Θεόδωρος Καρούνος – Ερευνητής στο ΕΜΠ, μέλος του ΔΣ του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ)
Σπουδές: Μηχανοτεχνίτης στη Σιβιτανίδειο, Κοινωνιολογία και Πληροφορική στο Δημοτικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, μεταπτυχιακά σε πληροφορική και τηλεπικοινωνίες στο Polytechnic University στο Μπρούκλιν
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Οι άριστοι στην εκπαίδευση ενδεχομένως να ακολουθήσουν μια επιτυχημένη καριέρα, παρ’ όλα αυτά δεν είναι προϋπόθεση. Η αριστεία δίνει κίνητρα, αλλά η επιτυχία στην καριέρα εξαρτάται κυρίως από άλλες παραμέτρους, όπως σπουδές, κίνητρα, τύχη, αυτοδέσμευση κ.λπ.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Σπουδάζοντας έμαθα να πειραματίζομαι αναζητώντας λύσεις σε κάθε πρόβλημα και δουλεύοντας κατάλαβα τι είναι εφικτό να υλοποιηθεί.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Ο δάσκαλος στην Ε΄ και την ΣΤ΄ Δημοτικού, που έκανε πειράματα σε όλα τα μαθήματα (εκτός ύλης βιβλίου), με ενέπνευσε ώστε από το Γυμνάσιο να αρχίσω να κατασκευάζω ραδιοφωνικούς σταθμούς με μεταχειρισμένα εξαρτήματα από το Μοναστηράκι.
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Ναι, δίνουν προβάδισμα σε ίδιου επιπέδου μαθητές-φοιτητές. Αλλά οι γνώσεις, οι κατάλληλες δεξιότητες-ικανότητες και στάσεις είναι πιο σημαντικές.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Δούλεψε συστηματικά, με ηθική, γι’ αυτό που θέλεις και θα το πετύχεις.
Αλεξία Τσότση-Μπονάτσου – Συγγραφέας και Ιδρύτρια της Dream Machine, ενός VC σε Silicon Valley και Νέα Υόρκη
Σπουδές: B.A. English και B.A. Fine Arts, USC και M.A. Management, Stanford
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Όχι, η εκπαιδευτική αριστεία, τουλάχιστον με την παραδοσιακή της έννοια, δεν είναι απαραίτητη για μια πολύ επιτυχημένη καριέρα. Απλώς κοιτάξτε όλους τους εξαιρετικά επιτυχημένους που δεν αποφοίτησαν από το πανεπιστήμιο. Ο E. O. Γουίλσον ίσως θα διαφωνούσε μαζί μου, γιατί θα ήθελε μια συμφιλίωση ανάμεσα στις φυσικές επιστήμες και τις ανθρωπιστικές. Ωστόσο νομίζω ότι ο κόσμος ίσως ήταν καλύτερος αν διαχωρίζαμε τα δύο ή τα επιτρέπαμε ταυτόχρονα – κάτι που σπουδάζετε για να βγάλετε χρήματα, π.χ. προγραμματισμός ηλεκτρονικών υπολογιστών, και κάτι που σπουδάζετε για να πλουτίσετε την ψυχή σας, όπως η ποίηση.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Από τον καθηγητή Μαρκ Λέσλι στο Στάνφορντ GSB: «Δεν έχω γνωρίσει ποτέ έναν απαισιόδοξο πλούσιο». Το να παραπονιέσαι είναι εύκολο, είναι δυσκολότερο να είσαι αισιόδοξος. Πιστεύω δε ότι το να είσαι αισιόδοξος θα είναι ολοένα και πιο κρίσιμο για να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις τις εποχής μας. Είναι πολύ εύκολο να απελπίζεσαι για καταστροφές όπως οι πυρκαγιές στην Ελλάδα και στο Μάουι αυτό το καλοκαίρι, αλλά είναι δυσκολότερο να βρεις έναν τρόπο για να βοηθήσεις να λυθεί το πρόβλημα. Ένα άλλο μάθημα είναι ότι η ζωή έχει να κάνει απλώς με το να είσαι παρούσα. Υπάρχει μια ιαπωνική παροιμία: «Πέφτεις επτά φορές, σηκώνεσαι οκτώ». Αυτή είναι η βάση για την επιτυχία στις επιχειρήσεις.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Πάντα θα θυμάμαι τη δασκάλα μου στις ανθρωπιστικές επιστήμες, την κ. Πόλλυ Καλδέλλη. Η εκπαίδευσή μου διακόπηκε λόγω της μετακόμισής μου από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα για κάποιο διάστημα όταν ήμουν στο λύκειο. Η κυρία Καλδέλλη έκανε ό,τι μπορούσε για να μου δώσει αυτοπεποίθηση στο καινούργιο μου περιβάλλον. Μου έκανε δώρο επιπλέον βιβλία και θυμάμαι με νοσταλγία το Μπιγκ Σερ του Τζακ Κέρουακ και το Bartlett’s History of Quotations. Τα αγόρασε με δικά της χρήματα και ήταν εκτός της εξεταστέας ύλης! Με ενθάρρυνε να γίνω αυτοδίδακτη. Ήταν επίσης καθοριστική στην απόφασή μου να γίνω συγγραφέας και διά βίου μαθήτρια.
