Αυτό δεν είναι ένα αθλητικό κείμενο. Όπως και αυτός ο αγώνας δεν είναι αμιγώς αθλητικό γεγονός. Ούτε οι δρομείς του ορεινού τρεξίματος είναι μόνο αθλητές. Δεν ξέρω πώς θα εκληφθεί από τους συμμετέχοντες και τους διοργανωτές του Taygetos Challenge, αλλά αυτό που είδα στην Καρδαμύλη το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Μαρτίου είναι κάτι μεγαλύτερο, είναι μια γιορτή με πολλές κοινωνικές προεκτάσεις.
Είδα, λοιπόν, «μεγάλους» αθλητές να σκαρφαλώνουν στα τέσσερα στα κατσάβραχα της Σαϊδόνας ή να ενθαρρύνουν ο ένας τον άλλο στο φαράγγι του Βυρού, χωρίς να έχουν καν οπτική επαφή, με τον αντίλαλο. Είδα εθελοντές να τους προσφέρουν νερό και να τους χτυπούν ενθαρρυντικά στην πλάτη, διοργανωτές να καθαρίζουν με τα ίδια τους τα χέρια τα μονοπάτια και να δίνουν τον ρυθμό με ένα νταούλι ή με το χτύπημα μιας καμπάνας, πεζοπορικές ομάδες να ακολουθούν τους δρομείς στο βουνό, για να μη νιώθουν μόνοι. Είδα νεαρά αγόρια από την περιοχή να πετυχαίνουν τον στόχο τους σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης, επισκέπτες να εμπνέονται και να υπόσχονται ότι θα ξεκινήσουν τρέξιμο, ντόπιους να αφηγούνται ιστορίες για εποχές που μόνο αυτά τα μονοπάτια υπήρχαν για τις μετακινήσεις τους. Μια τοπική κοινωνία χαρούμενη με την έλευση τόσων –και κυρίως τέτοιων– επισκεπτών. Είδα παρέες αθλητών να κάνουν βουτιές στον Μεσσηνιακό Κόλπο, λίγο για αποθεραπεία, λίγο για απόλαυση, και μια πανταχού παρούσα οργανωτική ομάδα που έχει πετύχει να ξεπεράσει την αθλητική διάσταση του event, συμβάλλοντας στην αειφόρο ανάπτυξη και στην ανάδειξη της Δυτικής Μάνης με ουσία και σεβασμό, προσπαθώντας να εξοικειώσει τους επισκέπτες με την κουλτούρα του τόπου. Γιατί, χάρη σε αυτόν τον αγώνα, τα παλιά μονοπάτια –η ιστορία της Μάνης δηλαδή– συντηρούνται και κρατιούνται ζωντανά, αφού η μεγάλη διαδρομή των 37 χλμ. περνάει από τις στράτες του βουνού, από ξερολιθιές (λαχίδες) και στέρνες, από σημαντικά σημεία όπως η Βασιλική Οδός που ένωνε την αρχαία Σπάρτη με την Καρδαμύλη, από μνημεία σαν τον πύργο Κιτρινιάρη, αλλά και από την περιοχή Natura 2000.
Παράλληλα, η διοργάνωση έχει μπολιάσει την τοπική κοινωνία με ιδανικά όπως ο εθελοντισμός, η υπομονή, η εσωτερική δύναμη, η αγάπη για τη φύση – όλα αυτά που προάγουν έτσι κι αλλιώς οι αθλητές του ορεινού τρεξίματος. Το μόνο που μου έλειψε είναι η περισσότερο ενεργή συμμετοχή των ντόπιων στον τερματισμό και στις απονομές.
«Μέλημά μας είναι η διάδραση, όλα αυτά που θα αποκομίσουν οι επισκέπτες αθλητές και οι ντόπιοι, η ανάπτυξη δεσμών μεταξύ των ανθρώπων αλλά και με τον τόπο μας και την κουλτούρα του», μου λέει ο Γιάννης Αβραμέας από την ομάδα διοργάνωσης, η οποία «τρέχει» και την εταιρεία υπαίθριων δραστηριοτήτων 2.407m Outdoor Experience. «Η Καρδαμύλη είναι γνωστή κυρίως για τα παράλια, αλλά το Taygetos Challenge προβάλλει την άγνωστη πτυχή του βουνού μας και δείχνει και στους ντόπιους ότι ο πλούτος δεν βρίσκεται μόνο στη θάλασσα. Ο Ταΰγετος καθορίζει τον τόπο. Επίσης, μας ενδιαφέρει πολύ η εξοικείωση των νέων με αυτόν τον τρόπο ζωής, αλλά και η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης. Πιστεύουμε ότι η ίδια η επαφή με τη φύση σε ευαισθητοποιεί, οπότε αυτό θέλουμε να κάνουμε: να φέρουμε τους νέους σε επαφή με το περιβάλλον», τονίζει.
