O Κρίστοφερ Πότερ, αναπληρωτής καθηγητής Νευροεπιστήμης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, είναι σαφής: Τα κουνούπια βρίσκουν δελεαστικούς όλους τους ανθρώπους. Αν εσύ, όμως, έχεις διαπιστώσει ότι εσένα σε κορτάρουν πιο συχνά απ’ ό,τι τους γύρω σου, τότε είναι πολύ πιθανό να αποτελείς ένα από αυτά τα άτυχα άτομα που, λόγω και γενετικών παραγόντων, ελκύουν πιο πολύ τα κουνούπια. Σύμφωνα με τον ίδιο επιστήμονα, δεν υπάρχει κάποιος μοναδικός, καθοριστικός λόγος για τον οποίο τα κουνούπια τσιμπάνε κάποιους ανθρώπους περισσότερο από άλλους, κι αυτό, εν μέρει, επειδή η μελέτη του συγκεκριμένου προβλήματος είναι δύσκολη για τους επιστήμονες. Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί έχουν καταλήξει σε δύο κύριες ομάδες παραγόντων που κάνουν κάποιους ανθρώπους πιο ελκυστικούς στα κουνούπια απ’ ό,τι άλλους. Η μία ομάδα έχει να κάνει με βιολογικούς παράγοντες, στους οποίους δεν μπορούμε να επέμβουμε, και η άλλη με συμπεριφορικούς, που μπορούμε να αλλάξουμε.
Φωτογραφία: Tonje Thilesen / The New York TimesΜήπως γεννήθηκες «γλυκοαίματος»;
Ο κύριος παράγοντας ανάμεσα σε αυτούς της πρώτης ομάδας έχει να κάνει με το πώς μυρίζεις. Η μοναδική σου οσμή δημιουργείται από τη συνέργεια δεκάδων διαφορετικών μορίων, τα οποία είναι διασκορπισμένα σε όλο σου το σώμα. «Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και με τις φράουλες, καθώς η μυρωδιά της κάθε φράουλας είναι το αποτέλεσμα της σύνθεσης των δεκάδων διαφορετικών οσμών της», λέει ο Πότερ. Απ’ ό,τι φαίνεται, το δικό σου ξεχωριστό μείγμα χημικών ενώσεων ενδέχεται να προσελκύει τα κουνούπια.
Είναι επίσης πιθανό ορισμένοι άνθρωποι να εκπέμπουν περισσότερη από την οσμή που αρέσει στα κουνούπια, σύμφωνα με τη Λίντι Μακ Μπράιντ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Οικολογίας, Εξελικτικής Βιολογίας και Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. Αυτό, να το αποσαφηνίσουμε, δεν σημαίνει ότι κάποιος που, για τους ανθρώπους, μυρίζει έντονα θα αποτελεί κατ’ ανάγκη στόχο των κουνουπιών. Όπως μας πληροφορεί η Μακ Μπράιντ, τα κουνούπια έχουν ευαισθησία σε διαφορετικές μυρωδιές, ακόμα και σε κάποιες που οι άνθρωποι δεν μπορούν να μυρίσουν. Για παράδειγμα, συνεχίζει, «τα κουνούπια λατρεύουν την οσμή των πήχεων των χεριών μας, τη στιγμή που κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να διανοηθεί ότι οι πήχεις του μυρίζουν». Τα κουνούπια ελκύονται και από το σμήγμα, μια κηρώδη, λιπαρή ουσία που προστατεύει το δέρμα μας από την ξηρότητα και το οποίο περιέχει μόρια που επηρεάζουν το πώς μυρίζεις.
Ο δρ Κρίστοφερ Μπατζόλι, γιατρός που εργάζεται στα επείγοντα περιστατικά της Κλινικής του Κλίβελαντ, στο Οχάιο, και ειδικεύεται στην παροχή ιατρικής βοήθειας σε απομακρυσμένα, άγρια και ανεξερεύνητα περιβάλλοντα, σημειώνει ότι ρόλο μπορεί να παίζει και η ομάδα αίματος. Κι αυτό διότι, όπως μας λέει, τα κουνούπια φαίνεται να κατευθύνονται περισσότερο προς ανθρώπους με ομάδα αίματος Ο, για λόγους που οι ερευνητές δεν έχουν εξακριβώσει. Ο τρόπος με τον οποίο αναπνέεις –αυτό που ο Μπατζόλι έχει ονομάσει «αναπνευστική υπογραφή»– παίζει, επίσης, ρόλο. Τα κουνούπια αποζητούν το διοξείδιο του άνθρακα και όσο περισσότερο εκπνέουμε, τόσο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στέλνουμε στον αέρα, προσκαλώντας τα έντομα προς εμάς.
