Ευκάλυπτοι. Μεγάλο γένος φυτών που αριθμεί περίπου επτακόσια είδη, τα οποία στην πλειονότητά τους κατάγονται από την Αυστραλία. Ανάμεσά τους υπάρχουν λιγοστοί θάμνοι, αλλά τα περισσότερα είναι αειθαλή δέντρα, αρκετά από τα οποία δεν δυσκολεύονται να υπερβούν σε ύψος τα εβδομήντα μέτρα. Φημίζονται μάλιστα για τη γρήγορη ανάπτυξή τους, καθώς, αν ευνοηθούν από τις κατάλληλες συνθήκες, ψηλώνουν μέχρι και δύο μέτρα ετησίως. Χάρη στις εντυπωσιακές αυτές επιδόσεις τους, μια δεκάδα ανάμεσά τους άρχισε, από τα μέσα του 19ου αιώνα, να φυτεύεται αθρόα στη νότια Ευρώπη, για την κατάρτιση δενδροστοιχιών κατά μήκος λεωφόρων και τη δημιουργία ανεμοφρακτών. Στην Ελλάδα, το είδος που επικρατεί είναι ο σφαιρικός ευκάλυπτος (Eucalyptus globulus) που, παρά το μεγάλο ύψος του, αντέχει πολύ στους δυνατούς ανέμους. Χάρη στην επιμονή του βοτανικού και ποιητή Θεόδωρου Ορφανίδη, εγκαταστάθηκε σε πολλές περιοχές όπου τα έλη αφθονούσαν και οι κοινότητες αποδεκατίζονταν από την ελονοσία. Με δεδομένη την ασυναγώνιστη ικανότητα των ριζών του να προσροφούν ύδατα, η εξυγίανση επήλθε μέσα σε διάστημα λίγων χρόνων. Χάθηκαν βεβαίως και βιότοποι των οποίων τότε η σπουδαιότητα δεν είχε αναγνωριστεί.
Λόγω της καταγωγής τους, τα περισσότερα είδη ευκαλύπτων δεν αντέχουν αρκετά στο ψύχος και συνήθως η έκθεσή τους σε θερμοκρασίες μερικών βαθμών υπό το μηδέν αποβαίνει μοιραία. Από τούτο τον κανόνα εξαιρείται ο ευκάλυπτος του Γκαν (E. Gunnii), που εμφανίζει αξιοσημείωτη αντοχή μέχρι τους -15°C, ενδεχομένως και λίγο χαμηλότερα. Εντοπίστηκε πρώτη φορά σε υψίπεδα της Τασμανίας γύρω στο 1840 από τον βοτανικό και πολιτικό Ρόναλντ Γκαν, τον οποίο θα μνημονεύει εσαεί το επιστημονικό του επίθετο. Ξεχωρίζει για ένα ακόμα χαρακτηριστικό του: τα ωραιότατα, στρογγυλά και πρασινογάλαζα φύλλα του, που αποτελούν θαυμάσιο υλικό για τους καλλιτέχνες της ανθοδετικής. Μυρίζουν δε και υπέροχα αν τα τρίψεις με τα δάχτυλά σου, πιο γλυκά μάλιστα, θα έλεγα, απ’ ό,τι του γνωστού μας ευκαλύπτου.
Tα ωραιότατα, στρογγυλά και πρασινογάλαζα φύλλα του αποτελούν θαυμάσιο υλικό για τους καλλιτέχνες της ανθοδετικής, μυρίζουν δε και υπέροχα αν τα τρίψεις με τα δάχτυλά σου.
Την πρώτη φορά που τον αντίκρισα, μαγεύτηκα από τη χάρη που αποπνέει λόγω των μακριών, εύκαμπτων βλαστών του και από το πυκνό του φύλλωμα. Δεν έμοιαζε καθόλου για ευκάλυπτο, παρά για κάποιον εξωτικό, καλλωπιστικό θάμνο με αρωματικές ιδιότητες. Ταχυαυξής όπως είναι, σε διάστημα δύο δεκαετιών μεταμορφώνεται σε πράσινο γίγαντα, χαρακτηριστικής κωνικής διάπλασης, που σε μπόι σηκώνεται μέχρι τα είκοσι (σπανίως τα τριάντα) μέτρα και σε διάμετρο απλώνεται έως τα επτά. Σταδιακά, όσο μεγαλώνει, αλλάζουν όψη και τα φύλλα του, που σκουραίνουν αρκετά και μετατρέπονται σε επιμήκη ή λογχοειδή.
Έχοντας κατά νου τα παραπάνω του γνωρίσματα, μπορεί όποιος τον επιθυμεί για συντροφιά να ακολουθήσει έναν από τους προτεινόμενους τρόπους για την καλλιέργειά του. Αν διαθέτει μεγάλο κήπο, θα τον φυτέψει σε περίβλεπτο σημείο για να τον καμαρώσει, ύστερα από λίγα χρόνια, ως ψηλό δέντρο. Θα πρέπει όμως να κρατηθεί τουλάχιστον τριάντα μέτρα μακριά από κάθε είδους κτίσμα, επειδή αλλιώς οι ρίζες του θα προκαλέσουν προβλήματα στα θεμέλια. Για μικρότερους κήπους ενδείκνυται η διαμόρφωσή του σε υψηλό θάμνο, κάτι που γίνεται εύκολα, αρκεί να μην παραλείπεται ποτέ το αυστηρό κλάδεμά του στα τέλη του χειμώνα. Σε φυτώρια του εξωτερικού βρίσκουμε μια νάνα ποικιλία του ιδανική για γλάστρα, καθώς δεν ξεπερνά σε ύψος τα δυόμισι μέτρα. Εμείς που δεν μπορούμε εύκολα να την αποκτήσουμε, θα καταφύγουμε πάλι στο τέχνασμα του ετήσιου κλαδέματος για να τον απολαμβάνουμε γλαστρωμένο σε αυτές πάνω κάτω τις διαστάσεις.
Προτιμά τον ήλιο
Αγαπά πολύ τον ήλιο, αναπτύσσεται πάντως και σε ημισκιερές θέσεις. Δεν είναι επιλεκτικό όσον αφορά τον τύπο του εδάφους, αρκεί να στραγγίζει ικανοποιητικά. Αντέχει πολύ στην ξηρασία, αλλά τα πρώτα καλοκαίρια μετά τη φύτευσή του χρειάζεται τακτικά ποτίσματα. Ενδείκνυται
και για παραθαλάσσιες φυτεύσεις.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.
