PLASTIC, NOT FANTASTIC
-
Τι σημαίνει μηδενικά απορρίμματα (zero waste)
Σε έναν zero waste κόσμο δεν θα υπήρχαν καθόλου σκουπίδια. Η φιλοσοφία των μηδενικών απορριμμάτων περιλαμβάνει την αναζήτηση και την εφαρμογή τρόπων μηδενισμού (ή έστω περιορισμού, στις σύγχρονες συνθήκες ζωής) της παραγωγής απορριμμάτων και ταυτόχρονα τη διατήρηση των πόρων της Γης. Ο τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση, η επαναχρησιμοποίηση και η ανάκτηση των προϊόντων. Στόχος είναι να μην οδηγείται κανένα σκουπίδι σε χωματερές, να μην απορρίπτεται στη γη, στο νερό, στον αέρα, απειλώντας το περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία.
- 68 κιλά πλαστικό παράγει ετησίως κάθε Έλληνας, που αθροίζονται σε 700.000 τόνους πλαστικών απορριμμάτων σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με έκθεση του WWF Ελλάς για την πλαστική ρύπανση. Μόνο το 8% των πλαστικών απορριμμάτων ανακυκλώνεται, εξαιτίας των χαμηλών ποσοστών διαλογής, των δυσκολιών ανάκτησης των πλαστικών από μεικτά ρεύματα απορριμμάτων και των περιορισμένων υποδομών ανακύκλωσης. Το 84% των απορριμμάτων καταλήγει σε χωματερές.
-
Ένας κόσμος πλαστικά
Έως και 16 εκατομμύρια τόνοι μικροπλαστικών έχουν εναποτεθεί στον βυθό των ωκεανών παγκοσμίως, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Επιστημών της Αυστραλίας – πολύ περισσότερα από αυτά που επιπλέουν στις θάλασσες του κόσμου. Φανταστείτε σε κάθε 30 εκ. ακτογραμμής του πλανήτη να υπάρχουν 18 έως 24 τσάντες αγορών γεμάτες με πλαστικά κομμάτια. Ή περίπου 43 σκουπίδια σε κάθε 100 τετραγωνικά μέτρα θαλάσσιου πυθμένα – το 80% από αυτά είναι πλαστικά διαφόρων τύπων.
→ Παγκοσμίως 344 είδη έχουν βρεθεί παγιδευμένα σε πλαστικά.
-
Μεσόγειος μια πλαστική σούπα
- Σχεδόν 40.000 τόνοι πλαστικών διαρρέουν κάθε χρόνο στο περιβάλλον, οι 11.000 από τους οποίους στη Μεσόγειο, που κινδυνεύει να γίνει μια πλαστική σούπα.
Τα μικροπλαστικά που ταξιδεύουν στα νερά της έχουν βρεθεί στο στομάχι 134 ειδών. Για παράδειγμα, σήμερα το 90% των θαλασσοπουλιών έχουν κάποιο μικρό κομμάτι πλαστικού στο στομάχι τους (το 1960 το ποσοστό αυτό ήταν 5%). Μέχρι το 2050 αυτό το ποσοστό μπορεί να έχει αγγίξει το 99%, αν δεν ληφθεί δράση για τη μείωση των πλαστικών στη θάλασσα.Όλα τα είδη χελωνών που ζουν στη Μεσόγειο έχουν καταπιεί πλαστικά. Αλλά και στο στομάχι ενός εκβρασμένου φυσητήρα βρέθηκαν 9 μέτρα πετονιάς, 4,5 μέτρα εύκαμπτου σωλήνα, 2 γλάστρες κι άλλες πλαστικές παγίδες.
1 στα 3 ψάρια που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο έχει στο σώμα του μικροπλαστικά. Σύμφωνα με μια έρευνα που έγινε για μικροπλαστικά σε μύδια και στρείδια –τα οποία καλλιεργούνταν για κατανάλωση από ανθρώπους– ένας μέσος Ευρωπαίος καταναλωτής οστρακόδερμων ίσως να καταναλώνει μέχρι και 11.000 κομματάκια μικροπλαστικών τον χρόνο.