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Αναμφίβολα. Οι έρευνες στις ΗΠΑ δείχνουν ότι από τα παιδιά με παρόμοιες βαθμολογίες στο λύκειο αυτά που οι γονείς τους έχουν εισοδήματα κατά 99,9% έχουν δύο-τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να πάνε σε κορυφαία πανεπιστήμια. Πιστεύω ότι πρέπει να σταματήσουμε να αποκλείουμε όλα τα ταλέντα που δεν έχουν γονείς με τέτοια οικονομική άνεση.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Το να κάνεις τους νέους να ακούν τις συμβουλές σου είναι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα στον κόσμο. Είναι δύσκολο να καταλάβουν ότι οι μεγαλύτεροί τους ήταν κάποτε και αυτοί νέοι. Θα ήθελα πολύ να μιλήσω στη νεότερη εκδοχή μου με αρκετά αυστηρό ύφος, αλλά αμφιβάλλω αν θα με άκουγε. Ίσως να της έλεγα άλλο ένα αρχαίο ρητό: «Γνώθι σαυτόν».
Αδριανός Γολέμης – Ιατρός αποστολών Ευρωπαίων αστροναυτών
Σπουδές: Ιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μεταπτυχιακό στο Διεθνές Πανεπιστήμιο του Διαστήματος στο Στρασβούργο
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Ας ξεκινήσουμε με το ότι είναι σημαντικό να λάβει κανείς τη σωστή παιδεία: τόσο τεχνοκρατική εκπαίδευση, όσο και ένα γενικότερο πλαίσιο αξιών και προοπτικής. Συνήθως οι άριστοι σε σχολείο και πανεπιστήμιο έχουν λάβει πολλά από τα σημαντικά εφόδια για την επιτυχία. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι τα έχουν εξασφαλίσει όλα. Όπως δεν σημαίνει ότι κάποια ή κάποιος που δεν είναι άριστος στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο δεν μπορεί με προσπάθεια να επιτύχει στην καριέρα. Ας μην ξεχνάμε πως υπάρχουν σημαντικές παράμετροι της παιδείας που δεν είναι ευκόλως μετρήσιμες. Έτσι θα έλεγα πως ναι, η αριστεία στην εκπαίδευση είναι ένας μερικός δείκτης προς την επιτυχία, αλλά δεν είναι απόλυτη προϋπόθεση για την επιτυχία.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Από τις σπουδές μου: Να είμαστε ευπροσάρμοστοι και να μη φοβόμαστε την αλλαγή. Στο σχολείο είχα μάθει να είμαι άριστος σε ένα συγκεκριμένο σύστημα, αυτό των Πανελληνίων. Στο πανεπιστήμιο βρέθηκα αιφνιδίως σε ένα διαφορετικό σύστημα. Μου πήρε χρόνο και κόπο να το κατανοήσω, ως εξεταστέα ύλη, ως δομή, ως διδακτικό προσωπικό, και να αναπτύξω ως φοιτητής νέες μεθόδους. Το δεύτερο είναι πως οι σπουδές αποτελούν μια ευκαιρία να δοκιμάσουμε τις δυνάμεις μας σε πολλούς χώρους και να καλλιεργήσουμε πολλές πλευρές μας ως άνθρωποι. Αισθάνομαι τυχερός που είχα την ευκαιρία πέραν της Ιατρικής να βρεθώ ερασιτεχνικά σε μια θεατρική ομάδα, στον Όμιλο Φίλων Αστρονομίας, να κάνω μαθήματα φωτογραφίας και ιστιοπλοΐας και να δουλέψω για πρώτη φορά ως φοιτητής. Από την εργασία μου: Ένα πολύτιμο μάθημα έχει να κάνει με το πού μπορούμε να φτάσουμε. Συνήθως όταν βλέπουμε κάποιο πρότυπό μας, σκεφτόμαστε πως ο άνθρωπος αυτός έχει χάρισμα, έκανε πάντα τις τέλειες επιλογές, δεν έκανε λάθη. Αυτό συχνά μας αποθαρρύνει και μας απομακρύνει από τον στόχο μας.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Νομίζω πως τους θυμάμαι όλους· από το σχολείο μέχρι το μεταπτυχιακό. Από την Ιατρική θα ξεχώριζα την Παρασκευή Μαργάρη, την οποία δυστυχώς η ακαδημαϊκή κοινότητα έχασε πριν από λίγα χρόνια. Είχε την έδρα της Παθολογίας. Από την πρώτη μέρα ως τεταρτοετείς μάς συγκέντρωσε με μεράκι, ώστε να μας μάθει, κοντά στη θεωρία, και τις ιατρικές τεχνικές, κάτι που σπάνιζε αρκετά στην Ελλάδα. Προσφέρθηκε να μάθουμε οι φοιτητές αιμοληψία πάνω στην ίδια. Διέθετε τον χρόνο της σε εμάς, η πόρτα της ήταν ανοιχτή. Υπήρξε στο πανεπιστήμιο πάντα μια φωνή λογικής, με άξονα το καλό της εκπαίδευσης και των φοιτητών, κάτι που συχνά δεν ήταν δεδομένο. Με το παράδειγμά της, μαζί με την ιατρική μάς δίδασκε έμμεσα και ηθική.
