Παρά το ότι μπορεί να μοιάζει με βιβλίο, να το αισθάνεστε σαν βιβλίο και να τοποθετείται στο ράφι σαν βιβλίο, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην είναι βιβλίο. Ψεύτικα βιβλία εμφανίζονται σε διάφορες μορφές: μέχρι πρότινος αληθινά βιβλία που κάποιος αφαίρεσε το εσωτερικό τους, υφασμάτινα φόντα με εικόνες βιβλίων τυπωμένες πάνω τους, άδεια κουτιά με ψεύτικους τίτλους και συγγραφείς ή μερικές φορές απλώς μια πρόσοψη από ράχες κατά μήκος ενός ραφιού. Τα ψεύτικα βιβλία, που αποτελούν ήδη τον κανόνα για κινηματογραφικά σκηνικά και εμπορικά καταστήματα, γίνονται δημοφιλές αξεσουάρ στα σπίτια. Αν και ορισμένοι το παρατραβάνε, καλύπτοντας ολόκληρους τοίχους με ψεύτικα βιβλία, άλλοι δεν αντέχουν την ιδέα της διακόσμησης με βιβλία που δεν είναι αληθινά.
«Δεν θα χρησιμοποιήσω ποτέ ψεύτικα βιβλία», δήλωσε η Τζίνι Ένγκελμπακ, ειδική στον σχεδιασμό και στην οργάνωση εσωτερικών χώρων στη Νέα Υόρκη. «Είναι επιτηδευμένο και δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι είσαι πιο διαβασμένος ή εξυπνότερος από ό,τι είσαι στην πραγματικότητα». Η Ένγκελμπακ δήλωσε ότι έχει χρησιμοποιήσει συχνά βιβλία ως διακόσμηση, κατά καιρούς διαμορφώνοντας τις βιβλιοθήκες των πελατών της με την αισθητική να έχει προτεραιότητα έναντι της λειτουργικότητας, κάτι που αποτελεί τυπική πρακτική του εσωτερικού σχεδιασμού.
Βιβλία με το μέτρο
Η εταιρεία Books by the Foot πουλάει, όπως υποδηλώνει το όνομά της, βιβλία «με το μέτρο». Μπορεί κανείς να αγοράσει βιβλία ανά χρώμα (οι επιλογές περιλαμβάνουν «λαχταριστές κρέμες», «βίντατζ καμπερνέ» και «σκιά ουράνιου τόξου»), ανά θέμα («για καλά διαβασμένους στην τέχνη» ή «στην κηπουρική»), βιβλία τυλιγμένα (καλυμμένα με λινό ή ροζ χρυσό) και άλλα. Είναι όλα «διασωσμένα βιβλία», δηλαδή βιβλία που διαφορετικά θα πετιούνταν ή θα ανακυκλώνονταν για χαρτοπολτό, δήλωσε ο Τσαρλς Ρόμπερτς, πρόεδρος της μητρικής εταιρείας της Books by the Foot, Wonder Book.
Κατά τη διάρκεια της πανδημικής καραντίνας το 2020, η τηλεργασία ανέβασε τη ζήτηση για τις υπηρεσίες της εταιρείας. «Οι άνθρωποι ζητούσαν βιβλία για τις συσκέψεις Zoom», δήλωσε ο Ρόμπερτς. «Ήθελαν κλασική λογοτεχνία, βιβλία μαγειρικής ή άλλα πράγματα για το φόντο, κάτι σαν σκηνικά, αλλά και για να αντικατοπτρίζουν την προσωπικότητα και τα γούστα τους. Και δεν ήθελαν να τους κοροϊδέψει κανείς, αν έβλεπε πίσω τους ένα ρομαντικό μυθιστόρημα». Αν και η εταιρεία ειδικεύεται κυρίως στην πώληση πραγματικών βιβλίων, έχει ασχοληθεί και με τον κόσμο των ψεύτικων. Έχουν κόψει τα βιβλία έτσι ώστε να μείνουν μόνο οι ράχες τους και τα έχουν κολλήσει σε ράφια σε κρουαζιερόπλοια, «όπου δεν θέλουν να έχουν μεγάλο βάρος ή να ανησυχούν ότι τα βιβλία θα πέσουν από τα ράφια αν ο καιρός χαλάσει», δήλωσε ο Ρόμπερτς.
