτός ο στόχος φαινόταν να γίνεται εφικτός. Ο Λίψον μονιμοποιήθηκε και η φήμη του ως δημιουργικού και φιλόδοξου μηχανικού μεγάλωσε. Έτσι, τα τελευταία δύο χρόνια άρχισε να διατυπώνει το θεμελιώδες κίνητρο. Άρχισε να λέει δυνατά τη λέξη από σίγμα: θέλει να δημιουργήσει ρομπότ με συνείδηση.

«Αυτό δεν είναι απλώς ένα ακόμη ερευνητικό ερώτημα, αυτό είναι το μεγαλύτερο ερώτημα», είπε. «Αυτό είναι μεγαλύτερο από τη θεραπεία του καρκίνου. Αν μπορέσουμε να δημιουργήσουμε μια μηχανή που θα έχει συνείδηση στο ίδιο επίπεδο με τον άνθρωπο, αυτό θα επισκιάσει οτιδήποτε άλλο έχουμε πετύχει. Αυτή η ίδια η μηχανή θα μπορεί να θεραπεύσει τον καρκίνο».

Ρομπότ με συνείδηση: Επιστημονική φαντασία ή άμεσο μέλλον;-2
Όσα μπορεί να δει κανείς μια τυχαία μέρα στο Εργαστήριο Δημιουργικής Μηχανικής. 

Συνείδηση: πιθανοί ορισμοί

Το εργαστήριο Δημιουργικής Μηχανικής, στον πρώτο όροφο του κτιρίου Seeley W. Mudd του Columbia, είναι οργανωμένο σε κουτιά. Το ίδιο το δωμάτιο είναι ένα κουτί, χωρισμένο σε θέσεις εργασίας με γραφεία σαν κουτιά. Μέσα σε αυτή τη διάταξη, ρομπότ και κομμάτια ρομπότ είναι διάσπαρτα. Ένα μπλε πρόσωπο που κοιτάζει άπραγο από ένα ράφι, μια πράσινη μηχανή που μοιάζει με αράχνη και απλώνει τα πόδια της από ένα καλάθι στο έδαφος, ένα λεπτεπίλεπτο ρομπότ-λιβελούλα που ισορροπεί σε ένα τραπέζι εργασίας. Αυτό είναι το δημιουργικό χάος των μηχανικών μυαλών.

Η πρώτη δυσκολία με τη μελέτη της λέξης από σίγμα είναι ότι δεν υπάρχει συμφωνία σχετικά με το τι ακριβώς σημαίνει. Αυτό συμβαίνει με πολλές ασαφείς έννοιες, όπως η ελευθερία, ο σκοπός, η αγάπη και η ύπαρξη, αλλά αυτά είναι θέματα που απασχολούν τους φιλοσόφους, όχι τους μηχανικούς. Μερικοί άνθρωποι έχουν προσπαθήσει να ορίσουν τη συνείδηση, εξηγώντας τη μέσα από τις λειτουργίες του εγκεφάλου ή εντάσσοντάς τη σε ένα πιο μεταφυσικό πλαίσιο, αλλά αυτές οι προσπάθειες δεν είναι καθόλου πειστικές και δημιουργούν περισσότερα ερωτήματα. Ακόμη και μία από τις πιο ευρέως διαδεδομένες περιγραφές της λεγόμενης φαινομενικής συνείδησης –ένας οργανισμός έχει συνείδηση «αν υπάρχει κάτι που είναι σαν να είναι αυτός ο οργανισμός», όπως το έθεσε ο φιλόσοφος Τόμας Νάγκελ– μπορεί να μοιάζει ασαφής.

Το να βουτήξουμε απευθείας σε αυτά τα θολά νερά μπορεί να φαίνεται άκαρπο στους ρομποτιστές και τους επιστήμονες υπολογιστών. Όμως, όπως δήλωσε ο Αντόνιο Τσέλα, ρομποτιστής στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο στην Ιταλία, αν δεν ληφθεί υπόψη η συνειδητότητα σε αυτόν τον αλγόριθμο, «είναι σαν να λείπει κάτι» από τη λειτουργία των ευφυών μηχανών.

Το να προσπαθήσετε να αποδώσετε τη δύσκολη λέξη από σίγμα χρησιμοποιώντας κατανοητές πληροφορίες και συναρτήσεις είναι ένα δύσκολο, αν όχι αδύνατο, έργο. Οι περισσότεροι ρομποτιστές και μηχανικοί τείνουν να παρακάμπτουν τη φιλοσοφία και να διαμορφώνουν τους δικούς τους λειτουργικούς ορισμούς.