Όλα ξεκίνησαν το 2010, όταν ο ίδιος με τον Σταύρο Κανελλέα οραματίστηκαν δύο αγώνες που άπτονταν των προσωπικών τους ενδιαφερόντων: mountain bike και ορεινό τρέξιμο. Ο ποδηλατικός αγώνας δεν γίνεται πια και ο Σταύρος έφυγε από τη ζωή πριν από έναν χρόνο, ωστόσο άφησε πίσω του μια ομάδα που συνεχίζει δυναμικά. Δεκατρία χρόνια μετά, το Taygetos Challenge συγκαταλέγεται στους πιο αγαπητούς αγώνες της Ελλάδας, προσελκύοντας δρομείς ακόμη και από το εξωτερικό. Φέτος συμμετείχαν περίπου 700 –οι 32 ήρθαν από χώρες του εξωτερικού αποκλειστικά για τον αγώνα– σε τέσσερις διαδρομές, των 5, 10, 20 και 37 χιλιομέτρων, και στο καινοτόμο Vertical Speed την προηγούμενη μέρα (650 μ., με 150 μ. κάθετης υψομετρικής) – από τον συνδυασμό των δύο επιδόσεων προκύπτει ο νικητής. «Το Taygetos Challenge ξεχωρίζει για τον συνδυασμό του vertical με τον κυρίως αγώνα, αλλά και για τα τεχνικά και πετρώδη μονοπάτια του Ταϋγέτου με τις συνεχείς εναλλαγές υψομέτρου, ένα διαρκές πάνω-κάτω που ευθύνεται για τις αλλεπάλληλες κράμπες, αλλά ανεβάζει την πρόκληση. Λόγω αυτού του τερέν θεωρείται σχετικά δύσκολος. Για μένα είναι ο πρώτος αγώνας-στόχος κάθε χρονιάς. Μου δείχνει και σε τι κατάσταση βρίσκομαι για εκείνους που ακολουθούν μέσα στο καλοκαίρι», μου λέει ο Χρόνης Ηλιάδης, ένας από τους καλύτερους εν ενεργεία δρομείς ορεινού τρεξίματος της Ελλάδας, που φέτος έτρεξε για τέταρτη φορά στον Ταΰγετο.
«Κάθε χρόνο ανυπομονώ να συμμετάσχω, εκτιμώ πολύ τη θετική ενέργεια διοργανωτών και εθελοντών, ενώ η τοποθεσία, που συνδυάζει βουνό και θάλασσα, προσφέρεται και για εκδρομή», συμπληρώνει.
Μέσα στο πέτρινο χάος, με την κορυφή του Ταϋγέτου στο βάθος να κρατάει ακόμα χιόνι, διακρίνεις πολύχρωμες κουκκίδες να ανεβοκατεβαίνουν. Στο φαράγγι του Βυρού χαζεύω το Λιούτι, το ιστορικό καλντερίμι που κόβει ζιγκ ζαγκ την απέναντι πλαγιά και ανεβαίνει απότομα προς το χωριό Τσέρια με τους ελάχιστους κατοίκους. Στήνω καρτέρι: Ένας αθλητής μού φωνάζει πόσο χαίρεται που είδε άνθρωπο στην ερημιά, ένας άλλος με ρωτάει πόσο μπροστά είναι ο Γάλλος που προηγείται και αν είδα τον run buddy του, ένας τρίτος με προσπερνά με τη γλώσσα έξω και μου λέει αστειευόμενος: «Θέλω να μου βρεις τον τεχνικό διευθυντή του αγώνα, να του πω δυο λογάκια!». Εντελώς τυχαία συναντώ όντως τον Νίκο Κωστόπουλο λίγο πιο πέρα, να ενθαρρύνει με την ιδιότητα του προπονητή τους αθλητές του. «Όταν μου πρότειναν τα παιδιά να κάνουμε εδώ αγώνα, δεν είχα ιδέα τι θα συναντούσα, δεν ήξερα τον Ταΰγετο», ομολογεί και συνεχίζει: «Γοητεύτηκα. Περπατούσα ασταμάτητα και κάποια στιγμή σχεδίασα τη διαδρομή – πολλά μονοπάτια ήταν για χρόνια αδιάβατα. Η μαγεία εδώ είναι η ποικιλία. Ξεκινάς δίπλα από τη θάλασσα, κατόπιν βρίσκεσαι σε ελαιώνα, στη συνέχεια ανεβαίνεις σε βραχώδη εδάφη, στο πυκνό δάσος της Βασιλικής με τα έλατα και τα πεύκα, σε φαράγγια με πετρώματα… Άλλοτε έχεις θέα την κορυφή του βουνού, άλλοτε τη θάλασσα».