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Δίνουν, αν επενδύονται σωστά. Είναι λογικό μια οικογένεια με οικονομική επιφάνεια να προσπαθεί να παρέχει το καλύτερο, και η παιδεία είναι μάλλον η ωριμότερη επένδυση. Ανισότητες υπάρχουν και στη φύση, όμως το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει να τις αμβλύνει παρέχοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους. Να εξαρτάται εντέλει η επιτυχία από στοιχεία ανεξάρτητα του οικονομικού, όπως η προσπάθεια, η φιλομάθεια, η ευρηματικότητα, χωρίς να ξεχνάμε και την τέχνη. Αυτό δεν είναι ρομαντικό, είναι ρεαλιστικό: παρέχοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους, αντλείς τους πραγματικά αρίστους που θα προχωρήσουν την κοινωνία από μια πολύ μεγαλύτερη βάση.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Trust your calling. Να ακούς τους άλλους, να βάλεις στη ζυγαριά τις συμβουλές τους και την εμπειρία τους, αλλά, όταν έρθει η ώρα, τη σωστή απόφαση για σένα μπορείς να την πάρεις μόνο εσύ. Μην τη φοβηθείς. Δοκίμασέ τη.
Δημήτρης Μέμος – Επιχειρηματίας, Σύμβουλος στον χώρο των νέων τεχνολογιών
Σπουδές: Imperial College London MEng, Electrical & Electronic EngineeringMEng
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Με αρκετή σιγουριά θα έλεγα πως όχι. Πιθανόν οι άριστες ακαδημαϊκές επιδόσεις να βοηθούν στο πρώτο βήμα, αλλά δεν συνδέονται απαραίτητα με την επιτυχία στην καριέρα. Οι βάσεις τίθενται νωρίτερα και προϋποθέτουν ανοιχτό μυαλό, θάρρος και θέληση για διαρκή εξέλιξη. Βέβαια, και λίγη τύχη βοηθάει.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Σπουδάζοντας έμαθα να μαθαίνω και δουλεύοντας έμαθα ότι πρέπει διαρκώς να μαθαίνω.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Καθηγητής μαθηματικών στο Γυμνάσιο. Έκανα τον έξυπνο στην τάξη και με έβαλε στη θέση μου με μια σφαλιάρα. Η αρχή της αυτογνωσίας. Το θυμάμαι με ευγνωμοσύνη.
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Δυστυχώς, δίνουν (μεγάλο). Οι ευκαιρίες που δίνουν τα ιδιωτικά σχολεία και τα πανεπιστήμια του εξωτερικού δεν συγκρίνονται στις περισσότερες περιπτώσεις με αυτές των ελληνικών δημόσιων. Η εναλλακτική είναι οι υποτροφίες, αλλά είναι για πολύ λίγους.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Αφιέρωσε λίγο χρόνο για να θέσεις τους πρώτους σου στόχους. Μην ξεκινήσεις το πανεπιστημιακό ταξίδι απλώς από κεκτημένη ταχύτητα ή επειδή το κάνουν όλοι γύρω σου.
Μαρίνα Παπαγεωργίου – Υπεύθυνη Γραφείου Τύπου του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών και Συγγραφέας
Σπουδές: Αγγλική Γλώσσα και Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Η αριστεία στην εκπαίδευση οποιασδήποτε βαθμίδας είναι λειψό προσόν, αν δεν συνδυάζεται με συνολική καλλιέργεια και φαντασία, ευφυΐα συναισθηματική και ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Θα άλλαζα τη λέξη «επιτυχία» με τις λέξεις «ευτυχία» και «ισορροπία». Για μένα, βασικό συστατικό είναι το πάθος γι’ αυτό που κάνουμε. Ξεκινώντας από το ανόθευτο κριτήριο «μου αρέσει αυτό που κάνω».
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Το αγαθό του χρόνου των διαρκών ερεθισμάτων, της ανησυχίας και της αναζήτησης το έμαθα σπουδάζοντας. Eίναι το οξυγόνο. Eίναι ο «βατήρας» που οδηγεί στα επόμενα σκαλοπάτια και στα επόμενα μονοπάτια. Το μάθημα που πήρα «δουλεύοντας» είναι πως ακύρωσα τη λέξη «δουλεύω» με την κυριολεκτική έννοιά της. Η ζωή δεν ξεκινάει όταν «σχολάει» κάποιος από την εργασία, ζωή είναι κάθε εικοσιτετράωρό μας, ολόκληρο.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Ο δάσκαλος που μας διάβασε τον Ερωτόκριτο στη Γ΄ Δημοτικού παίζοντας μουσική και η δασκάλα της ζωής μου που με οδήγησε με τέχνη στο καλειδοσκόπιο των ξένων γλωσσών. Κι έπειτα, όσοι άνθρωποι υπήρξαν δάσκαλοί μου χωρίς να το ξέρουν, μέσα από μια κουβέντα, μια σπρωξιά προς τα εμπρός, μια αγκαλιά ή μια πληγή. Και, φυσικά, η κόρη μου.
