Ο Γιώργος Καρράς σηκώνει το χέρι να με χαιρετήσει. Στο λόμπι του ξενοδοχείου όπου τον περιμένω, όλα είναι ήσυχα. Ακόμα και η είσοδός του. Αφορμή για τη συνάντησή μας, ο νέος του δίσκος Ασκήσεις απλότητας, που κυκλοφορεί από τη United we fly. Πειραματικό χωρίς να το κάνει θέμα, γλυκά μελαγχολικό και ειλικρινές, το άλμπουμ σού δίνει την αίσθηση ότι δεν φτιάχτηκε για να εντυπωσιάσει. Δεν χρειάζεται κιόλας. Οι περισσότεροι θα το ακούσουν έχοντας μέσα τους μια ήδη υπάρχουσα συγκίνηση, από την πρώην δράση του Καρρά στις Τρύπες. Το μπάσο του (χαρακτηριστικότερα στην εισαγωγή τού Δεν χωράς πουθενά), οι ηθελημένα μονότονες συνθέσεις, τα ισορροπημένα φωνητικά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του ελληνικού ροκ. Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της παρέας από τη Θεσσαλονίκη που περιφρούρησε τη σοβαρότητά της, εξελίχθηκε, έδωσε εκρηκτικές συναυλίες και σημάδεψε τις καρδιές χιλιάδων παιδιών, σε μια εποχή όπου το λαϊφστάιλ και η χυδαιότητα προβάλλονταν από κάποιους ως οι μόνες διέξοδοι. Δεν θα το κρύψω, η ζωντανή φλόγα αυτής της μπάντας ήταν που έκανε κι εμένα να ταξιδέψω από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη για να τον βρω. Καθώς παίρνει θέση στην καρέκλα, φορώντας ένα καφέ δερμάτινο παλαιάς κοπής, θυμίζει στρατηγό που κάποτε υπηρέτησε. Σκέφτομαι πως η στιβαρή, επιβλητική παρουσία του Γιάννη Αγγελάκα, με τον οποίο ξεκίνησαν τις Τρύπες πριν από 40 χρόνια, βρήκε στο πρόσωπό του έναν ιδανικό συνεργάτη. Οι ηγετικές φυσιογνωμίες χρειάζονται ανθρώπους σαν τον Καρρά για να λάμψουν, πιστούς συντρόφους με χαμηλό εγωισμό, γενναιοδωρία και μια ελαφριά συστολή. Όση ώρα μιλάμε, βλέπω την αγάπη στα μάτια του. Την ακούω, όπως θα έλεγε και ο παλιός του φίλος. «Αυτό σ’ το αναφέρω off the record», επαναλαμβάνει συχνά. Τόσο συχνά, που στο τέλος συμφωνούμε ότι, αν παρουσίαζε εκπομπή στο ραδιόφωνο, θα λεγόταν Off the record, με τον Γιώργο Καρρά. Γενικά αυτοσαρκάζεται και κάνει πλάκα συνεχώς, στοιχείο που δεν γίνεται ιδιαίτερα αισθητό στις προηγούμενες, αποκλειστικά γραπτές συνεντεύξεις του.
Νομίζω πως αυτή είναι η πρώτη face to face συνέντευξη που δίνεις…
Ναι. Δεν το ’χω να μιλάω, δυσκολεύομαι να εκφραστώ. Όμως μου έκανε εντύπωση το ότι ήθελες να ταξιδέψεις μέχρι εδώ. Επειδή σε άκουσα πολύ ζεστό, με έπεισες να το δοκιμάσω.
Λοιπόν, έβαλα σε μια φίλη να ακούσει το νέο σου άλμπουμ και μου είπε: «Είναι σαν τραγούδια που περιμένουν τους στίχους». Πώς σου φαίνεται αυτή η σκέψη;
Η φίλη σου το έπιασε ακριβώς. Εγώ, από παλιά, τραγούδια ήξερα να κάνω. Τώρα λοιπόν που δεν είχα στίχους, ενστικτωδώς προσπάθησα το μέρος της φωνής να το μεταφέρω σε όργανα. Π.χ., σε ένα κομμάτι απέδωσα τη φωνή με ένα κλαρινέτο. Θα μπορούσα βέβαια να βάλω και στίχους, αλλά δεν βρήκα κάτι που να μου αρέσει και να με ταρακουνήσει. Έτσι, κατέληξα να κάνω μόνο μουσική.