Για τους ντόπιους δρομείς αυτή η ομορφιά είναι δεδομένη, αλλά η συγκίνηση μεγαλύτερη. «Σε αυτά τα μονοπάτια παίζαμε ως παιδιά», θυμάται ο δρομέας μεγάλων αποστάσεων Βασίλης Κουμανάκος, ένας από τους περίπου 70 συμμετέχοντες (στο σύνολο των διαδρομών) οι οποίοι ζουν στην ευρύτερη περιοχή. «Στη Σωτήρα, μέσα στον Βυρό, πηγαίναμε για το πανηγύρι πεζή από όλα τα χωριά. Ξεκινούσαμε βράδυ με την αγωνία να μη χαθούμε και ξαφνικά ακούγαμε τη λειτουργία από τον αντίλαλο και ξέραμε ότι πηγαίναμε καλά. Ακόμη παλαιότερα, από αυτά τα μονοπάτια οι άνθρωποι πήγαιναν στις δουλειές τους και τα παιδιά στο σχολείο». Ο ίδιος ξεκίνησε το τρέξιμο εμπνευσμένος και από το Taygetos Challenge και έχει τρέξει όλες τις αποστάσεις του. «Το ήθελα, αλλά τα παιδιά της διοργάνωσης με ώθησαν ακόμη περισσότερο, το κάνουν με αγάπη. Είναι σημαντικό να έχεις κάποιον να σε συμβουλεύει, να σε καταλαβαίνει, να τον ειδοποιείς όταν βγαίνεις μόνος στο βουνό για προπόνηση», μου λέει, ενώ στο κατά πόσον υπερτερεί ως γνώστης της περιοχής έναντι των άλλων αθλητών, απαντά γελώντας: «Ξεπερνάω τις όποιες ενοχές μου με το να ενημερώνω τους άλλους για ό,τι έπεται – για παράδειγμα, μια δύσκολη ανηφόρα. Το απολαμβάνω πολύ. Από εκεί που τρέχω παντελώς μόνος, τη μέρα του αγώνα συναντώ κάθε 5 χλμ. γνωστούς και προμήθειες στους σταθμούς, έχω παρέα στη διαδρομή, κουβεντιάζουμε για τον τόπο».
Άνοιξη στην Καρδαμύλη
Κάθε Σαββατοκύριακο εκεί γύρω στις 25 Μαρτίου, μαζί με την αλλαγή της ώρας και την επίσημη έλευση της άνοιξης, η Καρδαμύλη ανοίγει τη σεζόν της και το ορεινό τρέξιμο της Ελλάδας τις δράσεις του. Είναι μια υπέροχη εποχή για ένα ταξίδι ανάμεσα στον Μεσσηνιακό Κόλπο και τον Ταΰγετο, μακριά από την ενοχλητική βαβούρα του καλοκαιριού, τότε που δεν αξίζει να πλησιάζεις στα παράλια. Περπατάς στην Καρδαμύλη ανάμεσα σε αγριολούλουδα και μυρωδάτα εσπεριδοειδή, αναζητώντας μάταια ένα κέντρο, καθώς η παράξενη ρυμοτομία της δεν θυμίζει τους κλασικούς ελληνικούς οικισμούς. Στη βόλτα σου ωστόσο βλέπεις παλιά σπίτια και φροντισμένες αυλές, παιδιά να παίζουν μπάλα στη μεγάλη πλατεία πάνω στον κεντρικό δρόμο και πλάι στη θάλασσα τις εγκαταστάσεις του παλιού εργοστασίου με το χαρακτηριστικό φουγάρο που γνώρισε ακμή στον Μεσοπόλεμο ως πυρηνελαιουργείο και χρήζει αναστήλωσης. Η ωραιότερη βόλτα γίνεται στα ολάνθιστα μονοπάτια πέριξ του χωριού και στην Παλιά Καρδαμύλη, ειδικά το απόγευμα που το χρυσό φως λούζει ελαιώνες, κυπαρίσσια και τα πανέμορφα κτίρια του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα και του πύργου Μούρτζινων – Τρουπάκηδων, ένα σύμπλεγμα του 18ου αιώνα όπου λέγεται ότι ο Κολοκοτρώνης συγκέντρωσε τους Μανιάτες οπλαρχηγούς και τους οργάνωσε για την κατάληψη της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο-ενημερωτικός σταθμός, όπου θα μάθετε από πρώτο χέρι τόσο την ιστορία του κτιρίου όσο και χρήσιμες πληροφορίες για την ιδιοσυγκρασία και την κοινωνική δομή των Μανιατών, η οποία καθόρισε, μεταξύ άλλων, την αρχιτεκτονική του τόπου.