-
PET στο αίμα
Πριν από λίγα χρόνια σοκαριστήκαμε με την είδηση ότι ένας άνθρωπος τρώει κάθε εβδομάδα ποσότητα πλαστικών που ισούται με μια πιστωτική κάρτα. Πριν από λίγους μήνες, ομάδα Ολλανδών ερευνητών εντόπισαν για πρώτη φορά μικροπλαστικά στο ανθρώπινο αίμα. Οι επιστήμονες ανέλυσαν το αίμα 22 ανώνυμων δοτών και βρήκαν μικροπλαστικά σε 17 από αυτούς. Στα μισά δείγματα εντοπίστηκε πλαστικό ΡΕΤ, το οποίο χρησιμοποιείται στα πλαστικά μπουκάλια, και στο ένα τρίτο πλαστικό από συσκευασίες φαγητού και άλλων προϊόντων. Μέσω του αίματος τα μικροπλαστικά φτάνουν στα όργανα, με άγνωστες ακόμη συνέπειες ή κινδύνους για την υγεία. Σοκαριστική ήταν η διαπίστωση των ερευνητών ότι 10% περισσότερα μικροπλαστικά εντοπίζονται σε περιττώματα μωρών από ό,τι ενηλίκων και ότι τα μωρά που ταΐζονται με πλαστικά μπουκάλια καταπίνουν εκατομμύρια μικροπλαστικά την ημέρα.
- 381 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων παράγουν οι κάτοικοι του πλανήτη κάθε χρόνο – το ποσοστό αυτό αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2034. Από αυτά οι 80 εκατ. τόνοι είναι πλαστικές συσκευασίες.
-
Τα δέκα συχνότερα απορρίμματα σε 100 μ. παραλίας στην Ελλάδα*
Αποτσίγαρα, φίλτρα → 241
Κομμάτια πλαστικών → 88
Καπάκια πλαστικά ποτών, νερού → 45
Καλαμάκια/αναδευτήρια → 42
Φελιζόλ κομμάτια → 35
Σακούλες σούπερ μάρκετ → 30
Μωρομάντιλα → 21
Ποτήρια & καπάκια ποτηριών → 18
Μπουκάλια πλαστικά νερού/ποτών → 16
Καπάκια, πώματα → 15
* σύμφωνα με τα στοιχεία του προγράμματος «Adopt a beach» του WWF Ελλάς -
Τα αθώα καλαμάκια
Κάθε μέρα μόνο στις ΗΠΑ χρησιμοποιούνται 500 εκατομμύρια καλαμάκια – όσα θα γέμιζαν σχεδόν 46.400 μεγάλα σχολικά λεωφορεία. Συνολικά, περισσότερα από 8 δισεκατομμύρια πλαστικά καλαμάκια ρυπαίνουν τις ακτές της Γης. Η εναλλακτική στο πλαστικό καλαμάκι είναι το… καθόλου καλαμάκι.
- Περισσότερες από 1.000.000 πλαστικές σακούλες καταλήγουν κάθε λεπτό στα σκουπίδια
BEAUTY AND THE BEAST
-
Το κόστος της ομορφιάς
Η βιομηχανία προσωπικής υγιεινής και ομορφιάς παράγει ετησίως περισσότερες από 120 δισ. πλαστικές συσκευασίες – οι περισσότερες από τις οποίες δεν είναι πλήρως ανακυκλώσιμες.
9 στα 10 προϊόντα ομορφιάς περιέχουν μικροπλαστικά, τα οποία από το σώμα μας καταλήγουν στη θάλασσα.
38.000 τόνοι μικροπλαστικών καταλήγουν τελικά στο περιβάλλον, είτε από τις μη ανακυκλώσιμες συσκευασίες των καλλυντικών είτε από τα μικροπλαστικά που περιέχουν.
- Τα υγρά μαντιλάκια μπορούν να διατηρηθούν στο περιβάλλον έως και 100 χρόνια, καθώς κατά κανόνα περιέχουν μικροπλαστικά και δεν είναι βιοδιασπώμενα.
-
ΜΗΝ ΤΡΩΤΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ
Ένα στα έξι γεύματα που παρασκευάζονται στα ξενοδοχεία του πλανήτη καταλήγει στα σκουπίδια. Σκεφτείτε όλες τις φορές που στον μπουφέ του πρωινού γεμίσατε το πιάτο σας με όσα θεωρούσατε ότι θα τρώγατε, αλλά δεν καταφέρατε ποτέ να τελειώσετε, και θα καταλάβετε γιατί. Σε διάφορα ξενοδοχεία στον κόσμο έχουν εφαρμοστεί προγράμματα μείωσης της σπατάλης, στο πλαίσιο των οποίων ενθαρρύνονται οι πελάτες να επιλέγουν το φαγητό που μπορούν να καταναλώσουν και να το απολαμβάνουν ως την τελευταία μπουκιά, γίνονται αλλαγές στο στήσιμο και στον τρόπο παράθεσης των γευμάτων (πιάτα δύο μεγεθών, ατομικές μερίδες, δοχεία τροφίμων ώστε το φαγητό να μην είναι εκτεθειμένο, σταδιακή μίκρυνση των σκευών στον μπουφέ, ώστε προς το τέλος του γεύματος να είναι πλούσιος, χωρίς όμως να κινδυνεύουν να «μείνουν» και άρα να πεταχτούν μεγάλες ποσότητες φαγητού) κ.ά. Εξαιρετικά βοηθητική στον περιορισμό της σπατάλης είναι επίσης η επιτόπια παρασκευή φαγητού, την οποία εφαρμόζουν πολλά εστιατόρια ξενοδοχείων, όπου σεφ ετοιμάζουν κατά παραγγελία κάποια φαγητά.