Ξεχωρίζω τον Φαύλο κύκλο. Έχει στοιχεία από ροκ, τζαζ, παραδοσιακή μουσική… Ενορχηστρωτικά είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κομμάτι…
Σε όλο αυτόν τον δίσκο δανείζομαι στοιχεία από διάφορες μουσικές, που με βοηθούν να δημιουργήσω τη δική μου. Και τα χρησιμοποιώ ανάλογα με τις εκφραστικές μου ανάγκες. Θα ακούσεις π.χ. μια ροκ κιθάρα, ένα τσέλο, ένα κλαρινέτο… Το κομμάτι Χορός είναι σαν ταραντέλα. Ο Φαύλος κύκλος που αναφέρεις βασίζεται σε ένα εμμονικά επαναλαμβανόμενο μπάσο, πάνω στο οποίο είναι χτισμένο όλο το κομμάτι. Γενικά στον δίσκο χρησιμοποιώ την τεχνική της επανάληψης των μοτίβων. Αυτό που ονομάζουμε λούπα.
Μουσική πώς γράφεις; Από πού ξεκινάς;
Συνήθως από ένα μοτίβο που παίζω στην κιθάρα ή στο μπάσο, ή σε ένα πιάνο. Αν υπάρχει στίχος, από τον στίχο. Και μετά ενορχηστρώνω στον υπολογιστή. Άλλες φορές μπορεί να ξεκινήσω από ένα mood, το οποίο προσπαθώ να αποδώσω. Η Θάλασσα είναι αυτό. Ένα mood. Τώρα αισθάνομαι λίγο περίεργα με αυτά που σου λέω, γιατί δεν είμαι και κανένας μουσουργός (γέλια).
Εντάξει, δεν μιλάς με στόμφο…
Η πλάκα θα ήταν να μιλούσα (γέλια).
Εξηγώντας σε συνεντεύξεις γιατί χάθηκες μετά τις Τρύπες, επαναλαμβάνεις συχνά μια λέξη: «απογοητεύτηκα». Βρίσκω κάτι συγκινητικό στην απογοήτευσή σου. Νιώθω ότι τη μοιράζονται πολλοί άνθρωποι της γενιάς σου, που είχαν συνηθίσει να δημιουργούν μέσα σε παρέες…
(Παύση). Τώρα, ρε Βύρωνα, τι να σου πω; Θα σου μιλήσω όπως αισθάνομαι. Εγώ γνώρισα τη μουσική σαν κάτι ομαδικό, που συμβαίνει μέσα από παρέες. Πριν καλά καλά μάθω να παίζω, έπαιζα σε γκρουπ. Ο ένας κοιτούσε τα χέρια του άλλου, έτσι μάθαμε να παίζουμε. Τώρα μάλλον δεν γίνεται έτσι και είναι απογοητευτικό για όσους το βιώσαν με αυτόν τον τρόπο. Όσο για τη δικιά μου απογοήτευση, υπάρχει και εξαιτίας της συμπεριφοράς κάποιων ανθρώπων που είπαν λόγια απαξιωτικά (και για μένα, και για τους υπολοίπους) και κατηγορίες στις οποίες δεν είχα τρόπο να απαντήσω. Αυτό θεωρώ ότι δεν ήταν έντιμο.
ΕΝΑ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΠΟΥ ΕΠΑΙΖΕ ΛΑΪΚΑ
Γεννήθηκες εδώ, στη Θεσσαλονίκη, το 1960. Θυμάσαι την πρώτη σου έντονη μουσική εμπειρία;
Στο σπίτι που γεννήθηκα στη Νεάπολη, είχαμε ένα ραδιόφωνο, από αυτά τα παλιά, αν έχεις δει ποτέ, που ήταν σαν έπιπλο. Θυμάμαι να ακούω λοιπόν τα λαϊκά της εποχής. Τσιτσάνη, Καζαντζίδη, Γαβαλά… Θυμάμαι τη μάνα μου να τραγουδάει τον Κυρ Αντώνη του Χατζιδάκι. Μέχρι και σήμερα ο Χατζιδάκις είναι από τους αγαπημένους μου.