Ο Τόμας Σέρινταν, ομότιμος καθηγητής μηχανολογίας στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, δήλωσε ότι πιστεύει ότι η συνειδητότητα μπορεί να αναχθεί σε μια ορισμένη διαδικασία και ότι όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τον εγκέφαλο, τόσο λιγότερο ασαφής θα φαίνεται η έννοια. «Αυτό που ξεκίνησε να είναι κάτι τρομακτικό και κάπως θρησκευτικό καταλήγει να είναι κάτι σαν απλή, αντικειμενική επιστήμη», είπε. (Τέτοιες απόψεις δεν αφορούν μόνο τους ρομποτιστές. Φιλόσοφοι όπως ο Ντάνιελ Ντένετ και η Πατρίτσια Τσέρτσλαντ και ο νευροεπιστήμονας Μάικλ Γκρατσιάνο, μεταξύ άλλων, έχουν διατυπώσει διάφορες λειτουργικές θεωρίες για τη συνειδητότητα.)

Ο Λίψον και τα μέλη του Εργαστηρίου της Δημιουργικής Μηχανικής τάσσονται υπέρ αυτής της άποψης. «Χρειάζομαι κάτι που να είναι απόλυτα πρακτικό, στεγνό, μη ρομαντικό, τίποτα παραπάνω», είπε. Για τις ανάγκες της δουλειάς του κατέληξε σε έναν πρακτικό ορισμό για τη συνειδητότητα: είναι η ικανότητα να φαντάζεται κάποιος τον εαυτό του στο μέλλον. 

Σύμφωνα με τον Λίψον, η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των τύπων συνείδησης –της ανθρώπινης συνείδησης, της συνείδησης του χταποδιού και της συνείδησης του αρουραίου, για παράδειγμα– είναι το πόσο μακριά στο μέλλον μπορεί μια οντότητα να φανταστεί τον εαυτό της. Η συνειδητότητα υφίσταται σε ένα συνεχές. Στο ένα άκρο βρίσκεται ένας οργανισμός που έχει αίσθηση του πού βρίσκεται στον κόσμο – κάποια πρωτόλεια αυτογνωσία. Λίγο πιο πέρα είναι η ικανότητα να φαντάζεται κάποιος πού θα βρίσκεται το σώμα του στο μέλλον και πέρα από αυτό είναι η ικανότητα να φαντάζεται κανείς τι θα μπορούσε τελικά να φανταστεί. «Έτσι, τελικά, αυτές οι μηχανές θα είναι σε θέση να καταλάβουν τι είναι και τι σκέφτονται», δήλωσε ο Λίψον. «Αυτό οδηγεί σε συναισθήματα και σε άλλα πράγματα». Προς το παρόν, πρόσθεσε, «ασχολούμαστε με την εκδοχή της κατσαρίδας».

Ρομπότ με συνείδηση: Επιστημονική φαντασία ή άμεσο μέλλον;-3
Το σπουδαίο στη μηχανή αυτή είναι το ότι μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό της, ένα πρώτο μεγάλο βήμα προς τη συνειδητότητα. 

Η αυτογνωσία των ρομπότ

Το πλεονέκτημα της υιοθέτησης μιας λειτουργικής θεωρίας της συνειδητότητας είναι ότι επιτρέπει την τεχνολογική πρόοδο. Ένα από τα πρώτα ρομπότ με συνείδηση που δημιουργήθηκαν από το Εργαστήριο Δημιουργικής Μηχανικής είχε τέσσερα αρθρωτά πόδια και ένα μαύρο σώμα με αισθητήρες προσαρτημένους σε διάφορα σημεία. Μέσω της κίνησης και της παρατήρησης του τρόπου με τον οποίο μεταβάλλονταν οι πληροφορίες που εισέρχονταν στους αισθητήρες του, το ρομπότ δημιούργησε μια προσομοίωση του εαυτού του σε σχήμα ράβδου. Καθώς το ρομπότ συνέχιζε να κινείται, χρησιμοποιούσε έναν αλγόριθμο μηχανικής μάθησης για να βελτιώσει την προσαρμογή μεταξύ του μοντέλου του εαυτού του και του πραγματικού του σώματος. Το ρομπότ χρησιμοποίησε αυτή την αυτοεικόνα για να υπολογίσει, σε προσομοίωση, μια μέθοδο κίνησης προς τα εμπρός. Στη συνέχεια εφάρμοσε αυτή τη μέθοδο στο σώμα του – είχε καταλάβει πώς να περπατάει χωρίς να του δείξουν πώς να περπατάει.

