Το έλεγαν. Η πόλη θα γεμίσει, δεν θα υπάρχει κατάλυμα ούτε για δείγμα. Επίσης, καλό είναι να έρθετε από νωρίς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το «νωρίς» δεν σημαίνει και πολλά όταν έχεις να κάνεις με νέους ηλικίας 18-30 ετών και, επίσης, δεν εγγυάται την απρόσκοπτη είσοδο στους χώρους του Ευρωκοινοβουλίου. Ειδικά από τη στιγμή που περίπου οκτώμισι χιλιάδες άνθρωποι από ενενήντα τρεις χώρες έχουν καταφτάσει στο Στρασβούργο, για να συμμετάσχουν για ένα διήμερο (9-10/6) στην Ευρωπαϊκή Εκδήλωση Νεολαίας. Ευρέως γνωστή ως ΕΥΕ (European Youth Event).
Το λεωφορείο που συνδέει τον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έρθει σε πέντε λεπτά. Θα είναι πακτωμένο. Κανείς δεν θα αποβιβαστεί, κανείς από τους είκοσι που περιμένουμε στη στάση δεν θα επιβιβαστεί. «Δεν πειράζει, θα περιμένουμε το επόμενο», λένε δύο φίλοι αραβικής καταγωγής που έχουν στην πλάτη τους tote bags με το λογότυπο του EYE. Σε δέκα λεπτά έρχεται το επόμενο, αλλά πάλι δεν χωράει να μπει κανείς και όσες/όσοι θέλουν να φτάσουν στο χωριό του ΕΥΕ για να πάρουν τις διαπιστεύσεις τους όσο πιο νωρίς γίνεται θα χρειαστεί να περπατήσουν ή να συνδυάσουν διαφορετικά μέσα μεταφοράς.
Από το παράθυρο του τραμ βλέπεις ανθρώπινα κοπάδια, σαν να πηγαίνουν σε συναυλία. Άλλοι πορεύονται σε παρέες, άλλοι κατά μόνας. Έχουν περασμένες στην πλάτη τους τις σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή των χωρών τους. Άλλοι φορούν επίσημα ρούχα, σακάκι και λευκό πουκάμισο, άλλοι καλοκαιρινά ρούχα. Η πρόγνωση του καιρού δείχνει πως η θερμοκρασία θα αγγίξει τους 29 βαθμούς Κελσίου. Κορίτσια και αγόρια έχουν βάλει στρας στα μάτια τους, έχουν κάνει μανικιούρ στα νύχια τους. Κρατούν ζακέτες, σε περίπτωση που βγάλει ψύχρα, και μπουκάλια αναψυκτικών. Στέκονται στην ουρά των διαπιστεύσεων και πιάνουν κουβέντα. Μια κουβέντα που μπορεί να διαρκέσει μερικά λεπτά ή να αποτελέσει αφορμή για μια ωραία φιλία που ξεκίνησε στο EYE.
Μπροστά, δύο κοπέλες από τη Φινλανδία συγκρίνουν τις κάρτες-ταυτότητές τους με το πλαστικοποιημένο δελτίο που δεν χωράει στο πορτοφόλι της Σοφίας, μιας φοιτήτριας στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ που ήρθε στο Στρασβούργο ως πρεσβευτής των Βραβείων Κοινού LUX που απονέμονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά και για να συμμετάσχει στις δραστηριότητες της ευρωπαϊκής εκδήλωσης. «Το μόνο σίγουρο είναι πως θα συμμετάσχω σε ένα workshop για το ευρωπαϊκό σινεμά και τη στροφή που παίρνει απέναντι στην κοινωνική αλλαγή. Από κει και πέρα, δεν έχω ιδέα», λέει και γελάει.
Ψηφίστε!
Από το 2014 (με εξαίρεση το 2020 λόγω πανδημίας), το EYE συγκεντρώνει κάθε δύο χρόνια χιλιάδες νέες και νέους από δεκαέξι έως τριάντα ετών από την Ευρώπη και τον κόσμο στους χώρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπου ανταλλάσσουν απόψεις και ιδέες με ακτιβιστές και διεθνείς οργανώσεις νεολαίας, εκφράζουν τις ανησυχίες τους σε μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, αναδεικνύουν τον ρόλο της δημοκρατίας, προωθούν την ενασχόληση με τα κοινά και δικτυώνονται μεταξύ τους
Στην τελετή έναρξης, που λαμβάνει χώρα στο χωριό του EYE, ακριβώς απέναντι από τις εγκαταστάσεις του ΕΚ, οι παρουσιαστές αναφέρουν πως οι κύριες θεματικές της φετινής διοργάνωσης θα είναι τρεις: α) η περιβαλλοντική βιωσιμότητα της εκδήλωσης μέσω φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών (ψύκτες νερού, αποφυγή πλαστικών αντικειμένων), β) το ζήτημα της μη αμειβόμενης πρακτικής άσκησης, για το οποίο διαμαρτύρονται χιλιάδες νέοι στην Ευρώπη και γ) η ενασχόληση των νέων με την πολιτική, με αφορμή τις επερχόμενες Ευρωεκλογές του 2024.