Υπάρχουν και άλλες, μερικές φορές αντιφατικές, χρήσεις για τα ψεύτικα βιβλία. Αν και έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει περισσότερα από 1,35 εκατομμύρια από αυτά, πολλά από τα βιβλία στη βιβλιοθήκη Tianjin Binhai της Κίνας, έκτασης 360.000 τετραγωνικών μέτρων, δεν είναι αληθινά. Αντ’ αυτού, υπάρχουν διάτρητες πλάκες αλουμινίου πάνω στις οποίες έχουν κολληθεί εξώφυλλα βιβλίων, κυρίως στα πάνω ράφια του αιθρίου. Αν και η παρουσία τεχνητών βιβλίων σε έναν χώρο αφιερωμένο στην ανάγνωση έχει επικριθεί ευρέως –ένα δημοσίευμα ειρωνεύτηκε ότι περισσότερο καλλιεργεί μια φαντασίωση, παρά έχει όντως βιβλία–, παραμένει ένα πολυσύχναστο τουριστικό αξιοθέατο. Εξάλλου, τα βιβλία δεν χρειάζεται να είναι αληθινά, αν προορίζονται μόνο για το Instagram.
Τα πάνω πάνω ράφια
Η Τίνα Ραμσαντάνι, σχεδιάστρια εσωτερικών χώρων στη Νέα Υόρκη, δήλωσε ότι η εταιρεία της έχει χρησιμοποιήσει ψεύτικα βιβλία τόσο σε εμπορικούς χώρους όσο και σε σπίτια. Για ένα καμαρίνι σε ένα ιδιωτικό κλαμπ στο Νιου Τζέρσεϊ, «όπου κανείς δεν επρόκειτο πραγματικά να διαβάσει τα βιβλία, αν και υπήρχαν βιβλιοθήκες, προμηθευτήκαμε μόνο ψεύτικα βιβλία», δήλωσε η Ραμσαντάνι. Για τα σπίτια των πελατών της, τα ψεύτικα βιβλία τοποθετούνται συνήθως στα πάνω ράφια των βιβλιοθηκών, που δεν είναι εύκολα προσβάσιμα. «Το κάναμε αυτό για ένα σπίτι στα Χάμπτονς. Συνήθως είναι για μεγαλύτερα σπίτια, όπου δεν χρησιμοποιείς κάθε δωμάτιο του σπιτιού όπως στην πόλη. Ας πούμε ότι έχεις ένα επιπλέον αναγνωστήριο, μια βιβλιοθήκη ή κάποιο είδος αίθουσας τηλεόρασης ή κάτι αντίστοιχο όπου το γεμίζεις με βιβλία και δεν μπορείς ποτέ να φτάσεις στα πάνω μέρη. Έτσι, αντί να τοποθετήσουμε πραγματικά βιβλία που θα μαζέψουν σκόνη και στα οποία δεν θα είχε ποτέ κανείς πρόσβαση, καταλήγουμε να βάλουμε ψεύτικα βιβλία».
Η Άννα Σίγλουολ, ιδιοκτήτρια του 27 Diamonds Interior Design στο Αναχάιμ της Καλιφόρνια, δήλωσε ότι συχνά κάνει χρήση ψεύτικων βιβλίων, ειδικά αν είναι «συγκεκριμένων μεγεθών ή χρωμάτων που ταιριάζουν με το δωμάτιο ή αν θέλουμε ο πελάτης να νιώσει ότι αντικατοπτρίζει μια πολυταξιδεμένη ζωή. Λίγοι άνθρωποι διαβάζουν φυσικά βιβλία πια, αλλά μας ξυπνούν ορισμένες αισθήσεις όταν μας περιβάλλουν», δήλωσε η Σίγλουολ. «Η μυρωδιά τους, οι ιστορίες που κουβαλούν ή τα χρώματά τους που κάνουν το δωμάτιο να ξεχωρίζει».
Ο Τζάστιν Φελίπε, 37 ετών, ένας από τους πελάτες της Σίγλουολ στο Ράντσο Κουκαμόμπα της Καλιφόρνια, δήλωσε ότι δεν έχει την παραμικρή ιδέα πόσα ψεύτικα βιβλία υπάρχουν στο σπίτι του. Είναι τόσο πειστικά, που οι περισσότεροι επισκέπτες πιστεύουν ότι είναι αληθινά και κινούνται ανάμεσα στο βίντατζ στιλ βιβλίων μυστηρίου ή λευκωμάτων για τη μόδα, που επιλέγονται κυρίως για το μέγεθος και το χρώμα τους. «Είναι διάσπαρτα παντού», είπε ο Φελίπε. «Βρίσκονται στο γραφείο μου, στο σαλόνι, στο οικογενειακό δωμάτιο, σε μερικά από τα κομοδίνα στα δωμάτια των επισκεπτών και στη βιβλιοθήκη της κρεβατοκάμαράς μου». Αν έπρεπε να μαντέψει πόσα είναι, είπε ο Φελίπε, θα υπολόγιζε 20 έως 30. «Δεν με πειράζει που είναι ψεύτικα. Ήθελα να κάνω το δωμάτιο να φαίνεται ολοκληρωμένο, οπότε με ικανοποιεί οτιδήποτε το κάνει να φαίνεται όμορφο».