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Στις πρώτες γραμμές του Μεγάλου Γκάτσμπι του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, η συμβουλή του πατέρα είναι «όποτε θέλεις να επικρίνεις κάποιον, απλώς να θυμάσαι πως όλοι οι άνθρωποι σε αυτόν τον κόσμο δεν είχαν τα πλεονεκτήματα που είχες εσύ». Τα πλεονεκτήματα που κληρονομούμε από τους δικούς μας δεν είναι απαραιτήτως τα χρήματα. Πολλές φορές είναι το πολύτιμο πάθος, η ακριβή καλλιέργεια, η ανεκτίμητη ισορροπία. Τα χρήματα είναι εργαλείο, άλλοτε εκπαιδευτικό βοήθημα κι άλλοτε αντι-εκπαιδευτικός φραγμός.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Διάλεξες να σπουδάσεις το πρώτο από όσα πράγματα σου αρέσουν. Μην ξεχάσεις και τα υπόλοιπα, κράτησέ τα στις αποσκευές με τις επιθυμίες σου, για μετά.
Ευγενία Μπόζου – Head of Government Affairs and Public Policy Google Greece, Cyprus and Malta
Σπουδές: Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Και ναι, και όχι! Tο πιο σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι η εκπαίδευση συνιστά ένα σταθερό συστατικό της επαγγελματικής ζωής και όχι μια διαδικασία που αρχίζει και τελειώνει στο σχολείο. Για παράδειγμα, εγώ επέλεξα να σπουδάσω Οικονομικά και τελικά ακολούθησα μια καριέρα στη δημοσιογραφία, που ήταν τότε το μεγάλο πάθος μου. Σήμερα, εργάζομαι σε έναν εντελώς διαφορετικό τομέα, για την Google. Αυτές οι επιλογές και οι ανατροπές σημαίνουν ότι επέλεξα ταυτόχρονα, προχωρώντας στην καριέρα μου, να βρίσκομαι διαρκώς σε μια διαδικασία εκπαίδευσης.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Να επιλέγω αυτό που επιθυμεί η καρδιά μου και όχι αυτό που φαίνεται να είναι μια «λογική» επιλογή με όρους επαγγελματικής αποκατάστασης. Να είμαι ο εαυτός μου στη δουλειά και να μην παριστάνω κάτι άλλο προκειμένου να «ταιριάξω» στο περιβάλλον! Μπορεί να μοιάζει δύσκολο, αλλά στην πορεία ανακάλυψα πως πάντα βρίσκονται άνθρωποι, συνεργάτες και εταιρείες που το εκτιμούν και το επιβραβεύουν.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον πρώτο μου δάσκαλο στο Δημοτικό. Ήταν ο πιο ευγενικός άνθρωπος, δεν σταμάτησε ποτέ να μας ενθαρρύνει και προσωπικά με έκανε να αγαπήσω το σχολείο και το διάβασμα. Και φυσικά τον πατέρα μου, που είναι μαθηματικός και σπουδαίος δάσκαλος, και που πυροδότησε την περιέργειά μου καθώς και το πάθος μου για τη λογοτεχνία και την επίλυση προβλημάτων.
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Προφανώς, ένα άτομο με οικονομική υποστήριξη από την οικογένεια έχει περισσότερες επιλογές, στη χώρα μας ή στο εξωτερικό, και σίγουρα λιγότερο άγχος. Φυσικά όμως το οικονομικό υπόβαθρο δεν μπορεί να εξασφαλίσει την επιτυχία, ακόμα και αν δίνει ένα προβάδισμα. H πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου εκπαίδευση –σε όλες τις βαθμίδες–, το δικαίωμα στις σπουδές, στη γνώση και στην πνευματική καλλιέργεια δεν θα έπρεπε και δεν πρέπει να συνδέεται με την οικονομική κατάσταση της κάθε οικογένειας. H δημόσια δωρεάν εκπαίδευση οφείλει να είναι υψηλότατου επιπέδου για όλους και όλα τα άλλα εμπόδια που πολλές φορές υπάρχουν λόγω έλλειψης χρημάτων πρέπει να αίρονται. Για παράδειγμα, υπάρχουν παιδιά που πάνε μεν στο σχολείο, το οποίο μπορεί να διαθέτει εξαιρετικές υποδομές και δασκάλους, αλλά στο σπίτι τους δεν έχουν θέρμανση ή επαρκές φαγητό. Πώς θα μελετήσουν;
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Δεν είμαι καλή στις συμβουλές, αλλά θα σας πω μια προσωπική ιστορία: Την τελευταία χρονιά στο Λύκειο, είχα κερδίσει μια πλήρη αθλητική υποτροφία –παίζοντας βόλεϊ– για σπουδές στο Πανεπιστήμιο Georgetown στις ΗΠΑ. Ήμουν 16 ετών και φοβήθηκα να αφήσω πίσω τους φίλους και την οικογένειά μου. Έτσι αποφάσισα να μην πάω. Κοιτάζοντας πίσω, θα έλεγα στον εαυτό μου να μη φοβηθεί. Και αυτή είναι η γενική συμβουλή μου προς τον τωρινό εαυτό μου, στα 46 μου, τον τρίχρονο γιο μου και τους σημερινούς μαθητές. Ξέρω ότι ακούγεται λίγο κλισέ, αλλά, ειλικρινά, τολμήστε να ακολουθήσετε τα όνειρα και τα ένστικτά σας – ακόμα κι όταν σας τρομάζουν.
