Παραλίγο φέτος να ξεχάσουμε πως στον κύκλο των εποχών υπάρχει και χειμώνας. Έφτασε πάντως, έστω καθυστερημένος, έδειξε τα δόντια του και μας αναγκάζει να αλλάξουμε συνήθειες. Και αν οι κανόνες για μας είναι απλοί, ζεστά ρούχα δηλαδή εκτός οικίας και θέρμανση εντός, η φροντίδα που χρειάζονται τώρα τα φυτά που φιλοξενούμε μέσα στα σπίτια μας είναι αναμφίβολα πιο περίπλοκη υπόθεση. Προέρχονται, βλέπετε, από διαφορετικές περιοχές του πλανήτη και ευδοκιμούν έτσι σε συνθήκες με μεγάλες διαφορές μεταξύ τους.
Με καταγωγή από τους τροπικούς, είδη σαν την καλαθέα (Calathea spp.), τη μονστέρα (Monstera deliciosa), το σπαθίφυλλο (Spathiphyllum wallisii) και τη σανσιβέρια (Sansevieria trifasciata) χρειάζονται σταθερά ζεστή (όχι κάτω από 16°C) και υγρή ατμόσφαιρα, αποφυγή απευθείας έκθεσης στις ηλιακές ακτίνες, προστασία από θερμά και ψυχρά ρεύματα, τήρηση αποστάσεων ασφαλείας από θερμαντικά σώματα και παγωμένα τζάμια, καθώς και προσοχή ώστε να διατηρείται πάντοτε νοτισμένο το χώμα τους. Σε αντίθεση με τα παραπάνω, φυτά σαν τη ζάμια (Zamioculcas zamiifolia), την αλόη (Aloe vera), την –συνήθως εσφαλμένα τονιζόμενη στην παραλήγουσα– κράσσουλα (Crassula ovata), επειδή προέρχονται από ζεστές, άνυδρες περιοχές της Αφρικής, χρειάζονται ελάχιστο πότισμα, αντέχουν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες και δεν απαιτείται ψεκασμός των φύλλων τους, ενώ παρουσιάζουν ασφαλώς μεγαλύτερες απαιτήσεις σε φως. Εντελώς διαφορετικές απαιτήσεις, όπως έντονο φωτισμό, δροσερές θερμοκρασίες και συγκρατημένο πότισμα, έχουν τα φυτά που προέρχονται από εύκρατες περιοχές σαν τη δική μας, όπως ο κισσός (Hedera helix) και τα υβρίδια του κυκλάμινου (Cyclamen persicum), που βρίσκουμε στην αγορά.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν πως η συνύπαρξη όλων των φυτών εσωτερικού χώρου στο ίδιο σαλόνι ή λουτρό είναι αδύνατη και, αν στενοχωριέστε (έτσι πρέπει!) που δεν καταφέρνετε να τα διατηρείτε ζωντανά επί μακρόν, σας πληροφορώ ότι υπάρχουν πολλά που μπορείτε να αλλάξετε. Κατ’ αρχάς, είναι πια εύκολο να ανακαλύψουμε τις απαιτήσεις κάθε οικόσιτου φυτού, καθώς κατά κανόνα φεύγει από τα φυτώρια παραγωγής του συνοδευόμενο από μια ετικέτα που αναφέρει την επιστημονική του ονομασία μαζί με κάποιες βασικές οδηγίες για τη φροντίδα του. Ακόμα και αν (πιθανότατα) πετάξατε αυτή την ετικέτα, μπορείτε πολύ εύκολα να προσδιορίσετε το είδος κατεβάζοντας μία από τις δωρεάν εφαρμογές ταυτοποίησης φυτών στο κινητό σας τηλέφωνο και απλώς φωτογραφίζοντάς το. Ύστερα, με αφετηρία την ονομασία και ελάχιστο ψάξιμο στο διαδίκτυο, θα μάθετε τα πάντα σχετικά με τον τόπο καταγωγής, τις προτιμήσεις, την αντιμετώπιση των προβλημάτων και −αν δεν είστε ολότελα αρχάριοι, γιατί όχι;− τον τρόπο αναπαραγωγής των αγαπημένων σας φυτών.
Μην ξεχνάτε πως υπάρχουν τρεις ενέργειες που οπωσδήποτε θα αναβάλετε μέχρι την άνοιξη: λίπανση, κλάδεμα και μεταφύτευση.
Παρατηρήστε καλά τον χώρο σας: ανάλογα με τον προσανατολισμό και τη θέση των παραθύρων, καθώς και το χρώμα των επιφανειών, οι διαφορές στον φωτισμό στους τοίχους αλλά και στις γωνίες είναι σημαντικές. Και φυσικά μέσα στην ημέρα αλλά και σύμφωνα με την εποχή θα υπάρχει διακύμανση, ένα δωμάτιο με ανατολικό παράθυρο, παραδείγματος χάριν, θα λούζεται στο φως τις πρωινές ώρες, ενώ αργότερα ο φωτισμός του θα είναι μέτριος. Τοποθετήστε τα φυτά στο σημείο που τους ταιριάζει καλύτερα, δεν είναι κάτι δύσκολο. Όσον αφορά την κρύα εποχή που διανύουμε, επειδή τα φυτά σας, παρότι εσώκλειστα, συντονίζονται με την εποχή και σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό εισέρχονται σε φάση λήθαργου, ακολουθήστε κάποιους βασικούς κανόνες. Πρώτα απ’ όλα, επειδή λόγω της θέρμανσης η υγρασία της ατμόσφαιρας σε σπίτια και γραφεία μειώνεται αισθητά, να ψεκάζετε (και να καθαρίζετε) τακτικά τα φύλλα τους, ενώ μπορείτε επίσης να τοποθετήσετε πάνω στα σώματα δοχεία με νερό, που με την εξάτμισή του βελτιώνει την κατάσταση. Μειώστε αρκετά το πότισμα και μεταχειριστείτε γι’ αυτό νερό χλιαρό, όχι το παγωμένο που τρέχει τώρα από τη βρύση. Και τέλος μην ξεχνάτε πως υπάρχουν τρεις ενέργειες που οπωσδήποτε θα αναβάλετε μέχρι την άνοιξη: λίπανση, κλάδεμα και μεταφύτευση.