Το ροκ πώς μπήκε στη ζωή σου;
Είχαμε αφήσει ανοιχτά και μπήκε (γέλια). Κάποια στιγμή φύγαμε από αυτό το σπίτι και πήγαμε σε άλλη γειτονιά. Μια μέρα, περνώντας έξω από το σπίτι ενός γειτονόπουλου, του Νίκου, άκουσα από το ανοιχτό παράθυρο το Smoke on the water. Λέω: «Τι είναι αυτό, ρε συ;». Έμεινα με ανοιχτό το στόμα. Έπειτα, όταν αρχίσαμε να κάνουμε παρέα με τον Αγγελάκα, στα 14-15, αρχίσαμε να ψάχνουμε, να ακούμε και να ανακαλύπτουμε μουσικές που δεν ξέραμε. Ο ένας μάθαινε στον άλλο ό,τι νέο ανακάλυπτε.
Θυμάσαι τη μέρα που γνωριστήκατε;
Όχι. Μέναμε σε διαφορετικές γειτονιές και ήρθαμε κοντά μέσω κοινών γνωστών. Το 1975. Κολλήσαμε, γιατί είχαμε κοινά ενδιαφέροντα, ταιριάζαμε και ως άνθρωποι, οπότε ξεκόψαμε από την παρέα αυτή και τραβήξαμε τον δικό μας δρόμο. Θυμάμαι δουλεύαμε τα καλοκαίρια για να μαζέψουμε λεφτά, να πάρουμε κανέναν δίσκο – έτσι πήραμε και κιθάρα.
Διάβαζα μια συνέντευξη του Αγγελάκα στο Ποπ+Ροκ το 1994, όπου έλεγε ότι «οι Τρύπες ουσιαστικά ήταν το αποτέλεσμα μιας ενέργειας που υπήρχε στη Θεσσαλονίκη από το 1978 ως το 1983». Τι είδους ενέργεια ήταν αυτή;
Υπήρχε ένα πράγμα… Πώς να σ’ το πω… Έχεις νιώσει ποτέ ότι είσαι συγγενής με κάποιους ανθρώπους χωρίς να είσαι; Με κάποια παιδιά ακούγαμε την ίδια μουσική και θέλαμε να την παίξουμε κι εμείς… Όντως υπήρχε μια ενέργεια στην πόλη. Την παίρναμε από τη μουσική που ερχόταν απέξω εκείνη την εποχή και μας οδηγούσε όλους προς την ίδια κατεύθυνση. Εγώ δηλαδή έτσι το αισθανόμουν.
Έβλεπα ένα βίντεο που σας δείχνει στην Πολίχνη το 1985. Η πόρτα για την τουαλέτα βρίσκεται ακριβώς πίσω από τον ντράμερ Γιώργο Τόλιο, αλλά ας μην το σχολιάσουμε. Κατά τη διάρκεια του τραγουδιού Ακροβάτης, ακροβατεί στη σκηνή ένας τύπος. Ισχύει ότι είναι ο αρχικός σας κιθαρίστας, Μιχάλης Κανατίδης;
Ναι. Ο Μιχάλης ήταν ένα ευαίσθητο παιδί, που είχε μπλέξει με ναρκωτικά. Δίναμε ραντεβού την επομένη για πρόβα και εμφανιζόταν μία βδομάδα μετά. Παρ’ όλα αυτά, όποτε ερχόταν, του λέγαμε: «Έλα, κάτσε να παίξεις». Δεν ξέρω πώς και γιατί έπεσε σε αυτό το πράγμα… Έκανε κάποιες προσπάθειες να ξεφύγει, αλλά… Εμείς, επειδή δεν μπορούσε να είναι συνεπής, μη έχοντας κιθαρίστα, δανειζόμασταν τον Μπάμπη [σ.σ.: Παπαδόπουλο] από μια άλλη μπάντα, ο οποίος τελικά έμεινε μαζί μας. Ένα βράδυ συνάντησα τον Μιχάλη τυχαία στον δρόμο και μου λέει: «Γιώργο, είμαι καλά, είμαι καλά». Μία βδομάδα μετά, έμαθα ότι πέθανε.