Μυρτώ Παπαθάνου – Partner, Metavallon VC
Σπουδές: Οικονομικά στο City University, master σε finance στο Imperial College, MBA στο INSEAD
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Σε καμία περίπτωση. Η αριστεία στην εκπαίδευση ή οποιοδήποτε άλλο ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπως για παράδειγμα ο αθλητισμός, αποτελεί απλώς δείγμα γραφής. Επικοινωνεί, σε τρίτους αλλά και εσωτερικά, ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος έβαλε υψηλούς στόχους σε ανταγωνιστικό περιβάλλον και τους πέτυχε, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη σκληρή δουλειά, την προσήλωση και την επιμονή του καθενός. Σίγουρα όμως δεν εγγυάται την επαγγελματική επιτυχία – έχω δει όλους τους συνδυασμούς, αρίστους να πηγαίνουν εξαιρετικά επαγγελματικά και άλλους να αποτυγχάνουν παταγωδώς ή να αρκούνται στη μετριότητα, μέτριους μαθητές και φοιτητές να δημιουργούν αξιοζήλευτες καριέρες και όλα τα ενδιάμεσα.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Έφυγα από το σπίτι στα 17 για σπουδές, επομένως από νωρίς έμαθα να ζω ανεξάρτητα, που είναι το σημαντικό μάθημα των φοιτητικών μου χρόνων. Η δουλειά μέχρι τώρα μου έχει μάθει ότι τελικά το σημαντικό είναι να μπορείς να διαχειριστείς καταστάσεις και ανθρώπους, να είσαι ευέλικτος και να μπορείς να ξανασηκωθείς, να μπορείς να πάρεις αποφάσεις με ελλιπή δεδομένα και σε μη ιδανικές συνθήκες και τέλος να μπορείς να φτάσεις σε αποτέλεσμα.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
O κ. Γιακουμής, που μας έκανε Ιστορία στη Γ΄ Γυμνασίου. Δίδασκε εκτός βιβλίου και σε θεματικές ενότητες, με πολλές αναφορές σε εξωσχολικά συγγράμματα. Σε κάθε κείμενο η δουλειά μας για το σπίτι ήταν να υπογραμμίζουμε τα βασικά σημεία και να βάζουμε έναν πλαγιότιτλο τριών-τεσσάρων λέξεων δίπλα σε κάθε παράγραφο που να συνοψίζει το νόημα. Ακόμα και σήμερα έτσι δουλεύω άγνωστα κείμενα που πιάνω για πρώτη φορά και θέλω να καταλάβω. Οι εξετάσεις που έβαζε ήταν ανάπτυξη μιας άποψης, χωρίς σωστό ή λάθος, με κριτήριο την ορθή επιχειρηματολογία – και βέβαια με ανοιχτό βιβλίο.
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Τεράστιο. Όπως σε πολλά θέματα, έτσι και στην εκπαίδευση είμαστε βαθιά υποκριτές ως κοινωνία με το θέμα της δωρεάν παιδείας. Οι γονείς επιδιώκουν από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού εξωσχολική ενισχυτική διδασκαλία (αγγλικά, υπολογιστές κ.λπ.). Εξυπακούεται επίσης ότι η επιτυχία στις Πανελλήνιες συνεπάγεται και εντατικό φροντιστήριο με την παρουσία των παιδιών στο σχολείο για έξι ώρες την ημέρα σε ρόλο διακοσμητικό σχεδόν σε όλο το λύκειο. Και βέβαια στα «εξωσχολικά» αυτά, τα οποία κοστίζουν, δεν έχουν όλοι την ίδια πρόσβαση. Έχοντας ζήσει μία δεκαετία στο εξωτερικό αλλά και ως μαμά, συνεχίζει να μου κάνει κατάπληξη πώς στην Ελλάδα αυτή η άνιση πρόσβαση θεωρείται σχεδόν δεδομένη και δεν αποτελεί έντονο κομμάτι του δημόσιου διαλόγου για τη «δωρεάν» παιδεία και την απαξίωση όλου του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Με σημαντικότερο θέμα όλων, βέβαια, την τεράστια τρικλοποδιά που βάζει το εκπαιδευτικό μας σύστημα στην κοινωνική κινητικότητα.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Θα του έλεγα ότι δεν έχεις ιδέα πού θα σε πάει η ζωή και πώς θα είσαι σε 25 χρόνια – όσο προχωράς, μάθε να διώχνεις γρήγορα όσα σου είναι ξεκάθαρο ότι δεν θέλεις να είσαι. Και αυτό που λέω στα παιδιά μου, ότι ανταγωνίζεστε τον εαυτό σας.
