Ο παράδεισος είναι ένας ιδιωτικός κήπος, προστατευμένος από αδιάκριτα βλέμματα και εισβολείς. Μη φανταστείτε ότι θεολογώ, καταθέτω απλώς μια γνώμη που στηρίζεται στο έτυμο της ίδιας της λέξης. Επειδή «παΐρι-ντέζα» στα αρχαία περσικά σημαίνει «περίκλειστος κήπος». Για να τον χαίρεται ο βασιλιάς και λιγοστοί ευνοούμενοί του μόνο, ψηλά τείχη και μαζί η απειλή κάποιας σκληρής τιμωρίας αποτρέπουν κάθε παρείσακτη ενέργεια.
Αυτά ίσχυαν βεβαίως για τους Πέρσες υπηκόους. Οι Έλληνες ήταν μαχητικοί, ατίθασοι και αρκούντως περίεργοι, και η έκβαση του πολέμου ανάμεσα στους δύο αντίπαλους κόσμους επέτρεψε τελικώς στο πνεύμα τους να ανθίσει. Και αυτό έχει επίπτωση σε μυριάδες πράγματα, ανάμεσα στα οποία ασφαλώς και στο ζήτημα του κήπου. Όχι απαραιτήτως θετική. Αν σας έλαχε κάποτε, όπως εμένα, κακός γείτονας με αχαλίνωτη περιέργεια, μάλλον θα συμφωνήσετε. Όταν βρισκόμαστε σε χώρο που σκοπό του έχει να μας γαληνεύει και να περνάμε όμορφα με τους οικείους μας, υπάρχει κάτι χειρότερο από την αίσθηση πως κάποιος παρακολουθεί διαρκώς τις κινήσεις μας; Για να είμαστε απολύτως ειλικρινείς, υπάρχει, να πρόκειται δηλαδή για φόβο ολότελα ανεδαφικό, κάτι σαν μανία καταδίωξης.
Περαιτέρω εμβάθυνση στο πλαίσιο τούτης της στήλης αντιλαμβάνεστε ότι κανέναν δεν δύναται να βοηθήσει. Σε φυσιολογικές καταστάσεις, πάντως, μία λύση μόνο υπάρχει όταν η ενόχληση προέρχεται από συγκεκριμένο πρόσωπο ή και περισσότερα του ενός – τούτη η νόσος συχνά προσβάλλει ολάκερες οικογένειες. Θα θωρακίσουμε τότε την όαση αναψυχής μας υψώνοντας έναν πυκνό και αειθαλή φυτικό φράχτη. Εύκολη μεν η απόφαση, για την υλοποίησή της πάντως απαιτούνται χρόνος, έξοδα, κόποι και αρκετή περίσκεψη. Υπάρχουν πολλοί θάμνοι και δεντράκια που ψηλώνουν τόσο ώστε να εξυπηρετούν μια τέτοια ανάγκη.
Για να καταλήξετε όμως σε συγκεκριμένα είδη, οφείλετε πρώτα να σκεφτείτε κάποια πράγματα. Θα αποτελείται μονάχα από ένα είδος ο φράχτης σας ή θα κάνετε παιχνίδι με τις υφές και τις αποχρώσεις των φυλλωμάτων επιλέγοντας δύο-τρία – όχι περισσότερα, καθώς συνήθως δεν λειτουργούν ικανοποιητικά αισθητικώς. Στη δεύτερη περίπτωση απαιτείται να είναι μεταξύ τους συμβατά όσον αφορά τις προτιμήσεις σε έδαφος, ηλιοφάνεια και άρδευση, αλλιώς μετά από λίγα χρόνια το αποτέλεσμα θα σας αποκαρδιώσει. Θα επιλέξετε είδη μέτριου ρυθμού ανάπτυξης ή ταχυαυξή, τα οποία μπορείτε να προμηθευτείτε μικρότερα και άρα φθηνότερα; Να θυμάστε όμως πως πρέπει να κλαδεύονται πιο συχνά. Θα δώσετε έμφαση στις ωραίες ή αρωματικές ανθοφορίες, σε καρπούς που προσελκύουν τα πάντοτε καλοδεχούμενα στον κήπο πτηνά;
Απαντήσεις για τις ανάγκες του κάθε κήπου δεν χωράνε ασφαλώς εδώ, θα χρειαστεί έτσι να ερευνήσετε μόνοι σας για να λάβετε τις ενδεδειγμένες αποφάσεις. Πιο απλό, πάντως, είναι να επισκεφθείτε ένα φυτώριο και συζητώντας με τον υπεύθυνο να καταλήξετε μαζί στις λύσεις που ταιριάζουν στις ανάγκες σας.
Θα παραθέσω, σχεδόν επιγραμματικά, κάποιες προσωπικές συμπάθειες από αειθαλή φυτά που χρησιμοποίησα στο παρελθόν για να θωρακίσω την ιδιωτικότητά μου. Οι επιλογές της αγοράς, να θυμάστε, είναι πολλαπλάσιες. Αγαπώ πολύ τον ελαίαγνο (Eleagnus x ebbingei), λόγω κυρίως της ευωδιαστής, φθινοπωρινής ανθοφορίας του, αλλά και της απολαυστικής χρωματικής αντίθεσης ανάμεσα στην επάνω σκούρα και την γκριζοπράσινη κάτω πλευρά των φύλλων του. Δύο ψηλοί, ιδιαίτερα ανθεκτικοί θάμνοι που προσαρμόζονται πρόθυμα σε μεγάλο εύρος συνθηκών είναι το λιγούστρο (Ligustrum japonicum) και το λουσίντουμ (Viburnum tinus var. lucidum). Αμφότερα διαθέτουν μεγάλα και στιλπνά φύλλα. Επειδή όμως έχουν χαρακτήρα κάπως αδιάφορο, τα συνδυάζω με την εξίσου σκληραγωγημένη φωτίνια (Photinia x fraseri), της οποίας το εαρινό, νέο φύλλωμα είναι κόκκινο και καλοκαιριάτικα πορφυρό. Από κωνοφόρα, πάλι, ξεχωρίζω τη σχετικά αργής ανάπτυξης ανατολική θούγια (Thuja orientalis), με τη χαρακτηριστική πυραμιδοειδή κόμη και το ιδανικό για πιο ψυχρές περιοχές, κωνικού σχήματος και κιτρινοπράσινου, αρωματικού φυλλώματος λεμονοκυπάρισσο ή «γκόλντκρεστ» (Cupressus macrocarpa var. goldcrest).