Εσύ είχες μπλέξει ποτέ;
Όχι, ποτέ. Απέφευγα οτιδήποτε μπορούσε να με φυλακίσει. Ομάδα, κόμμα, ουσίες… Δεν θα μπορούσα να ανέχομαι αυτό το πράγμα να με κυβερνάει.
Το ντεμπούτο σας δεν είχε πουλήσει ιδιαίτερα. Τι ήταν αυτό που έκανε, πιστεύεις, τη Virgin να πιστέψει σε εσάς και να κυκλοφορήσει τον δεύτερο δίσκο σας; Το καλό γούστο του Γιάννη Πετρίδη;
Δεν ξέρω. Είχαν χαλάσει οι σχέσεις μας με τον άνθρωπο που μας έβγαλε το πρώτο άλμπουμ. Γράψαμε λοιπόν τα τραγούδια για τον δεύτερο δίσκο, αλλά δεν είχαμε λεφτά να τον ηχογραφήσουμε. Ώσπου βρέθηκε ένας φίλος που είχε το δισκάδικο Stereodisc (υπάρχει ακόμα, με άλλους ιδιοκτήτες) και μας έδωσε λεφτά. Πήγαμε στον Παπάζογλου λοιπόν, γράψαμε το Πάρτυ στον 13ο όροφο και μετά ψάχναμε πώς θα το εκδώσουμε. Η Virgin δεν ξέρω πώς μπήκε στο παιχνίδι. Προφανώς κάποιος τους μίλησε για εμάς. Θυμάμαι να κάνουμε μια συνάντηση με τον Πετρίδη εδώ παρακάτω, σε ένα ξενοδοχείο της παραλίας. Θυμάμαι επίσης την ερώτησή του: «Πόσα αντίτυπα πούλησε το πρώτο άλμπουμ;». Του λέμε: «Κοντά στις 2.000». Μας κοιτούσε και γελούσε, δεν το πίστευε, και μας είπε ότι οι Φατμέ τότε είχαν πουλήσει καμιά εικοσαριά χιλιάδες. Τελικά μας πήρε. Ποτέ δεν κατάλαβα σε τι πίστεψε.
Παρτιτούρες είχατε; Σε ρωτάω γιατί ο Αγγελάκας καθιέρωσε ένα στιλ τραγουδίσματος «στο μιλητό». Η βασική μελωδία του Δεν χωράς πουθενά, π.χ., ή της Καινούργιας ζάλης στην ουσία δεν υπάρχει ή, τέλος πάντων, είναι μονότονη… Και όμως πρόκειται για αριστουργήματα.
Δεν είχαμε παρτιτούρες, όχι. Οι στίχοι που έγραφε ο Γιάννης εμένα μου έδιναν πάντα την αίσθηση της πρόζας. Έτσι προέκυψε αυτό το στιλ που λες. Η μπάντα παίζει μουσική, παίζει νότες, αλλά η φωνή δεν πατάει σε κάποια μελωδία. Δεν είναι καινοτομία, υπήρχε. Ούτε και στο χιπ χοπ υπάρχει μελωδία στη φωνή.
Το Κεφάλι γεμάτο χρυσάφι είναι για πολλούς ο κορυφαίος δίσκος των ’90s. Θυμάσαι καθόλου τις ηχογραφήσεις, το κλίμα τους;
Να σου πω την αλήθεια, δεν θυμάμαι τίποτα συγκεκριμένο. Μου έρχονται εικόνες ή γεγονότα στο μυαλό, αλλά δεν θυμάμαι από ποιον δίσκο ήταν. Πάντως οι δύο τελευταίοι δίσκοι μας θεωρώ ότι είναι οι πιο ολοκληρωμένοι μουσικά. Ο καθένας μας έκανε αυτό που έπρεπε να κάνει, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο.