Ο λόγος δίνεται στο κοινό για ερωτήσεις. Θα είναι η πρώτη από τις δεκάδες φορές σε ομιλίες και workshops που θα δοθεί το βήμα στους νέους και στις νέες που συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή Εκδήλωση Νεολαίας. Οι ερωτήσεις περιστρέφονται γύρω από νομοθετικές ρυθμίσεις για τη ΛΟΑΤΚΙΑ+ κοινότητα, την άνοδο της ακροδεξιάς και το Qatargate, με κύριο προβληματισμό το κατά πόσο οι Ευρωπαίοι μπορούν να εμπιστευτούν τα μέτρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Επικρατεί μια μικρή αναστάτωση μόλις ακούγεται το όνομα της Εύας Καϊλή από τη Φαμπιάν Κέλερ, κοσμήτορα οικονομικών και διοικητικών δραστηριοτήτων του ΕΚ.
«Θα τους τηλεφωνήσω για να ψηφίσουν»
Σύμφωνα με την εαρινή έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 51% των Ελλήνων ερωτηθέντων δηλώνει πως δεν ενδιαφέρεται για τη διεξαγωγή των Ευρωεκλογών. Σε κάθε εμφάνισή της στο ΕΥΕ, είτε στην Ολομέλεια είτε στο χωριό, η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα τονίζει διαρκώς την ανάγκη οι Ευρωπαίοι να ψηφίσουν. «Ακόμη κι αν έχετε φίλους που σκέφτονται να μην ψηφίσουν, δώστε μου τα τηλέφωνά τους να τους πάρω τηλέφωνο». Το κοινό γελάει. «Σοβαρά μιλάω, το έχω κάνει», λέει και διηγείται την ιστορία μιας τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε με έναν 18χρονο από τη χώρα καταγωγής της, τη Μάλτα, που δεν ενδιαφερόταν να ψηφίσει.
Ωστόσο, μιλώντας για την Ελλάδα, όταν πέντε από τους είκοσι έναν Έλληνες ευρωβουλευτές βρίσκονται υπό δικαστική διερεύνηση και έρχεται στο προσκήνιο η συζήτηση για το κριτήριο ψήφου στις Ευρωεκλογές, τι μπορεί να κάνει το ΕΚ για να πείσει τους ψηφοφόρους να μην αδιαφορήσουν και αντ’ αυτού να προσέλθουν στην κάλπη; «Κρίνετέ μας από τις πράξεις μας. Δεν έχει να κάνει με τη Δεξιά ή την Αριστερά, έχει να κάνει με το τι είναι σωστό και τι είναι λάθος», λέει στο «Κ» η κ. Μέτσολα. «Γι’ αυτό και πρέπει να διασφαλίσουμε το ότι υιοθετούμε μέτρα που είναι ισχυρά, ότι υπάρχουν καμπανάκια κινδύνου που ηχούν νωρίτερα όταν υπάρχουν υπόνοιες διαφθοράς και ότι θεσπίζουμε νόμους. Η έκκλησή μου σε εσένα και στους νέους της Ελλάδας θα ήταν να δείτε τις μεγάλες αλλαγές που έχει φέρει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να έχετε πίστη, γιατί η αντίδραση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι καλή, ισχυρή και δίκαιη. Και έτσι θα συνεχίσει να είναι».
Ένα αλισβερίσι ιδεών και γλωσσών
Το κτίριο Βάις, στο οποίο βρίσκεται η αίθουσα της Ολομέλειας, έχει ανοίξει για όλους τους συμμετέχοντες στο ΕΥΕ. Το πρώτο πράγμα που κάνουν όλοι/-ες μόλις περάσουν για πρώτη φορά τον έλεγχο ασφαλείας είναι να φωτογραφίσουν το «παράθυρο» στον ουρανό που σχηματίζει το οβάλ κτίσμα. Δύο παιδιά προσπαθούν να βγάλουν σέλφι, μιλούν μια γνώριμη γλώσσα. Η Ελίζα, νεαρή δικηγόρος στη Λάρισα, και ο Αλέξανδρος, ο οποίος σπουδάζει πολιτικός μηχανικός στο Άαχεν, ήρθαν για να παρακολουθήσουν τις διεργασίες. Έχουν κλείσει τα workshops που τους ενδιαφέρουν έναν μήνα πριν, μόλις ανακοινώθηκε το πρόγραμμα.