Αυτό αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα προόδου, δήλωσε ο Μπόγιουαν Τσεν, ρομποτιστής στο Πανεπιστήμιο Duke, ο οποίος εργαζόταν στο Εργαστήριο Δημιουργικής Μηχανικής. «Από την εμπειρία μου, κάθε φορά που έβλεπες ένα ρομπότ να εκτελεί μια νέα ικανότητα, υπήρχε πάντα πολύ κοντά κάποιος άνθρωπος», είπε.

Πρόσφατα, ο Τσεν και ο Λίψον δημοσίευσαν μια εργασία στο περιοδικό Science Robotics που αποκάλυψε την πιο πρόσφατη μηχανή με συνειδητότητα, έναν απλό βραχίονα δύο αρθρώσεων που ήταν στερεωμένος σε ένα τραπέζι. Χρησιμοποιώντας κάμερες που είχαν τοποθετηθεί γύρω του, το ρομπότ παρατηρούσε τον εαυτό του καθώς κινούνταν – «όπως ένα μωρό σε μια κούνια που παρακολουθεί τον εαυτό του στον καθρέφτη», δήλωσε ο Λίψον. Αρχικά, δεν είχε καμία αίσθηση του πού βρισκόταν στον χώρο, αλλά κατά τη διάρκεια δύο ωρών, με τη βοήθεια ενός ισχυρού αλγορίθμου βαθιάς μάθησης και ενός μοντέλου πιθανοτήτων, μπόρεσε να ξεχωρίσει τον εαυτό του στον κόσμο. «Έχει αυτή την αντίληψη του εαυτού του», δήλωσε ο Λίψον. Ήταν όμως αυτό, πραγματικά, μια ένδειξη συνειδητότητας; Ο κίνδυνος που ενέχει η προσήλωση σε οποιαδήποτε θεωρία της συνειδητότητας είναι ότι με τον τρόπο αυτόν αυξάνεται η πιθανότητα για ενδεχόμενες επικρίσεις. Σίγουρα, η αυτογνωσία είναι μια σημαντική ικανότητα, αλλά δεν υπάρχουν και άλλα βασικά γνωρίσματα της συνειδητότητας; Μπορούμε να αποκαλούμε κάτι συνειδητό αν δεν το αισθανόμαστε συνειδητό;

Ο Τσέλα πιστεύει ότι η συνειδητότητα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς γλώσσα και δημιουργεί ρομπότ που μπορούν να σχηματίζουν εσωτερικούς μονολόγους, να επιχειρηματολογούν στον εαυτό τους και να προβληματίζονται για τα πράγματα που βλέπουν γύρω τους. Ένα από τα ρομπότ του μπόρεσε πρόσφατα να αναγνωρίσει τον εαυτό του σε έναν καθρέφτη, περνώντας αυτό που είναι ίσως το πιο διάσημο τεστ αυτοσυνειδησίας στα ζώα. Ο Τζόσουα Μπόνγκαρντ, ρομποτιστής στο Πανεπιστήμιο του Βερμόντ και πρώην μέλος του Εργαστηρίου Δημιουργικής Μηχανικής, πιστεύει ότι η συνειδητότητα δεν αποτελείται μόνο από τη γνωστική και νοητική δραστηριότητα, αλλά έχει και μια κατά βάση σωματική παράμετρο.

Το περασμένο καλοκαίρι, περίπου την ίδια εποχή που ο Λίψον και ο Τσεν κυκλοφόρησαν το πιο πρόσφατο ρομπότ τους, ένας μηχανικός της Google ισχυρίστηκε ότι το νέο βελτιωμένο chatbot της εταιρείας, που ονομάζεται LaMDA, είχε συνείδηση και του άξιζε να του συμπεριφέρονται σαν μικρό παιδί. Ο ισχυρισμός αυτός αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό, κυρίως επειδή, όπως σημείωσε ο Λίψον, το chatbot επεξεργαζόταν «έναν κώδικα που έχει γραφτεί για να ολοκληρώσει μια εργασία». Δεν υπήρχε καμία υποκείμενη δομή συνείδησης, είπαν άλλοι ερευνητές, παρά μόνο η ψευδαίσθηση της συνείδησης. Ο Λίψον πρόσθεσε: «Το ρομπότ δεν είχε αυτοσυνειδησία. Είναι λίγο σαν να κλέβει».

Ρομπότ με συνείδηση: Επιστημονική φαντασία ή άμεσο μέλλον;-4
Ο Χοντ Λίψον, διευθυντής του εργαστηρίου.

