Στη φετινή Ανθοκομική Έκθεση Κηφισιάς συνάντησα τυχαία έναν παλιό συνεργάτη, σεσημασμένο «άνθρωπο των φυτών», με ευαισθησίες και γνώση πάνω στο αντικείμενο. «Εσύ δεν υποστήριζες ένθερμα πως είναι χρέος μας να φυτεύουμε στους κήπους μόνο γηγενή φυτά; Τι άλλαξε και στη στήλη σου προβάλλεις τώρα και ξενικά;» με ρώτησε κοφτά. «Δίκιο έχεις. Αλλά πες μου πρώτα τα νέα σου», αποκρίθηκα, επιδιώκοντας να κερδίσω χρόνο. Ένιωσα σαν πυγμάχος στριμωγμένος στα σχοινιά, αλλά τελικώς κάτι σκάρωσα ως απάντηση. «Φυσικά έχω βάλει νερό στο κρασί μου», είπα, αποφεύγοντας όσο μπορούσα τον απολογητικό τόνο. «Επειδή κανείς ποτέ δεν έστερξε να στήσει έναν δενδρώνα που θα παραπέμπει στη συγκινητική σκηνή της αναγνώρισης του Οδυσσέα από τον Λαέρτη. Και όσοι ενθουσιάστηκαν με την ιδέα του να φροντίζουν τα μαγιοβότανα της Κίρκης ή τα ενδημικά φυτά των Κυκλάδων, κήπο δεν είχαν παρά μόνο στο μυαλό τους. Αντιλαμβάνομαι πια πως τα κριτήρια της ακεραιότητας και της σύνδεσης με κάποιο υψηλό νόημα ελάχιστους εμπνέουν. Μοιάζει, αντιθέτως, αναγκαίο να διατρανώσουμε πως η ενασχόληση με τον κήπο φέρνει χαρά στη ζωή μας, όποιας προέλευσης κι αν είναι τα φυτά του». Αυτά του είπα, μέσες άκρες, το ατράνταχτο επιχείρημα όμως το φύλαξα για το τέλος. «Κοίτα γύρω μας, είδες κάποιο περίπτερο να διαθέτει ύσσωπο, ρακοβότανο, κάππαρη ή λυχναράκι; Να εστιάζω θες σε είδη δυσεύρετα που για τη φυταγορά δεν έχουν σημασία; Για δονκιχωτισμό δεν πρόκειται;». Χάρη σε αυτή τη στιχομυθία μπόρεσα, το κατάλαβα μετά, να ολοκληρώσω το παζλ κάποιων σκέψεων που με παιδεύουν καιρό τώρα.
Σίγουρα πολλοί ενδιαφέρονται για τις καταβολές, την ιστορία και τα αθέατα γνωρίσματα των αγαπημένων τους φυτών, ασυγκρίτως πιο σημαντικά όμως είναι η μορφή, το άρωμα και τα αισθητικά τους χαρακτηριστικά. Και καθόλου δεν αμφιβάλλω πως από όλα τα εισαγόμενα φυτά που δοκιμάζονται σήμερα στους κήπους μας κάποια θα λάβουν μελλοντικώς το χρίσμα της ελληνικότητας. Όπως δηλαδή συνέβη με τα ξινόδεντρα, την ντοματιά, τον αθάνατο και πάμπολλα ακόμη, που ρίζωσαν εδώ φερμένα από άλλες ηπείρους. Έφυγα από την έκθεση κουβαλώντας ένα νέο πράσινο απόκτημα, με καταγωγή από τη Νότια Αφρική, το οποίο, κυρίως λόγω της μεγάλης του ανθεκτικότητας στην αλατότητα, μπορεί να ευδοκιμήσει σε παραθαλάσσιες θέσεις, όπου λιγοστοί άλλοι θάμνοι αντέχουν. Ονομάζεται καρίσσα, με δύο σίγμα παρακαλώ, καθώς έτσι γράφεται η επιστημονική του ονομασία (Carissa macrocarpa), η οποία ετυμολογείται από την ελληνική λέξη «χάρις». Δικαίως ασφαλώς, από καλλωπιστικής σκοπιάς ανήκει στην ανώτερη βαθμίδα, καθώς τα σκουροπράσινα, δερματώδη φύλλα του είναι στιπλνά, ενώ από άνοιξη μέχρι φθινόπωρο παράγει όμορφα λευκά άνθη σε μεγάλους αριθμούς. Το μεθυστικό τους άρωμά θυμίζει κάτι ανάμεσα σε γιασεμί και πορτοκαλιά, ορισμένοι πάλι διακρίνουν και νότες γαρδένιας. Στα μέσα του φθινοπώρου παράγει ωοειδείς, κοκκινωπούς καρπούς με γλυκόξινη και αρωματική σάρκα. Ενδεικτικό της σύγχυσης που επικρατεί για το άρτι εισαχθέν στην κηποτεχνία τούτο είδος είναι πως πολλοί προειδοποιούν ότι πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωσή τους λόγω τοξικότητας. Εσφαλμένα όμως· στην πατρίδα της καρίσσας θεωρούνται απολαυστικό φρούτο, ενώ στην Καλιφόρνια και τη Φλόριντα των ΗΠΑ καλλιεργούνται ορισμένες ποικιλίες της που παράγουν βελτιωμένους καρπούς. Όσον αφορά τη χρήση της στον κήπο, η καρίσσα, που σε ύψος και πλάτος δεν ξεπερνάει συνήθως τα δύο μέτρα, προσφέρεται, λόγω του πυκνού της φυλλώματος, για τη διαμόρφωση ζωντανών φρακτών. Φυτεύεται βεβαίως και μονάχη της σε περίοπτη θέση, ενώ προκόβει ακόμη και σε μεγάλες γλάστρες.
Αναπτύσσεται αργά
→ Για να ευδοκιμήσει, χρειάζεται άφθονη ηλιοφάνεια, έδαφος με άριστη αποστράγγιση και προστασία από τον παγετό. Ο ρυθμός ανάπτυξής της είναι σχετικά αργός, επιταχύνεται πάντως με τακτικές λιπάνσεις από άνοιξη έως φθινόπωρο. Αντέχει πολύ στην ξηρασία, χρειάζεται όμως αρκετό πότισμα τα πρώτα καλοκαίρια της ζωής της. Μετά το τέλος της ανθοφορίας κλαδεύεται ελαφρά.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.