Το σκονάκι του ιεροκήρυκα
Ο Τζεφ Μπράουν ζει στο Μπράουντβιλ του Όρεγκον και έχει πουλήσει 1.200 ψεύτικα βιβλία στο Etsy. Ο Μπράουν, ένας DIYer (δηλαδή ειδικεύεται στο Do It Yourself – τα κάνει όλα μόνος του), παίρνει αληθινά βιβλία που βρίσκει σε καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών και υπαίθριες αγορές, κολλάει τις σελίδες μεταξύ τους και αδειάζει ένα σημείο στο κέντρο.
Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα αντικείμενο που μοιάζει με βιβλίο και οι πελάτες μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να αποθηκεύσουν μπιχλιμπίδια ή μικρά τιμαλφή. Οι πελάτες του έχουν χρησιμοποιήσει τα βιβλία για να αποθηκεύσουν ένα δαχτυλίδι αρραβώνων για μια πρόταση γάμου, παχύφυτα, μετρητά, φωτογραφίες και άλλα. «Υπήρχε ένας ιεροκήρυκας που έκανε πολλούς γάμους, αλλά έχανε τη μνήμη του και έτσι δεν θυμόταν πάντα τι να πει. Έτσι ήθελε ένα βιβλίο όπου θα μπορούσε να κρύψει ότι διάβαζε από το τηλέφωνό του», δήλωσε ο Μπράουν. Χρησιμοποίησαν ένα απροσδιόριστο μαύρο βιβλίο, εξήγησε, καθώς ο ιεροκήρυκας δεν ήθελε να κόψει μια Βίβλο (αν και η κούφια Βίβλος είναι το πιο δημοφιλές αίτημα των πελατών του Μπράουν).
Η Covogoods, στο Σολτ Λέικ Σίτι, κατασκευάζει αυτό που είναι γνωστό με το όνομα «CovoBox», το οποίο μοιάζει με κανονική στοίβα βιβλίων από μπροστά, αλλά από πίσω είναι εύκολο να δει κανείς ότι τα βιβλία είναι κολλημένα μεταξύ τους και σκαλισμένα, αφήνοντας χώρο για αποθήκευση. «Πολλά από τα προϊόντα μας κατασκευάζονται από βιβλία που κατευθύνονταν προς τις χωματερές», δήλωσε ο Μπράιαν Μπους, ο διευθύνων σύμβουλος.
Η απάτη του Γκάτσμπι
Η Αριέλ Ζιμπράκ, καθηγήτρια Αγγλικών στο Πανεπιστήμιο του Γουαϊόμινγκ, συνέκρινε τη σημερινή χρήση των ψεύτικων βιβλίων με την παρουσία τους στα μυθιστορήματα του τέλους του 19ου αιώνα, όταν συμβόλιζαν «την πνευματική και διανοητική φτώχεια που συνδέεται με την κενή κατανάλωση και την υλική υπερβολή. Μυθιστοριογράφοι όπως η Έντιθ Γουάρτον απεικονίζουν τις νεόπλουτες οικογένειες της εποχής, εκείνες των οποίων η περιουσία προερχόταν από τη βιομηχανία και όχι από τη γαιοκτησία, να βιώνουν μια αστρονομική αύξηση του πλούτου, γεγονός που δεν συνάδει με την ικανότητά τους να κατανοούν ή να καταναλώνουν τέχνη και πολιτισμό», δήλωσε η Ζιμπράκ. «Σε αυτά τα μυθιστορήματα, η αγορά πλαστών ή καθαρά διακοσμητικών βιβλίων συνυπάρχει με το κακό γούστο στην τέχνη ή με την άγνοια κοινωνικών συμβάσεων».