Μυλαίδη Στούμπου – Περιφερειακή διευθύντρια της Microsoft
Σπουδές: Μηχανικός Η/Υ και Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Η αριστεία στην εκπαίδευση θέτει τις βάσεις και ενισχύει τις προοπτικές, όμως η επαγγελματική επιτυχία δεν εξαρτάται μόνο από την εκπαίδευση. Ειδικά σήμερα απαιτείται ένα σύνολο δεξιοτήτων που ο εργαζόμενος καλείται να αναπτύξει: ομαδικότητα και συνεργασία, επίλυση προβλημάτων, δημιουργικότητα, προσαρμοστικότητα, ευελιξία. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει η επαγγελματική δικτύωση, η συμμετοχή σε επαγγελματικούς συλλόγους και η επαφή με πιο έμπειρα στελέχη-μέντορες. Τέλος, το πάθος για συνεχή μάθηση κι εξέλιξη – καθώς η αγορά εργασίας αλλάζει με καταιγιστικό τρόπο, τα στελέχη που επενδύουν στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και στην απόκτηση νέων γνώσεων έχουν περισσότερες ευκαιρίες για επιτυχή επαγγελματική πορεία.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Σπουδάζοντας έμαθα να είμαι επαγγελματίας. Δουλεύοντας έμαθα να είμαι μαθήτρια. Όταν σπούδαζα, είχα πάντα το όνειρο να δουλέψω και να δοκιμαστώ στον στίβο της εργασίας. Αναζήτησα δουλειά και μέσα από αυτήν έμαθα να είμαι πιο συστηματική στην οργάνωση του χρόνου μου, πιο υπεύθυνη με τη μελέτη μου και πιο αποδοτική στις εργασίες μου. Στη δουλειά αναπολώ τα φοιτητικά χρόνια κι αναζητώ ευκαιρίες να «καθίσω πάλι στο θρανίο». Έμαθα να εκμεταλλεύομαι κάθε ευκαιρία για μάθηση: ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, ένα διαδικτυακό σεμινάριο για να αποκτήσω μια νέα δεξιότητα, ένα βιβλίο ή ένα podcast, έναν μέντορα για να δανειστώ και να εμπνευστώ από την εμπειρία του. Κάθε ευκαιρία για να γίνομαι κάθε μέρα καλύτερη.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Θυμάμαι με συγκίνηση τη συζήτηση με έναν καθηγητή μου στα πανεπιστημιακά χρόνια, όταν έπρεπε να πάρω κάποιες αποφάσεις για το μέλλον. Τα λόγια του έμειναν χαραγμένα στη μνήμη μου. «Ακολούθησε τον δρόμο που μιλάει περισσότερο στην καρδιά σου. Μην κοιτάξεις πίσω. Ονειρέψου το μέλλον. Κάνε το καλύτερο που μπορείς κάθε μέρα και κάθε στιγμή. Δώσου σε αυτό και θα ανθίσεις».
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Σαφέστατα, νέοι που προέρχονται από εύπορες οικογένειες έχουν το προνόμιο της πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικά προγράμματα (ιδιωτικά σχολεία, αναγνωρισμένα διεθνή πανεπιστήμια), της υποστήριξης κατά τη διάρκεια των σπουδών, αλλά και της συσσώρευσης εμπειριών από άλλες δραστηριότητες (αθλητισμός, τέχνη, ταξίδια, κ.λπ.). Είναι όμως σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι στην Ελλάδα το εκπαιδευτικό μας σύστημα εξακολουθεί να παρέχει καλής ποιότητας εκπαίδευση σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Συχνά δε αναπτύσσονται πρωτοβουλίες είτε με τη μορφή υποτροφιών είτε με τη μορφή στοχευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε μαθητές από μη προνομιούχες ομάδες. Κι επιπλέον, ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από αφθονία. Αφθονία στην πληροφορία, αφθονία στην παροχή εκπαιδευτικών δράσεων, αφθονία στην απόκτηση γνώσεων. Δεν είναι μόνο το χρήμα και τα προνόμια που καθορίζουν το αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Είναι η δίψα για μάθηση, το πάθος για εξέλιξη, η αγάπη για τη γνώση.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Να ονειρεύεται. Να τολμά. Να διεκδικεί. Να μη φοβάται την αποτυχία. Να επιμένει. Να ξαναπροσπαθεί. Να εξελίσσεται. Και ξανά από την αρχή!