-
Τα σκουπίδια είναι της μόδας;
92 εκατομμύρια τόνους υφασμάτινα απορρίμματα παράγει κάθε χρόνο η βιομηχανία της μόδας, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ που δημοσιεύτηκε το 2021 χαρακτήρισε τη μόδα και την αλυσίδα διανομής της ως τον τρίτο μεγαλύτερο ρυπαντή στον κόσμο.
ZERO WASTE LIVING
- Στην Ελλάδα, περίπου 1.000 τόνοι φορητών μπαταριών και 47.000 τόνοι συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας τον χρόνο καταλήγουν στα απορρίμματα.
-
Όχι στον παλιατζή
Το 42% των Ελλήνων πολιτών θεωρεί (εσφαλμένα) ότι οι μικρές οικιακές συσκευές μπορούν να εναποτεθούν στους κάδους των υπόλοιπων συστημάτων ανακύκλωσης (χαρτιού, συσκευασιών κ.λπ.). Επίσης, το 19% συμπεριλαμβάνει στους αποδεκτούς τρόπους ανακύκλωσης την εναπόθεση συσκευών στον δρόμο και την περισυλλογή τους από γυρολόγους, σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε στην Ελλάδα για λογαριασμό της Ανακύκλωσης Συσκευών ΑΕ.
-
Στη δίνη των σκουπιδιών
Περισσότεροι από 87.000 τόνοι σκουπιδιών στροβιλίζονται στο Great Pacific Garbage Patch, μια δίνη απορριμμάτων που εντοπίζεται ανάμεσα στην Καλιφόρνια και τη Χαβάη και έχει έκταση 1,5 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη από τις πέντε συνολικά αντίστοιχες δίνες (δύο στον Ειρηνικό, δύο στον Ατλαντικό και μία στον Ινδικό Ωκεανό). Σύμφωνα με την πρωτοβουλία Ocean Cleanup, που εργάζεται για την ανεύρευση τρόπων καθαρισμού του Great Pacific Garbage Patch και απομάκρυνσης των πλαστικών από τους ωκεανούς, υπάρχουν περίπου 1,8 τρισ. κομμάτια πλαστικού στη δίνη αυτή.
-
Δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο
32% των Ελλήνων δεν έχει υιοθετήσει ή διστάζει να υιοθετήσει έναν βιώσιμο τρόπο ζωής, γιατί θεωρεί ότι κοστίζει πολύ.
23% επειδή απαιτεί προσπάθεια και χρόνο.
20% εξαιτίας της οικονομικής αβεβαιότητας που έχει προκαλέσει η Covid-19.
17% γιατί δεν ενδιαφέρεται.
16% γιατί δεν υπάρχουν αντίστοιχα προϊόντα στην περιοχή του.
* Όπως ανέδειξε έρευνα της πλατφόρμας βιώσιμης κατανάλωσης Ten Million Hands, που δημιούργησε το Impact Hub Athens.
-
Ποιος πληρώνει την κλιματική αλλαγή;
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα κόστισαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση 487 δισ. ευρώ. Το 2020, η Ελλάδα κατέγραψε τις μεγαλύτερες ζημιές από κάθε άλλο κράτος της ΕΕ: 91 ευρώ ανά κάτοικο – ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν 27 ευρώ.
Η ελληνική οικονομία εκτιμάται ότι χάνει περίπου 26 εκατ. ευρώ ετησίως εξαιτίας της πλαστικής ρύπανσης, καθώς αυτή επηρεάζει την τουριστική, τη ναυτιλιακή αλλά και την αλιευτική οικονομία.
- Περισσότερες από 3 δισ. μπαταρίες πετούν κάθε χρόνο οι Αμερικανοί, δηλαδή 180.000 τόνοι επικίνδυνα απόβλητα καταλήγουν στο περιβάλλον. Σήμερα υπολογίζεται ότι μόλις ένα 5% των μπαταριών ιόντων λιθίου ανακυκλώνεται παγκοσμίως.
-
Συρτάρια-χωματερές
Ένα ευρωπαϊκό νοικοκυριό διαθέτει κατά μέσο όρο 101 ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές. Από αυτές, οι 14 βρίσκονται φυλαγμένες, παροπλισμένες κάποιες, αλλά σε αχρηστία, παρότι οι 10 λειτουργούν κανονικά – οι υπόλοιπες 4 είναι χαλασμένες.