Ένα άλλο διάσημο λογοτεχνικό παράδειγμα αδιάβαστων βιβλίων μπορεί να βρεθεί στο βιβλίο του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ Ο υπέροχος Γκάτσμπι, το οποίο διαδραματίζεται στα «roaring twenties», μια εποχή σχεδόν συνώνυμη με την υπερκατανάλωση. Τα βιβλία στη βιβλιοθήκη του Τζέι Γκάτσμπι είναι «άκοπα». «Τα βιβλία εκείνη την εποχή έφταναν με τις σελίδες διπλωμένες μαζί – για να τα διαβάσει κανείς, χρησιμοποιούσε έναν χαρτοκόπτη για να κόψει τις σελίδες», είπε η Ζίμπρακ. «Το υπονοούμενο εδώ είναι ότι ο Γκάτσμπι είναι ένας ψεύτικος τζέντλεμαν, κάποιος που αγοράζει τη βιβλιοθήκη για να φανεί καλλιεργημένος, αλλά στην πραγματικότητα δεν μαθαίνει από αυτήν».
Κρυφές πόρτες
Η εταιρεία DecBooks με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο ειδικεύεται στη δημιουργία ψεύτικων τόμων, με μια ειδική διαδικασία χύτευσης που αποτυπώνει ακόμη και τις πιο μικρές λεπτομέρειες από τα βιβλία αντίκες, δήλωσε ο Νάιγκελ Πόνσφορντ, ιδρυτικός εταίρος. «Οι ιδιώτες πελάτες μας λατρεύουν να κρύβουν πόρτες, να έχουν μια μυστική είσοδο που οδηγεί ίσως σε μια τουαλέτα, σε μια αίθουσα παιχνιδιών ή ακόμη και σε μια απλή αποθήκη», δήλωσε ο Πόνσφορντ, προσθέτοντας ότι η εταιρεία του έχει παράσχει ψεύτικα βιβλία σε μπαρ, εστιατόρια και κινηματογραφικά σκηνικά. Ένας γνωστός Βρετανός πολιτικός, είπε ο Πόνσφορντ, ζήτησε τα ψεύτικα βιβλία που του παρήγγειλε να έχουν στις ράχες τα ονόματα των μελών της οικογένειάς του όπου θα εμφανίζονται ως συγγραφείς. Πέρυσι, η DecBooks παρείχε 20.000 ψεύτικα βιβλία για μια μεγάλη παραγωγή του Netflix. Η εταιρεία γέμισε επίσης ολόκληρη τη βιβλιοθήκη Gladstone στο One Whitehall Place, έναν χώρο για γαμήλιες τελετές στο Λονδίνο, με 35.000 αντίγραφα.
Υπάρχουν και πιο καθημερινές επιδείξεις ψεύτικων βιβλίων. Ο Τζον Σάμγουεϊ, 51 ετών, μηχανικός που ζει στο Σνόχομιτς της Ουάσιγκτον, χρησιμοποίησε μια κουρτίνα με την εικόνα μιας βιβλιοθήκης για το φόντο των κλήσεων του Zoom το 2020. Επειδή το μεγαλύτερο μέρος της οικογένειάς του βρισκόταν στο σπίτι κατά τη διάρκεια της καραντίνας, συμπεριλαμβανομένης της συζύγου του και των τεσσάρων παιδιών του, ο Σάμγουεϊ ξέμεινε με το γκαράζ για γραφείο. Εμπνευσμένος από δημοσιογράφους που έκαναν παρόμοια κόλπα με ψεύτικα φόντα στην τηλεόραση, όπως είπε, ξόδεψε περίπου 100 δολάρια για να αποκτήσει ένα ικανοποιητικό φόντο, ώστε να φαίνεται ότι βρισκόταν σε ένα γραφείο. «Συνήθως το χρησιμοποιούσα μόνο όταν έπαιρνα συνεντεύξεις από υποψηφίους για δουλειά ή σε άλλες καταστάσεις όπου δεν ήθελα να αποσπάσει την προσοχή των άλλων το ότι το γραφείο μου ήταν ένα γκαράζ», δήλωσε ο Σάμγουεϊ. Αργότερα αποκάλυψε το μαγικό του κόλπο στο Twitter. Πίσω από την κουρτίνα και πέρα από το γκαράζ, ο Σάμγουεϊ μπορούσε να δημιουργήσει τη δική του βιβλιοθήκη. «Η γυναίκα μου και εγώ έχουμε χιλιάδες αληθινά βιβλία στο σπίτι μας και δεν μπορούμε να καταλάβουμε τους ανθρώπους που διακοσμούν με ψεύτικα», είπε. «Είναι μάλιστα κάπως ειρωνικό το γεγονός ότι θα μπορούσα να είχα διαμορφώσει έναν μικρό χώρο γραφείου στο σπίτι μας, αν δεν είχαμε τόσο πολλά πραγματικά βιβλία που έπιαναν τον χώρο».