Στη συνέντευξη που έδωσες στο news 24/7, λες το εξής: «Η μουσική που ακούς σηματοδοτεί την αισθητική σου, που είναι μία και μοναδική. Δεν μπορείς να οικειοποιείσαι όλες τις αισθητικές». Ακούγεται σωστό. Από την άλλη, εμείς στα πάρτι μας βάζουμε και Ρουβά και Τρύπες… Σε έναν γάμο ακούμε και παραδοσιακά και ποπ, μετά μπορεί να ακουστεί ελληνικό ροκ για ένα δεκάλεπτο και μετά ζεϊμπέκικα…
Ναι, συμβαίνει αυτό.
Είναι λάθος;
Δεν ξέρω αν είναι λάθος ή σωστό. Για μένα δεν στέκει. Τώρα, επειδή το κάνουν πολλοί, θα πρέπει να το αποδεχτούν οι υπόλοιποι σαν φυσιολογικό;
Πάντως τα ελληνάδικα των ’90s, στα οποία αντιταχθήκατε με τις Τρύπες, αποδείχθηκαν σε κάποιες περιπτώσεις πιο διαχρονικά από το ροκ…
Μα έτσι κι αλλιώς, το ροκ ποτέ δεν ήταν μέινστριμ στην Ελλάδα. Αυτό που συνέβη με εμάς και με τα Ξύλινα Σπαθιά ήταν απρόσμενο και ίσως τυχαίο, και κάποια στιγμή ίσως έγινε και μόδα. Ποτέ δεν έγινε όμως μέινστριμ.
ΜΙΑ ΠΑΡΕΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΕ
Από το τζάμι του λόμπι βλέπουμε τον κόσμο έξω. Ένα κορίτσι περπατάει και κοιτάει το κινητό. Άνθρωποι με σακούλες στα χέρια μετρούν αντίστροφα για τα Χριστούγεννα. Η ενέργεια του κέντρου της Θεσσαλονίκης χωρίς ήχο, μόνο με εικόνες. Όταν τελειώνουμε με τη συνέντευξη, ο Καρράς με βάζει στο αμάξι και με πηγαίνει στο στούντιο Αρκαδικόν, εκεί όπου οι καινούργιοι του φίλοι ηχογραφούν τον επόμενο δίσκο του. Κανονικά τραγούδια αυτή τη φορά, με τον ίδιο σε ρόλο τραγουδιστή πέρα από συνθέτη και με τους στίχους ενός Θεσσαλονικιού ποιητή («Θα σου πω το όνομά του, αλλά off the record»). Το στούντιο το «τρέχουν» δύο αδέρφια από την Τρίπολη, ο Άγγελος και ο Θοδωρής.
Μαζί μας είναι και ο Ηρακλής, κοντραμπασίστας. Κοιτάζω το 24κάναλο μαγνητόφωνο και την κονσόλα. «Εδώ πάνω ηχογραφήθηκαν τα Εννιά πληρωμένα τραγούδια και το Υπέροχο τίποτα», μου λέει ο Καρράς. Κάποια στιγμή, ο Άγγελος κλείνεται στον μέσα χώρο να ηχογραφήσει την ακουστική κιθάρα. Τον βλέπω μέσα από το τζάμι και παράλληλα ακούω τις συζητήσεις των υπολοίπων για τα μπάσα, τα μεσαία, το βάθος του ήχου, τις τονικότητες. Τεχνικά θέματα.
Όταν ο Καρράς αισθάνεται ότι πλήττω, μου λέει ιστορίες. Για τότε που ταξίδευαν στο Ηράκλειο Κρήτης με τις Τρύπες και ένας Μανώλης τούς πήγαινε στην ταβέρνα του (η οποία κάθε χρόνο βρισκόταν σε άλλη περιοχή), για εκείνο τον μαγαζάτορα που τους άνοιγε όλο το βράδυ μπουκάλια. Υπάρχει βέβαια και μια ερώτηση-ταμπού, που δεν είναι τόσο ευχάριστη και όσο περνάει η ώρα απλώνεται σαν σύννεφο πάνω μας, καθαρά λόγω δικού μου ενδιαφέροντος: Γιατί διαλύθηκαν οι Τρύπες; Σε αντίθεση με το «πώς», το «γιατί» σηκώνει συζήτηση. Προς τιμήν του, ο Καρράς δεν αναλώνεται σε κατηγορίες.