Στο γειτονικό Καλαμίτσι, εκτός από τις πρώτες βουτιές στην παραλία και έναν ήπιο περίπατο στον ελαιώνα, μπορείτε να δείτε το σπίτι του ταξιδιωτικού συγγραφέα Πάτρικ Λη Φέρμορ με τη θαυμαστή αρχιτεκτονική και διαρρύθμιση που εμπνεύστηκε από τα ταξίδια του. Στην ιδιοκτησία πλέον του Μουσείου Μπενάκη, παραχωρείται σε διεθνή πανεπιστήμια για συναντήσεις, ενώ το καλοκαίρι νοικιάζεται, ούτως ώστε να βγάζει τα έξοδά του. Αυτή την εποχή μπορείτε να το επισκεφτείτε κάθε Δευτέρα και Πέμπτη, στις 11 το πρωί. Αν θέλετε να περάσετε τον χρόνο σας στη θάλασσα, η εποχή είναι ιδανική για τις παραλίες Φονέας, Καμίνια (ή Δελφίνια), Καλόγρια και Στούπα, όπου το καλοκαίρι επικρατεί το αδιαχώρητο. Ξεχωριστή είναι η οδική διαδρομή προς την Αρεόπολη της Μέσα Μάνης, ανάμεσα στη θάλασσα και στο βουνό – από μόνη της λόγος να επισκεφτείτε την περιοχή. Αξίζει να κάνετε στάσεις στο λιμανάκι του Αγίου Νικολάου (ή Σελίνιτσα), στην Πλάτσα, στα βυζαντινά εκκλησάκια στο Νομιτσί, στις Θαλάμες και στη Λαγκάδα, με απαραίτητη παράκαμψη τη μοναδική Τραχήλα με τους λιγοστούς κατοίκους και την απίθανη αύρα, στο μικρό λιμανάκι της οποίας θα φτάσετε μέσα από φραγκοσυκιές και κόκκινα πετρώματα. Το χωριό είναι επίσης γνωστό για τις αλυκές του. Αν, ακόμα καλύτερα, το κάνετε όλο αυτό με ποδήλατο, θα ανακαλύψετε κατ’ αρχάς ότι δεν είστε οι μόνοι και έπειτα πόσο μπορεί να αλλάξουν οι εικόνες όταν έρχεσαι σε άμεση επαφή με τη φύση. Ίσως έτσι καταλάβουν και οι αρμόδιοι πόσο αξίζει να αποκτήσει έναν ακόμη ποδηλατόδρομο η περιοχή –υπάρχει ένας από τη Στούπα έως τον Άγιο Νικόλαο–, γιατί όχι και να επαναδιοργανωθεί εδώ κάποιος ποδηλατικός αγώνας. Να έχουμε ακόμα έναν λόγο να πηγαίνουμε, εκτός από το Taygetos Challenge!
Χρήσιμα & ενδιαφέροντα
→ Το Taygetos Challenge φέτος μεταδόθηκε σε live streaming, γεγονός που συμβαίνει για πρώτη φορά σε αγώνα ορεινού τρεξίματος.
→ Η Καρδαμύλη απέχει 35 χλμ. από την Καλαμάτα.
→ Ο πύργος Μούρτζινων – Τρουπάκηδων είναι ανοιχτός καθημερινά, εκτός Τρίτης, 08.00-20.00, τηλ. 27210-73638, είσοδος 3 ευρώ.
→ Ποδήλατα μπορείτε να νοικιάσετε από το 2407m Outdoor Experience (2407m.com). Μάλιστα διατίθενται και ηλεκτρικά, για ακόμα πιο εύκολες περιηγήσεις στα ορεινά.
→ Για φαγητό αυτή την εποχή μπορείτε να πάτε στον Κρίταμο (τηλ. 27210-64102), που λειτουργεί και τις καθημερινές με προσεγμένα τοπικά πιάτα και ωραία ζυμαρικά, και για σουβλάκια στον Μπάμπη (τηλ. 27210-73866). Τα Σαββατοκύριακα λειτουργούν επίσης το εστιατόριο-wine bar Τίκλα (τηλ. 6988-439979) με δημιουργική κουζίνα και η Αυλή της Γιωργίτσας (τηλ. 6942-849549) για την τσουχτή, τη μανιάτικη μακαρονάδα. Στον Άγιο Νικόλαο καθίστε στην Έλλη (τηλ. 6983-294889), με ωραίο χώρο, καλομαγειρεμένα πιάτα και αρκετές βίγκαν ή βετζετέριαν επιλογές.
→ Καφέ θα πιείτε στο Αλώνι και στην Ανδρούβιστα στον κεντρικό δρόμο, αλλά και στη διάσημη Aquarella πάνω στη θάλασσα, όπου όλοι έρχονται για το ηλιοβασίλεμα και μένουν έως αργά για ποτό και κοκτέιλ. Για ποτό ή μπίρα με ωραίες μουσικές περάστε και από το 1866.