Ανδριάνα Παππά – Διευθύντρια Ανάπτυξης, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Σπουδές: B.S. In Biochemistry & Molecular Biology και B.S. In Chemistry στο University of Massachusetts Amherst
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Όχι απαραίτητα. Το υφιστάμενο εκπαιδευτικό σύστημα και οι μέθοδοι αξιολόγησης των επιδόσεων των μαθητών δεν καλύπτουν όλες τις ιδιοσυγκρασίες. Πολλά παιδιά απλώς μαθαίνουν διαφορετικά και θα μπορούσαν μέσα σε ένα πιο ευέλικτο και πιο ανοιχτόμυαλο σύστημα αξιολόγησης να διαπρέψουν. Και μην ξεχνάμε ότι υπάρχει πληθώρα αδιάγνωστων μαθησιακών ιδιαιτεροτήτων που δυστυχώς δεν αντιμετωπίζονται εγκαίρως. Από την άλλη, η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει πλέον καινοτόμο τρόπο σκέψης και ευελιξία, προσόντα που δεν περιορίζονται μόνο στους αρίστους της εκπαίδευσης.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Όταν ξεκίνησα τις πανεπιστημιακές μου σπουδές, αισθανόμουν εξαιρετικά προετοιμασμένη, καθώς είχα την τύχη να επιλέξω πεδίο σπουδών βάσει της κλίσης μου στις θετικές επιστήμες. Μετά την πρώτη κιόλας διάλεξη στο αμφιθέατρο, όπου ένας χαρισματικός ερευνητής-καθηγητής περιέγραψε εν τάχει την ύλη του πρώτου εξαμήνου, κατάλαβα ότι στην ουσία ξεκινούσα από το μηδέν και ότι η μάθηση δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Ένα μάθημα ζωής που πήρα δουλεύοντας αφορά τον θαυμασμό που απέκτησα για συνεργάτες με σπουδές διαφορετικών πεδίων. Παλαιότερα υπήρχαν προκαταλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες κάποια πεδία σπουδών θεωρούνταν πιο σημαντικά. Σήμερα βλέπουμε πως η ομαδική εργασία, η συμβολή όλων των πεδίων σε διαχειρίσεις έργων (project management), είναι βασικό συστατικό της επιτυχίας. Για παράδειγμα, δεξιότητες STEAM (Science, Technology, Engineering, Art & Math) φέρουν σίγουρα καλύτερα αποτελέσματα από τις δεξιότητες STEM όπου λείπει το συστατικό Art.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Θυμάμαι σαν να ήταν χθες τον δάσκαλό μου στην Ε΄ Δημοτικού. Αυτός με ενθάρρυνε να επικεντρώνομαι στην κλίση μου και ταυτόχρονα να εξισορροπήσω την αρχικά λίγο άδικη αντιμετώπιση που είχα προς τα υπόλοιπα «ασήμαντα» μαθήματα!
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Δυστυχώς, ακόμα ναι – και είναι πολλά αυτά που πρέπει να αλλάξουν, χωρίς να είναι όλες αυτές οι αλλαγές εφικτές άμεσα. Ωστόσο, σύμφωνα με την εμπειρία μου, τα ταλαντούχα και εργατικά άτομα βρίσκουν τρόπους και δημιουργούν ευκαιρίες παρά τις αντιξοότητες.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Θα με συμβούλευα να χαλαρώσω και να αξιοποιώ την κάθε ευκαιρία μάθησης με αφοσίωση και σκληρή δουλεία. Κάπως έτσι έγινε άλλωστε, με τη διαφορά ότι υπήρχε ιδιαίτερο άγχος…
Ελπίδα Κόκοτα – Founder & CEO Mexoxo
Σπουδές: Πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, εξειδίκευση στις Διεθνείς Σχέσεις, MBA, Hult International Business School, Βοστώνη, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πιστοποίηση Emotional Intelligence & Business Administration, MIT (Massachusetts Institute of Technology): Artificial Intelligence & Business Strategy
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Πιστεύω ότι η αριστεία είναι μια κινητήριος δύναμη, αλλά δεν πρέπει να γίνει αυτοσκοπός, γιατί τότε θα χάνεται ο πραγματικός λόγος ύπαρξης της προσπάθειας και της θέλησης για γνώση.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Σπουδάζοντας έμαθα να ακούω και να αφουγκράζομαι. Δουλεύοντας έμαθα να αποτυγχάνω και να ξανασηκώνομαι.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Υπάρχουν τόσο πολλοί δάσκαλοι/ες και καθηγητές/τριες που έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στο μυαλό και στην ψυχή μου. Από τη δασκάλα μου στην Α΄ Δημοτικού μέχρι τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Αν όμως πρέπει να ξεχωρίσω κάποιον γι’ αυτή την αναφορά, θα διάλεγα τον πνευματικό μου δάσκαλο και τη φράση του «Σε κάθε σχέση είμαστε και δάσκαλοι και μαθητές μαζί».
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Μεγάλωσα σε μια μέτρια οικονομικά οικογένεια, χωρίς πολλά χρήματα. Όμως η μητέρα μου έβαζε πάντα σε προτεραιότητα την παιδεία μου και φρόντιζε, ακόμα και αν δεν είχαμε χρήματα να αγοράσουμε ούτε μία σοκολάτα, να πηγαίνω σε ένα καλό σχολείο, να σπουδάζω κιθάρα στο ωδείο και να κάνω πρωταθλητισμό. Θυμάμαι έντονα τις στιγμές που επέλεγε πάντα το θέατρο και θυσίαζε το φαγητό στο φαστ φουντ της εποχής. Σίγουρα τα χρήματα είναι διευκόλυνση και δεν πρέπει να τα υποτιμάμε, όμως η δύναμη της επιλογής είναι πάντα πιο αποτελεσματική.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Να αγαπά το παρελθόν για τα μαθήματα, να οραματίζεται το μέλλον, αλλά κυρίως να χαίρεται και να βιώνει το σήμερα με όλη του/της την ψυχή.