Στην αίθουσα της Ολομέλειας γίνεται μια συζήτηση για το κοινωνικό κενό στην Ευρώπη. Η κουβέντα περιστρέφεται γύρω από ζητήματα όπως το υψηλό κόστος ζωής για τη γενιά Ζ, η μείωση των ανισοτήτων, το brain drain σε Ολλανδία και Γερμανία, και αναζητούνται λύσεις για την αντιμετώπιση αυτού του κενού που θα κατατεθούν στο τέλος της συζήτησης από τους συμμετέχοντες. Ο Αλέξανδρος σημειώνει μια ερώτηση που θέλει να κάνει και αφορά την ενιαία πολιτική της ΕΕ ως προς την κοινωνική ισότητα των ΛΟΑΤΚΙΑ+ ατόμων, η οποία ναι μεν φαίνεται να γίνεται πράξη στις βορειοκεντρικές χώρες της ΕΕ, αλλά όχι και στις νοτιοανατολικές. Βέβαια, οι πιθανότητες να καταφέρει τελικά να θέσει την ερώτησή του δεν είναι πολλές, λόγω των εκατοντάδων ατόμων που βρίσκονται μέσα στην αίθουσα της Ολομέλειας.
Σε καναπέδες και σταντ έξω από την αίθουσα, νέες και νέοι είναι έτοιμοι να ανταλλάξουν ιδέες και απόψεις για όσα ζητήματα τους απασχολούν με τους συμμετέχοντες του EYE και να δικτυωθούν μεταξύ τους, ανταλλάσσοντας προφίλ στο LinkedIn και στο Instagram. Ο Τζον από το Γιβραλτάρ στέκεται σε μια ουρά όπου κάνουν τατουάζ χένα, το οποίο έχει την όψη ενός ευρωπαϊκού μονόκερου (EUnicorn). «Είναι ωραίο να βλέπεις πώς σκέφτονται άτομα της ηλικίας σου. Ο καθένας μας έχει διαφορετικές προσλαμβάνουσες που συμπληρώνουν τις ιδέες που κουβαλάμε στο κεφάλι μας». Τον βλέπω να συζητάει με άτομα της πλατφόρμας Youth Ideas Hub, τα οποία συλλέγουν απόψεις με στόχο να τις προωθήσουν στα μέλη του ΕΚ.
Ακριβώς απέναντι βρίσκεται μια αίθουσα όπου μπορεί κανείς να δοκιμάσει τις δυνάμεις του σε κουίζ με ερωτήσεις για την Ευρώπη, να ηχογραφήσει ένα δεκάλεπτο σε ραδιοφωνική εκπομπή, να πληροφορηθεί για το δικαίωμα στην ευθανασία και να εκπαιδευτεί στη διερμηνεία μέσα σε ειδικά booths με καθοδήγηση από επίσημους διερμηνείς του Ευρωκοινοβουλίου. Η Όλγκα από την Πολωνία θέλει να δοκιμάσει τις δυνάμεις της στα γερμανικά, επειδή θέλει να κάνει το μεταπτυχιακό της στη Δρέσδη και αμφιβάλλει για τις δυνατότητές της. «Ξέρεις τι όμως; Με όσους έχω μιλήσει γερμανικά, δεν είχα άγχος. Είναι αναζωογονητικό να γνωρίζεις κόσμο από άλλες χώρες της Ευρώπης και να μιλάτε σε διαφορετικές γλώσσες».
Αρέσει και στην Κατερίνα, εθελόντρια στο EYE και φοιτήτρια στο Στρασβούργο. Ακόμη και όταν της απευθύνονται στα ισπανικά ή στα ιταλικά, όταν τη ρωτάνε πού είναι η έξοδος. «Βγάζω κάτι ισπανικό ή ιταλικό;» αναρωτιέται αστειευόμενη. Κάποιοι Ισπανοί, τους οποίους είχε πετύχει νωρίτερα, τη ρωτάνε περιπαικτικά από ποιο μέρος της Ισπανίας κατάγεται. «Βλέπεις τι τραβάω; Μου βγαίνει το όνομα μετά».
