Δεν αρκούν μονάχα η ωραία εμφάνιση, τα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά και η ικανότητα προσαρμογής σε δύσκολες συνθήκες για να κάνεις καριέρα στον χώρο του πρασίνου. Ο ανταγωνισμός σε αυτόν, βλέπετε, ήταν ανέκαθεν σκληρός και οι βασικές αξίες παγιωμένες. Ποιο δέντρο αποτελεί τον προάγγελο της άνοιξης; Όσους κι αν ρωτήσετε, μία και μόνο θα λάβετε απάντηση: είναι η αμυγδαλιά, που κομίζει μοναχή της κάθε χρόνο το ελπιδοφόρο άγγελμα, χωρίς να χρειάζεται βοήθεια από κανένα άλλο φυτό. Είμαι όμως της γνώμης πως, αν άλλαζε το χωριάτικο και ταπεινό της όνομα σε κάτι πιο πιασάρικο, η γιδοϊτιά (Salix caprea), ιδιαίτερα μάλιστα στην κρεμοκλαδή της μορφή (var. pendula), θα έκλεβε αρκετή από τη δόξα της αμυγδαλιάς. Έτσι όπως εκδηλώνει στα τέλη του χειμώνα την αδημονία της για αλλαγή εποχής, με τις πολυάριθμες, λευκές αρσενικές ταξιανθίες της να εκπτύσσονται πριν από τα φύλλα πάνω στα λεία κλαδιά της, αποτελεί κόσμημα για κάθε κήπο. Ακόμα περισσότερο δε για τους μικρούς σε έκταση, καθώς σπανίως ξεπερνάει σε ύψος τα δυόμισι μέτρα. Λίγες εβδομάδες αργότερα, η πυκνή ανθοφορία της μεταχρωματίζεται κιτρινωπή, γεννώντας έτσι θέαμα εντυπωσιακό χάρη στο φόντο του πυκνού νέου φυλλώματος και φυσικά την ασυναγώνιστη τάση των κλαδιών της να τεντώνονται μέχρι να αγγίζουν σχεδόν το χώμα.
Ας ξαναδούμε όμως το φλέγον ζήτημα του ονόματός της. Διαπιστώνω πως γίνεται μια προσπάθεια μετονομασίας της σε ασημοϊτιά, μια λύση πρόσφορη ασφαλώς από εμπορική σκοπιά, μόνο που στη γλώσσα μας προσδιορίζει άλλο, πολύ μεγαλύτερο σε μέγεθος συγγενικό της είδος, τη λευκή ιτιά (S. alba). Το ίδιο ακριβώς πρόβλημα εντυπώσεων αντιμετωπίζει και στην αγγλόφωνη αγορά, καθώς προσδιορίζεται ως goat willow. Βρήκαν πάντως τη λύση, να τη βαφτίσουν Kilmarnock, από ένα σκωτσέζικο τοπωνύμιο πιθανολογώ πως εκεί μάλλον θα αφθονεί. Το επιστημονικό της επίθετο, caprea, ετυμολογείται από την αίγα, πιστοποιείται έτσι η μακραίωνη χρήση των φύλλων της ως χλωρασιά για τις κατσίκες. Αναφέρεται βέβαια στον πρόγονο του καλλωπιστικού που περιγράφουμε, το άγριο δέντρο δηλαδή που συνήθως ξεπερνά σε ύψος τα δέκα μέτρα και έχει κλαδιά όρθια. Είναι ιθαγενές στη χώρα μας, ευδοκιμεί σε περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας με υγρά εδάφη, κοντά σε όχθες ρεμάτων ή λιμνών, ενώ απαντάται συνήθως μεμονωμένο ή σε μικρούς πληθυσμούς. Η ικανότητά του να απορροφά μεγάλες ποσότητες νερού αξιοποιήθηκε στο παρελθόν, με πυκνές φυτεύσεις, για την εξυγίανση ελών, ενώ χρήσιμα μέχρι σήμερα παραμένουν τα κλαδιά της για τους λιγοστούς, δυστυχώς πια, τεχνίτες που κατασκευάζουν τα πανέμορφα, παραδοσιακά πλεκτά καλάθια.
Όσον αφορά τη χρήση της κρεμοκλαδούς, καλλωπιστικής γιδοϊτιάς, προτείνεται η μεμονωμένη φύτευσή της σε κεντρικό σημείο, ώστε περίβλεπτη να ξυπνά βλέμματα θαυμασμού όλες τις εποχές του χρόνου, γυμνή ή φυλλοφόρος. Σε περίπτωση που θέλετε να φυτέψετε περισσότερες, φροντίστε ανάμεσα στους κορμούς τους να υπάρχει απόσταση τουλάχιστον τριπλάσια του πλάτους που αποκτούν σε ώριμη ηλικία, το οποίο σχεδόν ποτέ δεν υπερβαίνει το ενάμισι μέτρο. Αποτελεί επίσης ιδανική λύση για φύτευση σε απόκρημνες πλαγιές ή κοντά σε λιμνούλες, καθώς, χάρη στο εκτεταμένο ριζικό της σύστημα, σταθεροποιεί αποτελεσματικά τα σαθρά εδάφη.
Προστατέψτε την από τον άνεμο
→ Η γιδοϊτιά χρειάζεται ηλιόλουστες θέσεις, προστατευμένα από τον δυνατό άνεμο σημεία και εδάφη που παρακρατούν υγρασία για να ευδοκιμήσει. Λόγω του περιορισμένου μεγέθους της, «χωράει» εύκολα σε γλάστρα, φροντίστε μόνο να της προσφέρετε το κατάλληλο εδαφικό μείγμα. Αντέχει χωρίς πρόβλημα σε θερμοκρασίες μέχρι -15οC, αλλά, αν στην περιοχή σας οι καύσωνες είναι συχνοί και παρατεταμένοι, φρόνιμο είναι να την τοποθετήσετε σε ημισκιερό σημείο. Χρειάζεται τακτικά ποτίσματα, χωρίς πάντως υπερβολές, τα πρώτα λίγα χρόνια από την εγκατάστασή της και οπωσδήποτε πιο συχνά τα καλοκαίρια. Στα τέλη του φθινοπώρου απομακρύνουμε τα ξερά ή άρρωστα κλαδιά.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.