Ποιος αξίζει να έχει δικαιώματα;

Αλλά με τόσο πολλές διαφωνίες ως προς τον ορισμό, ποιος μπορεί να πει τι θεωρείται εξαπάτηση; Ο Έρικ Σβίτσγκεμπελ, καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ρίβερσαϊντ, ο οποίος έχει γράψει για την τεχνητή συνειδητότητα, δήλωσε ότι το ζήτημα με αυτή τη γενική αβεβαιότητα είναι ότι, με τον ρυθμό που εξελίσσονται τα πράγματα, η ανθρωπότητα θα δημιουργήσει πιθανότατα ένα ρομπότ που πολλοί άνθρωποι θα θεωρούν ότι έχει συνειδητότητα πριν να έχουν συμφωνηθεί τα χαρακτηριστικά της. Όταν συμβεί αυτό, θα πρέπει να παραχωρηθούν δικαιώματα στο ρομπότ; Ελευθερία; Θα πρέπει να προγραμματιστεί να αισθάνεται ευτυχία όταν μας εξυπηρετεί; Θα του επιτραπεί να μιλάει για τον εαυτό του; Να ψηφίζει; Τέτοια ερωτήματα έχουν τροφοδοτήσει ένα ολόκληρο υποείδος επιστημονικής φαντασίας σε βιβλία συγγραφέων όπως ο Ισαάκ Ασίμοφ και ο Καζούο Ισιγκούρο και σε τηλεοπτικές σειρές όπως το Westworld και το Black Mirror.

Τα ζητήματα ηθικής φύσης είναι κεντρικής σημασίας στη συζήτηση για τα δικαιώματα των ζώων. Εάν ένα ζώο μπορεί να αισθάνεται πόνο, είναι λάθος να το σκοτώνουμε για το κρέας του; Αν τα ζώα δεν βιώνουν τα πράγματα με τους ίδιους τρόπους που τα βιώνουν οι άνθρωποι, αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε για τη δική μας ευχαρίστηση; Το αν ένα ζώο έχει ορισμένες συνειδητές ικανότητες φαίνεται συχνά να επηρεάζει το αν έχει ορισμένα δικαιώματα, αλλά δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με το ποιες ικανότητες έχουν σημασία.

Μπροστά σε αυτή την αβεβαιότητα, ο Σβίτσγκεμπελ έχει υποστηρίξει αυτό που αποκαλεί «πολιτική σχεδιασμού της αποκλεισμένης μέσης». Η ιδέα είναι ότι θα πρέπει να δημιουργούμε μόνο μηχανές για τις οποίες αδιαφορούμε ηθικά – ή ακριβώς το αντίθετο. Οτιδήποτε βρίσκεται στην γκρίζα ζώνη της συνείδησης και της ύπαρξης ύλης είναι πιθανό να προκαλέσει σοβαρή βλάβη από τη μία ή την άλλη οπτική γωνία.

Ο Ρόμπερτ Λονγκ, φιλόσοφος στο Ινστιτούτο Μέλλοντος για την Ανθρωπότητα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, υποστηρίζει αυτή την ανησυχία. Δήλωσε ότι η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης σε μεγάλα ερευνητικά εργαστήρια και εταιρείες τού δίνει την αίσθηση ότι «τρέχουμε προς ένα μέλλον γεμάτο με κάθε είδους άγνωστα και ενοχλητικά προβλήματα για τα οποία δεν είμαστε έτοιμοι». Ένα από τα πιο γνωστά είναι η πιθανότητα δημιουργίας υπερευφυών μηχανών που θα μπορούσαν να εξοντώσουν τον ανθρώπινο πληθυσμό – η ανάπτυξη ρομπότ με συνειδητότητα θα αυξήσει τις δυσκολίες αντιμετώπισης αυτών των κινδύνων. «Θα προτιμούσα να ζήσω σε έναν κόσμο όπου τα πράγματα κινούνται πολύ πιο αργά και οι άνθρωποι σκέφτονται πολύ περισσότερο για το πώς προγραμματίζονται αυτές οι μηχανές», δήλωσε ο Λονγκ.

Αλλά το μειονέκτημα της επιφυλακτικότητας είναι η βραδύτερη τεχνολογική ανάπτυξη. Οι Σβίτσγκεμπελ και Λονγκ παραδέχθηκαν ότι αυτή η πιο προσεκτική προσέγγιση μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη μιας πιο ανθεκτικής και χρήσιμης τεχνητής νοημοσύνης. Για τους επιστήμονες στο εργαστήριο, μια τέτοια θεωρητικολογία μπορεί να μοιάζει απογοητευτικά αφηρημένη.