Η Ευρώπη των νέων
Το πρόγραμμα είναι τεράστιο, οι θέσεις σε workshop είναι δυσεύρετες, οι αίθουσες του ΕΚ έχουν ονοματοδοτηθεί με τρόπο που μπερδεύουν αρκετούς, όπως ο γράφων, ο οποίος ξεκίνησε να συμμετάσχει σε ένα workshop με θέμα την ψυχική υγεία των νέων και κατέληξε σε ένα άλλο, με επίκεντρο τις ιατροφαρμακευτικές πολιτικές και το στίγμα του άσθματος και των αλλεργιών στον εργασιακό χώρο. Στο κέντρο του δωματίου έχουν υψωθεί δύο πύργοι από τουβλάκια. Ο ένας περιλαμβάνει τις παθογένειες των συστημάτων υγείας, ο δεύτερος προτάσεις για την επιδιόρθωσή τους. Ο Λούκας, οδοντίατρος από τη Λιθουανία που ήρθε στο ΕΥΕ για να κάνει φίλους και να ακούσει διάφορες απόψεις, σηκώνεται για να τοποθετήσει ένα τουβλάκι με μια πρόταση που είχε, αλλά κατά λάθος ρίχνει τον έναν πύργο. Πρέπει να σηκωθούμε όλοι μαζί και να τον ξαναφτιάξουμε. Κανείς μας δεν ξέρει τα ονόματα του άλλου, ούτε τις χώρες προέλευσης, αλλά τον «χτίζουμε» μέσα σε χρόνο-ρεκόρ. Χειροκροτάμε, χαμογελάμε και συνεχίζουμε να συζητάμε. Η κουβέντα επανέρχεται στη δημοκρατία. «Η Ευρώπη μπορεί να μοιάζει σαν αυτόν τον πύργο. Αποτελείται από πολλές διαφορετικές απόψεις, αλλά την ίδια στιγμή αυτό την κάνει ιδιαίτερα εύθραυστη. Αυτό που έχει σημασία όμως είναι να κάνετε την Ευρώπη το δικό σας μέρος. Δικιά σας θα είναι σε λίγα χρόνια», λέει η Φινλανδή ευρωβουλευτής Σίρπα Πιετικέινεν που συμμετέχει στο workshop.
Κάλεσμα για συμμετοχή στις Ευρωεκλογές. Προβληματισμοί για γενιές μεταναστών που έχουν μεγαλώσει σε ευρωπαϊκές χώρες, αλλά δεν έχουν λάβει υπηκοότητα και συνεπώς αδυνατούν να ψηφίσουν. Εκδηλώσεις αλληλεγγύης στην Ουκρανία και στις διαδικασίες ένταξης της Γεωργίας και της Μολδαβίας. Συνεχές μπουστάρισμα των νέων, καθώς θα είναι εκείνοι που θα διαμορφώσουν την Ευρώπη του μέλλοντος. Διαρκής ενθάρρυνση του διαμοιρασμού ιδεών για θέματα που αφορούν ζητήματα της γενιάς Ζ. Οι νέες και οι νέοι της Ευρώπης ανταλλάσσουν απόψεις στις αίθουσες και στους χώρους του ΕΚ, αλλά σε θεσμικό επίπεδο υπάρχουν μόνο έξι ευρωβουλευτές κάτω των τριάντα ετών που μπορεί να θεωρηθεί ότι θα μπορούσαν να εκπροσωπούν τη γενιά στο ΕΚ και να επηρεάσουν με την ψήφο τους τις αποφάσεις.
Επικοινωνιακό σόου;
Πολλοί σκέφτονται πως το ΕΥΕ είναι ένα επικοινωνιακό σόου, όπου κυριαρχεί κάτι ουτοπικό. «Πώς μπορεί να διασφαλιστεί πως η φωνή μας έχει επιρροή στις πολιτικές αποφάσεις που παίρνονται;» ρωτάει στην Τελετή Λήξης του ΕΥΕ την αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Πίνα Πιτσιέρνο, ο Φαμπιάν από τη Γερμανία. Η απάντηση ήρθε όταν, μετά τη λήξη του ΕΥΕ, το Ευρωκοινοβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία για τη διασφάλιση της ποιότητας των περιόδων πρακτικής άσκησης στις χώρες της ΕΕ.
Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα. Και νομίζω πως θα γίνουν. Αυτό που συνέβη στο Στρασβούργο αυτές τις μέρες μπορεί να φαίνεται σε κάποιους σαν ένα echo chamber νέων που θέλουν να ασχοληθούν με τα κοινά της Ευρώπης. Ωστόσο, δεν είναι αυτό. Είναι το συνεχές χτίσιμο μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας, η οποία, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε μια γενιά που διαρκώς ψάχνεται, μαθαίνει, ταξιδεύει, ρουφάει πληροφορίες, εκφέρει άποψη, έχει τις κεραίες ανοιχτές, μάχεται και διεκδικεί. Ένα δείγμα της βρέθηκε στο EYE. Τώρα μένει να φανεί και στις ερχόμενες Ευρωεκλογές, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, αρπάζοντας κάθε ευκαιρία ορατότητας.