Άγγελος Χανιώτης – Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών, Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών, Πρίνστον
Σπουδές: Ιστορία και Αρχαιολογία, ΕΚΠΑ, Αρχαία Ιστορία και Αρχαιολογία, Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης, Διδακτορικό στην Αρχαία Ιστορία
Η επιτυχία στην καριέρα προϋποθέτει την αριστεία στην εκπαίδευση;
Το πώς θα εξελιχθεί η σταδιοδρομία μετά τις σπουδές είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Το καλό εκπαιδευτικό υπόβαθρο, ιδίως όταν κανείς επιδιώκει να αντλήσει όσο το δυνατόν περισσότερα από τις σπουδές, είναι σημαντική αφετηρία. Αλλά να μην ξεχνάμε και τη σημασία που έχουν στη χώρα μας οι γνωριμίες και οι οικογενειακές «πλάτες». Πολλές φορές, απρόβλεπτες συμπτώσεις λειτουργούν είτε ως εφαλτήρια είτε ως εμπόδια. Η πορεία της σταδιοδρομίας μου, π.χ., επηρεάστηκε από τη λήξη της στρατιωτικής μου θητείας. Αν είχα απολυθεί δύο μήνες αργότερα, δεν θα είχα προλάβει την προθεσμία για μια θέση στη Χαϊδελβέργη, στο τμήμα όπου είχα ολοκληρώσει τη διατριβή μου, και πιθανόν να είχα μείνει στην Ελλάδα.
Ένα μάθημα ζωής που πήρα σπουδάζοντας και ένα που πήρα δουλεύοντας.
Κατά τις μεταπτυχιακές σπουδές μου στη Χαϊδελβέργη συνειδητοποίησα πόσο σημαντική είναι μια καλή ισορροπία ανάμεσα στην απαραίτητη γενική εποπτική εικόνα σε ένα αντικείμενο (στην περίπτωσή μου, στο σύνολο των αρχαιογνωστικών επιστημών) και την εξίσου απαραίτητη εξειδίκευση (στην περίπτωσή μου, την επιγραφική). Στην ακαδημαϊκή μου σταδιοδρομία, το σημαντικότερο δίδαγμα ήταν το να είμαι ανοιχτός σε νέες ιδέες και προκλήσεις. Αν με ρωτούσε κανείς πριν από 30 χρόνια να αναφέρω τα μελλοντικά μου ερευνητικά σχέδια, δεν θα ανέφερα ούτε τα θέματα των μελλοντικών μου βιβλίων –την κοινωνική ιστορία του πολέμου στην Ελληνιστική εποχή, τη θεατρικότητα στον δημόσιο βίο, την ιστορία του συναισθήματος– ούτε την ανασκαφή που συνδιευθύνω από το 2021 στη Λύττο της Κρήτης. Έμαθα νωρίς να μην επαναπαύομαι, να αποφεύγω την πεπατημένη, να έχω ανοιχτά τα μάτια μου για το απρόβλεπτο.
Ένας δάσκαλος – καθηγητής που θυμάμαι (και γιατί).
Θυμάμαι με ευγνωμοσύνη τους καθηγητές θεωρητικών μαθημάτων στο σχολείο μου, το Κολλέγιο Αθηνών, ιδίως τον Επαμεινώνδα Βρανόπουλο, που με πρωτομύησε στην αρχαιολογία, και τους Νέστορα Μπούρα και Γεράσιμο Βανδώρο, που μου άνοιξαν ορίζοντες στη φιλολογία και την Ιστορία. Τη μεγαλύτερη επιρροή άσκησε ο Γιάννης Σακελλαράκης, που με πήγε ως φοιτητή στην ανασκαφή του στην Κρήτη – τον γεωγραφικό χώρο στον οποίο επρόκειτο να αφιερώσω μεγάλο μέρος της έρευνάς μου. Συμμετέχοντας στις ανασκαφές του, κυρίως στο Ιδαίο Άντρο, έμαθα να βλέπω πίσω από τον υλικό πολιτισμό σκέψεις, νοοτροπίες, μνήμες, αισθήματα, πρακτικές και αξίες.
Δίνουν εκπαιδευτικό προβάδισμα σε έναν νέο τα χρήματα των δικών του;
Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα με τεράστιες ελλείψεις, η οικονομική επιφάνεια των γονιών θα κάνει τη διαφορά για το αν ο νέος θα πάει σε ιδιωτικό η δημόσιο σχολείο, σε καλό φροντιστήριο, αν θα μάθει καλά ξένες γλώσσες, αν με ταξίδια στο εξωτερικό θα αποκτήσει εμπειρίες, αν θα έχει γρήγορο ίντερνετ και καλό υπολογιστή κ.ο.κ. Αλλά πιο σημαντικό προβάδισμα είναι αυτό που δίνει ένα οικογενειακό περιβάλλον που ευνοεί τη μάθηση. Ακόμα κι αν οι γονείς δεν έχουν κάποια αξιοπρεπή βιβλιοθήκη, ανώτατη εκπαίδευση ή γλωσσομάθεια, είναι μεγάλο στήριγμα το να κατανοούν τη σημασία της παιδείας και να στηρίζουν τις επιλογές του νέου για τις σπουδές του.
Η συμβουλή που θα έδινα στον απόφοιτο λυκείου εαυτό μου.
Αφού λάβεις υπόψη σου τις εμπειρίες άλλων κι ακούσεις προσεκτικά τις συμβουλές τους, αποφάσισε να κάνεις αυτό που ζητά η καρδιά σου.