«Νομίζω ότι δεν είμαστε κοντά σε αυτόν τον κίνδυνο», δήλωσε ο Τσέλα όταν ρωτήθηκε σχετικά με τους κινδύνους από τη δημιουργία ρομπότ με συνειδησιακές ικανότητες παρόμοιες με αυτές των ανθρώπων. Ο Λίψον πρόσθεσε: «Ανησυχώ γι’ αυτό, αλλά νομίζω ότι τα οφέλη υπερέχουν των κινδύνων. Εάν ακολουθούμε αυτό το μονοπάτι όπου βασιζόμαστε όλο και περισσότερο στην τεχνολογία, η τεχνολογία πρέπει να γίνει πιο ανθεκτική». Και πρόσθεσε: «Και έπειτα υπάρχει η ύβρις τού να θέλεις να δημιουργήσεις ζωή. Είναι η απόλυτη πρόκληση, σαν να πηγαίνουμε στο φεγγάρι». Αλλά πολύ πιο εντυπωσιακό από αυτό, είπε, αργότερα.

Ρομπότ με συνείδηση: Επιστημονική φαντασία ή άμεσο μέλλον;-5
Ένα υπό διαμόρφωση ρομπότ από τον φοιτητή του Columbia Γιουχάνγκ Χου.

Συναρμολογώντας το μυαλό μας

Σε έναν από τους σταθμούς εργασίας στο Εργαστήριο Δημιουργικής Μηχανικής, ένας ρομποτικός βραχίονας άρχισε να κινείται. Ο Γιουχάνγκ Χου, μεταπτυχιακός φοιτητής του εργαστηρίου, είχε ξεκινήσει μια μηχανική ακολουθία. Προς το παρόν, το ρομπότ δεν παρακολουθούσε τον εαυτό του και δεν σχημάτιζε ένα μοντέλο του εαυτού του, απλώς κινούνταν τυχαία, στρίβοντας ή μετατοπίζοντας το σώμα του μία φορά κάθε δευτερόλεπτο. Αν θα μπορούσε να έχει συνείδηση, δεν είχε ακόμα.

Ο Λίψον έγειρε πίσω στην καρέκλα του και κοίταξε το ρομπότ, και μετά είπε στον Χου: «Ένα άλλο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να βάλουμε αυτό το ρομπότ να φτιάξει ένα μοντέλο του εαυτού του, απλώς προσκρούοντας σε πράγματα». Ο Χου, με τα μαλλιά του ανακατεμένα, έβαλε το πιγούνι του στο χέρι του. «Ναι, αυτό είναι ενδιαφέρον», είπε. Ο Λίψον συνέχισε: «Επειδή ακόμη και κάποιος που είναι τυφλός μπορεί να σχηματίσει μια εικόνα του εαυτού του».

«Μπορείς απλώς να βάλεις ένα κουτί από πάνω του», είπε ο Χου. «Σωστά», είπε ο Λίψον. «Πρέπει να είναι ένα αρκετά πλούσιο περιβάλλον, μια παιδική χαρά». Οι δύο επιστήμονες κάθισαν εκεί και σκέφτονταν ή έμοιαζαν να σκέφτονται, κοιτάζοντας το ρομπότ που συνέχιζε να κινείται πάνω στο τραπέζι. Έτσι, σημείωσε ο Λίψον, γίνεται η έρευνα στο εργαστήριό του. Οι ερευνητές κοιτάζουν «εσωτερικά» και παρατηρούν κάποιο στοιχείο του εαυτού τους –μια σωματική αυτογνωσία, μια αίσθηση του περιβάλλοντός τους, μια αυτοσυνειδησία γύρω από άλλους ανθρώπους– και στη συνέχεια προσπαθούν να βάλουν αυτό το στοιχείο σε μια μηχανή. «Θέλω να το πάω όσο πιο μακριά μπορώ», δήλωσε ο Λίψον. «Θέλω ένα ρομπότ να σκέφτεται το σώμα του, να σκέφτεται τα σχέδιά του».

Κατά μία έννοια, πρόκειται για την απλούστερη από όλες τις ασκήσεις ρομποτικής, σαν κάτι που κάνουν τα παιδιά του Δημοτικού με παλιές συσκευές. Αφού μπορείτε να το κάνετε με έναν παλιό εκτυπωτή, γιατί να μην μπορείτε να το κάνετε με το μυαλό σας; Διαλύστε το, δείτε πώς λειτουργεί και στη συνέχεια προσπαθήστε να το συναρμολογήσετε από την αρχή.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή