Η εικονογράφος Πέρσα Ζαχαριά, που κέρδισε φέτος το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης Παιδικού Βιβλίου μαζί με τη συγγραφέα Μυρτώ Καλοφωλιά για τη δουλειά τους στη Μοναχική υπόθεση (εκδ. Καλειδοσκόπιο), ήθελε να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών από πολύ μικρή, όμως κόπηκε τρεις συνεχόμενες χρονιές. Τελικά, έκανε μια παράκαμψη φοιτώντας στη Σχολή Θεάτρου στο Ναύπλιο, στο τμήμα Ενδυματολογίας και Σκηνογραφίας, αλλά επέστρεψε στο μεγάλο της όνειρο, κάνοντας ένα μεταπτυχιακό στις Καλές Τέχνες στο Σεντ Μάρτινς. Σήμερα, μοιράζει τον χρόνο της μεταξύ διδασκαλίας, εικονογράφησης και ζωγραφικής.
Τι είναι λοιπόν η Μοναχική υπόθεση για την οποία κέρδισες το Κρατικό Βραβείο;
Πρόκειται για μια ιστορία γύρω από μοναχικούς ανθρώπους κι έναν πορτοκαλί γάτο που τρυπώνει στα σπίτια τους και τους παρακολουθεί όσο είναι αφοσιωμένοι σε κάποια δραστηριότητα. Όταν ο γάτος εξαφανίζεται, βγαίνουν στη γειτονιά για να τον βρουν, οπότε χάρη σ’ αυτόν γνωρίζονται μεταξύ τους. Το βιβλίο είχε γραφτεί πριν από την καραντίνα, αλλά το εικονογράφησα εν μέσω αυτής· ήταν μια τρομερή συγκυρία, γιατί κατάλαβα πολύ καλά τι σημαίνει να νιώθεις μόνος και να χρειάζεσαι κάποιον να μιλήσεις. Το βιβλίο νομίζω παρουσιάζει με έναν τρυφερό τρόπο αυτό που ζήσαμε όλοι.
Τι βιβλία σού αρέσει να διαβάζεις και τι να δημιουργείς;
Μου αρέσουν τα καλλιτεχνικά βιβλία, που δυστυχώς δεν «πουλάνε» πολύ στην Ελλάδα. Εννοώ για πιο σκοτεινά αναγνώσματα με αλήθειες που νομίζω ότι πρέπει να επικοινωνούνται στα παιδιά. Η ζωή δεν είναι μόνο πεταλουδίτσες και ροζ συννεφάκια. Πέρυσι μεταφράστηκε στα ελληνικά για πρώτη φορά Η Χώρα των τεράτων [σ.σ. από τις εκδ. Παπαδόπουλος], ενώ εκδόθηκε στην Αμερική το 1963. Τέτοια βιβλία μού αρέσει να διαβάζω και να δημιουργώ, αλλά δεν μπορώ να πω ότι εκπροσωπούνται συχνά στην αγορά.
Τα τελευταία χρόνια βλέπω να κυκλοφορούν εικονογραφημένα βιβλία χωρίς λόγια.
Ναι, μιλάς για τα silent books. Στο εξωτερικό είναι πολύ διαδεδομένα, αλλά στην Ελλάδα ξεκίνησαν πριν από πέντε χρόνια. Για την ακρίβεια, το πρώτο μου βιβλίο ήταν και το πρώτο silent book που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα. Λεγόταν Η φάλαινα, το αγόρι και η θάλασσα ανάμεσά τους [σ.σ. από τις εκδ. Καλειδοσκόπιο].
Ήταν εύκολο να εκδοθεί αυτή η δουλειά;
Αναρωτιόμασταν με τον εκδότη αν θα είχε αντίκρισμα στην αγορά. Αλλά στην πράξη ήταν πολύ συγκινητικό, γιατί μπορούσε να καλύψει ένα κενό το οποίο τα παραδοσιακά βιβλία δεν καταφέρνουν: μπορούσαν να το «διαβάσουν» και παιδιά που δεν μιλούσαν ελληνικά. Δούλευα τότε στη Δομή Άρσις και τα προσφυγόπουλα καταχάρηκαν. Τέτοια βιβλία μπορούν να βοηθήσουν και παιδιά με αυτισμό.
Τι αρέσει στα παιδιά να ζωγραφίζουν;
Όσο πιο μικρά είναι, τόσο πιο αυθόρμητα είναι τα σχέδια, τα οποία είναι κατεξοχήν βιωματικά, κάτι που έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον, αφού δεν διαρκεί για πάντα. Όσο μεγαλώνουν, σφίγγονται λίγο παραπάνω. Είναι συναρπαστική για έναν εικονογράφο η ελευθερία που έχουν τα σχέδια των παιδιών. Είναι αδύνατον να μην τα ζηλέψεις.
Υπάρχουν δημιουργίες που κρατάς μόνο για τον εαυτό σου;
Δεν ντρέπομαι να δείξω τη δουλειά μου. Είμαι μεθοδική, αλλά καθόλου τελειομανής, ίσως ο τρόπος που προσεγγίζω τη δουλειά μου να είναι κάπως αφελής,
αλλά δεν την κρατάω για τον εαυτό μου.
Ένα βιβλίο που θα σε συντροφεύει πάντα;
Όταν ζούσα στο Λονδίνο, διάβασα το βιβλίο του Βολφ Έρλμπρουχ Duck Death and the Tulip, το οποίο, ενώ είναι για παιδιά, παρουσιάζει τον θάνατο με εξαιρετικό τρόπο. Την πρώτη φορά που το διάβασα έκλαψα, και από τότε, κάθε φορά που έρχομαι αντιμέτωπη με τον θάνατο, το φέρνω στο μυαλό μου για να ηρεμήσω.