Οι συμπεριφορές που πρέπει να κόψεις
Οι συμπεριφορικοί παράγοντες που κάνουν τα κουνούπια να σε αγαπήσουν εξαρτώνται κυρίως από το τι κάνεις κατά τη διάρκεια της μέρας σου. Αν για παράδειγμα, όπως λέει ο Πότερ, γυμνάζεσαι έντονα σε εξωτερικό χώρο, μπορεί να αναπνέεις πιο βαριά και να εκπνέεις περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, κάτι που θα προσελκύσει τα κουνούπια. Η Μακ Μπράιντ προσθέτει ότι και ο ιδρώτας στέλνει σήμα στα κουνούπια να έρθουν πιο κοντά και ιδιαίτερα αυτός που έχει παραμείνει στο δέρμα επί μερικές ώρες, έχοντας αναμειχθεί με τα βακτήρια. Αν, μάλιστα, έχεις πιει μερικές μπίρες στην παραλία ή έναν γύρο μαργαρίτες μετά το γραφείο, σύμφωνα με τον Μπατζόλι, μπορεί να εκπέμπεις το αλκοόλ στον ιδρώτα σου κι αυτό ενδέχεται να δελεάσει τα κουνούπια. Επιπλέον, το αλκοόλ μπορεί να αλλάξει τη χημική σύνθεση της οσμής του σώματός σου, κάτι που επίσης θα μπορούσε να προσελκύσει τα κουνούπια.
Τσίμπα με, αν τολμάς
Υπάρχουν, ευτυχώς, κάποιες στρατηγικές που, αν τις θέσεις σε εφαρμογή, θα αποτρέψουν –αποδεδειγμένα– τα κουνούπια από το να σε πλησιάσουν. Κατ’ αρχάς, σύμφωνα με όσα μας είπε ο Μπατζόλι, πρέπει να γνωρίζεις ότι ορισμένα προϊόντα προσωπικής φροντίδας που περιέχουν άρωμα, όπως οι κολόνιες, κάποια σαπούνια και λοσιόν, ενδέχεται να προσελκύσουν τα κουνούπια. Αν πρόκειται, λοιπόν, να περάσεις χρόνο σε εξωτερικούς χώρους με κουνούπια, δοκίμασε τα προϊόντα που θα έχεις πιο πριν χρησιμοποιήσει να είναι χωρίς άρωμα. «Ως μαγνήτης για τα κουνούπια λειτουργούν και ορισμένα χρώματα ρούχων, όπως το μαύρο και το σκούρο μπλε», προσθέτει. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι τα κουνούπια ελκύονται από τις φωτεινές πορτοκαλί και κόκκινες αποχρώσεις. Περιορίσου, λοιπόν, σε ανοιχτόχρωμα ρούχα, λέει ο Μπατζόλι, ενώ για μεγαλύτερη προστασία κάλυψε τα χέρια σου με μακριά μανίκια και τα πόδια σου με παντελόνι.
Υπάρχει, βεβαίως, και μια σειρά από εντομοαπωθητικά που σε βοηθούν να κρατάς τα κουνούπια μακριά, εν μέρει καλύπτοντας αποτελεσματικά τη μυρωδιά του δέρματός σου, σύμφωνα με τον Πότερ. Προσέτι, στο εμπόριο θα βρεις ηλεκτρονικές συσκευές και γκάτζετ, όπως εξειδικευμένα φωτάκια ή φιδάκια, που κρατάνε τα κουνούπια μακριά από υπαίθριους χώρους. Τέλος, μπορείς να δοκιμάσεις ένα απλό κόλπο που συνιστά η Μακ Μπράιντ: Πάρε έναν ανεμιστήρα και στρέψε τον με τέτοιον τρόπο ώστε το μοτέρ του να κατευθύνει τον αέρα κάτω από ένα τραπέζι. Όσο κι αν τα κουνούπια φαίνονται ανίκητα –πέρα από ενοχλητικά–, ένα απλό αεράκι είναι αρκετό για να τα βγάλει νοκ άουτ, καθώς τους δημιουργεί δυσκολία στο πέταγμα.