Γιώργο, γιατί διαλύθηκαν οι Τρύπες;
Είναι μια ιστορία για την οποία δεν θέλω να μιλήσω, άλλωστε δεν έχει και κανένα νόημα.
Πέρα από τον Μπάμπη Παπαδόπουλο, που συμμετέχει και στον δίσκο σου, με τους υπόλοιπους μιλάτε;
Όχι. Έχουμε χαθεί.
Η σόλο πορεία του Αγγελάκα, που μετράει 20 χρόνια πλέον, πώς σου φαίνεται;
Δεν θα ήθελα να μιλήσω γι’ αυτό.
Οι δίσκοι από τις Τρύπες ανέβηκαν σχετικά πρόσφατα στο κανάλι του Αγγελάκα. Δικαιώματα λαμβάνεις από αυτά τα views;
Αυτό έγινε αυθαίρετα, χωρίς να ερωτηθώ εγώ ή κάποιος άλλος από την μπάντα. Δεν γνωρίζω τι γίνεται με δικαιώματα και με χρήματα και δεν ξέρω καλά τις διαδικασίες αυτές. Αυτό που ξέρω σίγουρα είναι ότι δεν ζήτησε την άδεια κανενός για να το κάνει.
Πάμε σε άλλο θέμα. Οικογένεια έχεις;
Ναι, δύο κόρες δίδυμες, 25 ετών.
Η ζωή σου πώς κυλάει σήμερα;
Δουλεύω για την επιβίωση και όταν γυρνάω σπίτι, ασχολούμαι με τη μουσική. Είτε παίζοντας είτε ηχογραφώντας. Πότε θα πάω στο στούντιο όπου παίζουμε μαζί με δύο μουσικούς, φίλους πλέον, τον Άγγελο Μπουρνά και τον Ηρακλή Ιωσηφίδη, πότε θα κάνω βόλτες στην παραλία για να καθαρίσει το μυαλό μου, πότε θα βρεθώ με κάποιον άλλο φίλο. Έτσι υπέροχα και συναρπαστικά κυλάει η ζωή μου σήμερα (γέλια). Μη ζηλεύεις (γέλια).
Είσαι ΠΑΟΚ;
Όχι. Όπως σου είπα, δεν μου αρέσουν οι ομάδες, τα κόμματα, τα χρώματα… Είναι μαντριά. Σε κλείνουν μέσα και σε φυλακίζουν.
Τι άνθρωπος είσαι; Έχεις αλλάξει μέσα στα χρόνια;
Σίγουρα. Παλιότερα ήμουν πιο εύπιστος. Αγαθός, να το πω έτσι. Σήμερα ίσως είμαι πιο υποψιασμένος. Σε πολλά πράγματα έχω αλλάξει, ελπίζω μόνο να μην έγινα κυνικός. Να μην έχασα την ευαισθησία μου.
Ωραία, νομίζω είμαστε εντάξει.
Προφανώς δεν θα σε ρωτήσω αν θα ξαναπαίξουν μαζί οι Τρύπες…
Βύρωνα, να σου πω κάτι; Εντάξει, εγώ καταλαβαίνω τον άλλο που είχε περάσει ωραία στις συναυλίες μας και το αναπολεί. Καταλαβαίνω και ένα παιδί της ηλικίας σου, που δεν πρόλαβε να μας δει live και θέλει. Εγώ ξέρεις τι θέλω; Το έλεγα και στον φίλο μου τον Τίτο πρόσφατα: Δεν με νοιάζουν ούτε οι μουσικές, ούτε οι Τρύπες, ούτε τίποτα. Το μόνο που θα ήθελα είναι να βρισκόμασταν ξανά μία φορά για ένα κρασί.
ΙΝFO → Το άλμπουμ Ασκήσεις απλότητας κυκλοφορεί από τη United we fly.
